Vísir - 16.09.1960, Blaðsíða 7

V í SIR
Föstudaginn 16. september 1960
7
Umhorfs á Kolviðarhól eins og eftir orrustu.
Skemmdarvargar hafa brotið þar allt og eyðilagt.
„Eg ræki skyldur mínar
án tillits til trúarskoðana,"
herbergi og 2 stofur á hæð og 8 hinu glæsilega veitingahúsi á
herbergi í rishæðinni. f húsinu Kolviðarhóli, sem var byggt
voru alls 31 hurð á járnum, en fyrir einum 30 árum og hefur
39 gluggar alls í húsinu, flestir um öll þessi ár verið stolt allra
Kolviðarhóll er enn á dag-
skrá, og nú endanlcga úr því
skorið, hvort hann eigi enn
framtíð fyrir höndum eða verða
alveg úr sögunni. Um þetta hef-
ur verið rætt öðru hverju mörg
undanfarin ár.
f fyrra var ákveðið af hálfu
Reykjavíkurbæjar að leggja
húsin að velli. Rann það mörg-
um til rifja vinum staðarins, ef
úr því yrði, og stofnuðu þeir
með sér félag til að koma í veg
fyrir að húsunum yrði jafnað
við jörðu en í þess stað yrði svo
um hnútana búið, að staðurinn
héldist í byggð. Kaus félagið
nefnd til að vinna að undirbún-
ingi þessa máls og ná samkomu
lagi við bæjaryfirvöldin um
fyrirgreiðslu þeirra til að stað-
urinn yrði varðveitur. Einn
þeirra, er kosinn var í nefnd fjestjr j3rotriir. Húsið er allt skellótt, málning víða af, og yfir-
þessa, var Skúli Helgason safn-
vörður, sem manna fróðastur er
um sögu Kolviðarhóls, sem
sagði Kennedy á ftindi með
irtófmælendaklerkum.
hann hefur og samið og kom út
í fyrra. Fréttamaður Vísis hefur
átt tal við Skúla, undan og ofan
af því, sem varðar húsin á Hóln
um, og fer hið helzta af því hér
á eftir.
Gistihús það hið mikla, sem
við öllum blasir, er leið eiga
Þannig lítur hið fræga veitingahús á Kolviðarhóli út í dag séð
sunnan úr túninu. Allar 200 rúðurnar og gluggapóstar einnig
leitt cr húsið eins og í fokheldu ástandi.
í gamla stílnum, 6 rúður í fagi,
alls 197 rúður. Húsið var allt
byggt úr steini útveggir og inn-
veggir svo og loft. Þar var mið-
stöðvarhitun frá kolakatli i
kjallara og raflýsing frá stórri
ljósavél, er byggt var yfir sér-
staklega úr steini nokkurn spöl
góðra manna, sem um heiðina
hafa farið. Þó hafa ekki allir
vegfarendur litið þeim augum
til Kolviðarhóls, og nú sjást
þeirra handaverk þar efra.
Fréttamaður Vísis skrapp ásamt
ljósmyndara uppeftir á dögun-
um til að sjá, hvernig þar væri
umhorfs. Því miður eru með-
, frá aðalhúsinu. Húsið var allt ______........................
austui vfii fjall, vai reist J929, eg þægindum, er þá'fylgjandi myndir ekki nema
af Siguiði Danielssyni, en hann þej£jjtust hér á landi, enda varð svipur hjá sjón, ljótar eru þær,
það dýrt, kostaði nærri 70 þús- j en ljótara er ástandið.
und krónur, sem var stórfé um í fyrsta lagi er allur gianainn
og kona hans eru frægustu og
vinsælustu gestgjafar í allri
sögu Kolviðarhóls. Húsið var
með glæsilegustu byggingum
síns tíma, stílhreint með mikilli
reisn, með þrem bröttum burst-
um í samræmi við skörð fjall-
anna. í húsinu voru alls 20 vist-
arverur 6 herbergi í kjallara, 6
1930. Sigurður kostaði bygging-
una sjálfur, en fékk 12 þús.
króna styrk úr ríkissjóði, þar eð
hér væri um allmenningsgisti-
stað að ræða.
