Vísir - 27.07.1960, Qupperneq 9

Miðvikudaginn 27. júlí 1960
V I S I R
JJ
Há!fleiðarar“ valda bylt
m í rafeindatækni.
ú iúeinwnt úrm,f*.
Ekki alls fyrir löngu sást
liraðfieyg bandarísk orrustu-
þota heíja sig til flugs frá
flugvelli í Los Angeles £ Kalí-
forníu og hverfa út yfir Kyrra-
iiaf á nokkrum sekúndum.
Hún hækkaði flugið ört, þar
til hún var komin upp í strat-
óshvolfið, en þá tók hún strikið
og þsut beint áfram hraðar en
ihljóðið og réðst á sprengjuflug-
vél „óvinarins“. Þotan hentist
fram og aftur og tók snöggar
dýfur til þess að bjarga sér
undan ímyndaðri skothríð
sprengjuflugvélarinnar, en
tókst að lokum að hæfa hana
:með þremur fjarstýrðum skeyt-
xim. Síðan sneri hún við og tók
.stefnu heim á leið til flugvall-
arins og var lent þar nokkrum
mínútum síðar.
Á allri þessari flugferð hafði
■engin mannleg hönd snert
stýrisútbúnað þotunnar. —
IMinnstu hreyfingum hennar
var stjórnað af smágerðum raf-
eindatækjum, sem komið var
fyrir í litlum, svörtum öskjum
í vélinni. Þessar svörtu öskjur
■voru tengdar stýrisútbúnaðin-
um og stjórnuðu honum með
meiri nákvæmni en nokkur
flugmaður gæti gert. f tækjun-
um eru örlítil tæki á stærð við
lirísgrjón, sem kölluð eru
„transistorar“, og eru þeir ein
tegund „hálfleiðara". Þessir
fransistorar skipta þúsundum,
og er þeim raðað hlið við hlið í
óskjurnar. Það voru þeir, sem
stjórnuðu þotunni.
Maðurinn á myndinni er að
virða fyrir sér krystallað germ-
aníum. Hann er starfsmaður
lijá Westinghouse, en það fyrir-
tæki hefur fundið upp nýja að-
ferð við framleiðslu þeirra. Það
er álit sumra að síðar megi
framleiða hálfleiðara algjörlega
í vélum.
Framfarir á tíu árum.
Um hálfleiðara yfirleitt er
það að segja, að þei'r eru svo
litlir, að nú er hægt að búa til
miklu smágerðari, léttari og
öruggari rafeindatæki en hægt
var fyrir 10 árum. Þá voru
hálfleiðarar enn aðeins for-
vitnileg fyrirbæri og leyndar-
dómar þeirra lítt þekktir og
rannsóknir þeirra á byrjunar-
stigi. Nú eru þeir framleiddir
í milljónatali á hverjum mán-
uði og notaðir til margra hluta,
allt frá flugskeytum til út-
varpstækja á stærð við arm-
bandsúr.
En hvað eru eiginlega þessir
hálfleiðarar? Þeir eru örlítil
tæki, sem gegna nokkurnveg-
inn sama hlutverki og lamp-
armr í útvarpstækjum og öðr-
um rafeindatækjum. Augljóst
er, að að því stefnir, að hálf-
leiðarar leysi radíólampana af
hólmi í margskonar rafeinda-
tækjum.
Radíólampar og hálfleiðarar
eiga það sarnmerkt, að þeir
brevta riðstraum í rakstraum,
en á því byggist starfsemi fjöl-
margra rafeindatækja, allt frá
sjónvarpstækjum til reiknivéla
eða „rafeindaheila“.
Þurfa lítið — þola mikið.
Hálfleiðararnir framkvæma
hinsvegar þetta starf á miklu
eirtfaldari og auðveldari hátt en
radíólamparnir. Auk þess ganga
þeir fyrir langtum minni orku
en radíólamparnir og þola vel
miklar hitabreytingar og titr-
ing, sem eyðileggur radíólampa
á fáeinum mínútum.
,,Hálfleiðarar“ draga nafn an
eiginleika þeirra efna, sem eru
uppistaða þeirra. Þau líkjast
málmum, en leiða ekki raf-
straum eins vel og þeir, og eru
þess vegna kölluð einu nafni
hálfleiðarar. Af slíkum efnum
má riefna sílíkon og germaní-
um, en það síðarnefnda líkist
blýi eða zinki í útliti.
Þegar þessi efni eru algjör-
lega hrein, leiða þau alis ekki
rafstraum. Ef örlítið magn af
,,óhreinindum“ — einn á móti
milljón — er blandað saman
við hau, leiða þau rafstraum, en
aðeins í aðra áttina.
Erfið blönduframlciðsla.
Arsenik er meðal þeirra „ó—
|hreininda“, sern mikið eru not-
juð við framleiðslu slíkra hálf-
leiðara.
Einstefnustraumurinn er eitt
aðaleinkenni bæði radíólamp-
anna og hálfleiðaranna. Má
líkja þeim báðum við ,,lokur“ í
einföldustu mynd, sem hleypa
straumnum áfram í aðra átt-
ina, en hindra, að hann geti
farið i öfuga átt.