Þannig lýsir Skúli Helgason
af húsinu ytra, enda hefur það
verið í algerri vanhirðu um
margra ára skeið. Þar sem áður
voru nærri 200 rúður í glugg-
um, er hver einasta brotin. Og
ekki aðeins rúðurnar, heldur
hafa póstarn.ir verið brotnir úr
körmum á öllum hæðum, en
fyrir innan liggur út um öll gólf
grjótíð, sem gluggar voru brotn
ir með. Utidyra hurðir voru
sterkbyggðar. Þær hafa . allar
verið sprengdar upp svo og
karmstykki.
Þó tekur enn út yfir, þegar
inn fyrir kemur. Þar blasir held
ur við viðurstyggð eyðilegging-
! arinnar. Ymsu misjöfnu erum
| við orðnir vanir íslendingar og
búumst ekki við glæsilegri sjón,
þegar við komum að húsi, sem
saðitð hefur autt um hríð. Við
vittim, að skemmdarvargar og
„vandalistar“ láta aldrei á sér
standa, þegar þeir komast á
Allt lauslcgt hefir verið brotið, rifið o" bramlað. Fóður hefir sncðir um yfirgefið hús, þar,
verið tætt úr lofti og flyksast til fyrir öllum vindum líkt og drífur þá að eins og mý á mykju
skán og láta hendur standa
fram ú.r ermum til að svala
skemmdarfýsn sinni.
I
I Eins og áður segir, þarf ekki
að hafa fyrir því að opna hurð
til að komast inn, og reyndar ^
þarf hvergi að opna hurð í hús-1
inu. Þær eru allar af hjörum og
flestar horfnar með öllu. Þó
stóð enn ein eftir í forstofunni
og hallaðist skáhallt fyrir stofu-
dyr á fyrstu hæð. Húsgögn öll j
liggja mölbrotin út um gólf. I
Miðstöðvarofnar eru frá veggj- !
Eins og kunnugt er hefur
nokkuð borið á því í kosninga-
baráttunni í Bandaríkjunum,
að það væri notað gegn Kenn-
edy að hann er kaþólskur.
Nú nýlega hefur nefnd, sem
á að sjá um, að kosningabarátt-
an fari heiðarlega fram, gefið
út yfirlýsingu um, að margir
bæklingar, fullir óhróðufs, hafi
verið gefnir út til að vinna gegn
því, að Kennedy verði kosinn
forseti, vegna trúarskoðana
hans. Republikanar hafa reynd-
ar í orði fordæmt þessar athafn-
ir, en ekki hafa þeir þó verið
harðir í andróðri gegn þessum
baráttuaðferðum.
Kennedy hefur nú snúizt
til varnar gegn þessum áróðri
og síðastl. mánudag talaði
hann við hóp mótmælenda-
klerkar í Houston í Texas.
Þar lýsti Kennedy yfir því
að ef það kæmi á daginn, að
hann gæti ekki vegna trúar-
skoðana sinna, að fullu rækt
skyldur Bandaríkjaforseta,
sem þjóðarhagsmunir krefð-
ust mundi hann leggja niður
embætti.“
Hann sagðist mundu gera
þær ráðstafanir í hverju máli,
sem samvizka hans segði hon-
um, að væri þjóðinni fýrir
beztu, án tillits til trúarskoðana
eða annarra utanaðkomandi
annarlegra áhrifa. Og orðrétt
sagði hann: „Og ekkert vald
eða hótun um refsingu gæti
fengi mig til að gera annað.“
Og Kennedy bætti því við, að
þetta tæki til allra mála, sem
fyrir hann kæmu, hvort sem
það væri viðvikjandi takmörk-
unum á barneignum, hjóna-
skilnaði, ritskoðun eða fjár-
hættuspili.