Það er ótrúlega erfitt að
framleiða slíkar blöndur. Clyde
Rochester sem ritar um vísindi
í bandariska tímaritið „Science
: Digest“, hefur einhvers staðar
lýst því þannig: „Það er ekki
vandalaust verk að blanda ein-
um hluta af arseniki saman við
„Hálfleiðarar“ eru tæki sem gegna svipuð hlutverki og lampar
í útvarpstækjum, og er gert ráð fyrir því að beir muni útrýma
þeim innan tíðar. Þeir eru notaðir allt frá sjónvarpstækjum til
reiknivéla og eru framleiddir milljónum saman á mánuði
hverjum.
hústæki, er ganga fyrir rak-
straum, sem breytt hefur verið
• úr riðstraum með hjálpa trans-
istora á stærð við litla fingur
manns. Ennfremur eru notaðir
hálfieiðarar í sjónvarpstæki, er
ganga fyrir rafgeymum.
En þetta er aðeins byrjunin.
Nýlega var opnuð í San
Francisco sjálfvirk verksmiðja,
er var eingöngu stjórnað af
smágerðu rafmagnskerfi, þar
sem hálfleiðarar voru notaðir.
Allt var kerfið ekki stærra um
sig en fjórir bókaskápar, en það
stjórnaði vélum, sem fram-
kvæmdu hárnákvæma málm-
smíði 20 sinnum hraðar en
hægt hefði verið að gera í sam-
bærilegum vélum undir stjórn
manna.
Það er álit margra, að slíkar
rafeindavélasamstæður muni
gjörbreyta allri véltækni næstu
ári.n. Segja verkfræðingar og
visindamenn, að þá fyrst hefj-
ist hin raunverulega gullöld
rafeindanna.
| milljón hluta af hreinu germ-
aníum. Það er eins og að blanda
l einni teskeið af salti í sex tank-
bíla af súpu.“ Á öðrum stað
, gefur sami maður þessa sam-
líkingu: „ — — eða ímyndið
ykkur 1,8 metra háan vegg úr
hvítum múrsteinum, sem nær
frá SanFrancisco til Los Ang-
eles. Takið síðan einn rauðan
múrstein og blandið honum
einhvern veginn saman við
hina steinana, þannig að þeir
verði allir nákvæmlega eins á
htinn. Það er þetta, sem fram-
leiðendur hálfleiðara verða að
gera til þess að búa til nothæfa
vörii.“
Þúsund í fingurbjörg.
Þegar efnablandan er tilbúin,
er hún skorin í örsmá stykki,
sem síðan er raðað niður, svo
þau myndi það, sem kallað er
„hálfleiðara-díóður“, og gegna
þær sama hlutverki og radíó-
lampar. Orðið ,,díóða“ merkir
tæki, sem breytir riðstraum í
rakstraum. Þegar framleiðsla
þeirra hófst fyrir nokkrum ár-
um, var hálfleiðara-díóðan ör-
lítið stykki af hálfleiðara-
blöndu. innsiglað í lítið gler-
hylki, sem var eins og eldspýta
í þvermál og % cm. langt. Með
nýrri og betri tækni er nú hægt
að framleiða smágerðari hálf-
leiðara, og eru þeir margir svo
litlir nú. að eitt þúsund þeirra
myndi komast fyrir í fingur-
björg.
Radíólampar hafa nú þegar
vikið fyrir hálfleiðurum á
þeim sviðum rafeindatækninn-
ar, sem örast þróast. svo sem í
stýrisútbúnaði flugskeyta og
herflugvéla.
En hálfleiðararnir eiga þó
eftir að valda enn stórkostlegri
byltingu í verzlun og iðnaði.
Þegar er hafin bygging raf-
eindaheila á stærð við venju-
legt skrifborð, og til þess eru
notaðir hálfleiðarar, en ekki
radíólampar.
Alger sjálfvirkni.
Ennfremur verður þess ekki
langl að bíða, að hægt verði að
kaupa rninni verkfæri og eld-
„Ég kann vel
við stórbruna."
Fyrir skömmu var 19 ára
gamall V.-Þjóðverji dæmdur í
15 ára fangelsi fyrir íkveikjur.
Hafði hann brennt til grunna
margar sögufrægar byggingar
í heimaborg sinni, Liineburg.
Ungi maðurinn, sem heitir
Herbert Radermacher, byrjaði
íkveikjuferil sinn 14 ára gam-
all. Við yfirheyrsluna lýsti hann
yfir því að sér geðjaðist bezt
að reglulegum stórbruna. Hann
hafði einnig brennt nokkrar
byggingar fyrir v.-þýzka hern-
um. Ástæðuna fyrir því, sagði
hann vera þá, að herinn hefði
hafnað honum sem sjálfboða-
liða.
Hjúskaparhátíð
haltfm áriega.
Hjúskaparmarkaður er ár-
lega haldinn í Ecaussines í
Belgíu — hinn seinasti um
hvítasunnuna í vor.
Þetta heitir annars „hjú-
skaparhátíð“ og piltar og
stúlkur koma frá öllum
landshornum í von um, að
krækja sér í ævifélaga.
Þetta er sem sagt rammasta
alvara og þeir og þær skipta
hundruðum, sem koma á
hjúskaparhátíðina, beinlínis
ofannefndra erinda.
Hér getum við fengið samanburð á stærð „hálfleiðara“ og
mannshandarinnar.
Fyrir nokkrum dögum gerð-
ist það, að maður nokkur sem
vann með jarðýtu við gröft á
Langcy við New York, rak
skóflublað vélarinnar í blikk-
kassa.
í kassanum reyndust vera
70.000 dollarar. Verið getur að
finnandinn eignist féð, en það
'er hans, lögum samkvgmit, éf
jenginn getur sannað ejgnarrétt.
sinn á því innan þriggja ára.
„Það er bezt að fara aftur að,
vinna,“ sagði Mr. Fox, en svo
heitir maðurinn. „Eg er þegar
búinn að missa hálfan dag.“