Kennedy lýsti að lokum yfir
því, hvilíkt þjóðfélag hann
vildi að væri i Bandarikjunum.
,,Eg trúi á þá Ameríku, þar
sem ríkir algjör aðskilnaður
ríkis og kirkju og þá Ame-
ríku, þar sem enginn kaþólskur
kirkjuhöfðingi getur sagt ka-
þólskum forseta fyrir verkum
og þar sem enginn mótmælenda-
prestur getur sagt safnaðarfólki
sínu, hvernig það á að kjósa.“
Og ennfremur sagði hann, að
hann tryði á þá Ameríku, „þar
sem engin kirkja eða kirkju-
skóli fengi nokkurn opinberan.
styrk eða nyti að öðru leyti trú-
arskoðana sinna og eg trúi á
það land, þar sem engum manni
yrði neitað um opinbera stöðu,
vegna þess að hann hefði aðra
trúarskoðun en forsetinn, sem
réði hann, eða fólkið, sem kýs
hann. Og að síðustu trúi ég
á þá Ameríku, þar sem einhvem
dag mun hætt mismunun trúar-
bragða og þar sem ekkert atkv.
verður kallað „kaþól^kt eða and
kaþólskt" heldur bara,atkvæði,“
Kennedy sagði að Iokum,
að hann hefði ekki í hyggjuf
að biðjast afsökunar á þeirri
gagnrýni, sem hann hefur
beint að bæði kaþólskut
kirkjunni og mótmælenda-
kirkjum, en hann inundít
heldur ekki afneita skoðun-
um sínum eða trú til að
reyna að vinna með því
kosningarnar.
Siátrun að hefjast
á Kirkjubæjrrklaustrf.
Frá Kirkjubæjarklaustri hef-
ur Vísi verið símað að þar muni
slátrun hefjast þann 18. eða 19.
þ. m.
í fyrra var slátrað þar rösk-
lega 14 þúsund fjár, og má gera
ráð fyrir að álíka miklu verði
slátrað í haust. Að minnsla kostj.
þurfa menn ekki að sláira af
ótta við heyskort, því heyöflun
hefur í manna minnum eklci
verið jafn mikill sem nú.
Elztu menn austur þar muna
ekki þvílíka árgæzlu sem nú
og ekki aðra eins grassprettu.
Tíðarfarið i sumar hefur veriS
í hlutfalli við þetta og menn.
hafa hirt hey sín eftir hendinni.
Samgöngur vestur yfir Mýr-
dalssand hafa gengið að óskum
undanfarið og mjólkur- og vöru-
flutninar daglega yfir hann.
Smáauglýsingar Vtsls
eru vinsælastar.
þvcttur á snúru.
Hvergi þarf að hafa fyrir því að opna hurð í húsinu, því að
þær eru allar brotnar af og flestar horfnar. Þó stóð enn ein
eftir í forstofúnni og hallaðist skálhallt fyrir stofudyr á fyrstu
hæð.
um, því að þeir hafa værið snún ,
ir sundur á lögnum. Hin stóra ^
og matarlega eldavél staðarins j
hefur verið mölvuð eftir beztu
getu, og sama er að segja um |
baðker óg ^ajerni. Fó.ður hefur,
verið tæít úr lofti og flyksast
til fyrir öllum vindum líkast
i þvotti á snúru. |
Enn stendur að mestu uppi sæluhúsið á Kolviðarhóli, sem byggt.
var 1877, sem aðallcga var notað til geymslu eftir að byggingum
fjÖlgaði á Hólnum, en 'þó var sofið í því fram undir 1930. —
Kolviðarhólsfélagið hefur í hyggju að hressa upp' á þetta hús
og koma þar upp safni reiðtygja og fleiri er að hestamennskw
lýtur.