Vísir - 16.09.1960, Blaðsíða 9

Föstudaginn 16. september 1960
VfSIR
/ifn tth tMfjjssh tjrs itt —
Framh. af 4. síðu.
munandi fjölskyldur. En sam-
kvæmt ósk minni hefur Hag-
stofa íslands sýnt þá velvild að
reikna út í krónutölu saman-
lögð áhrif aðgerðanna á afkomu
meðalfjölskyldu í Reykjavík.
Útreikningurinn er bundinn við
fjölskyldu, sem að því er snert-
ir stærð, tekjur og neyzluvenj-
ur má skoða sem meðaltal af
almennum fjölskyldum þæjar-
ins. Það eru hjón með 2,2 börn,
og nota þau 66.400 krónur á ári.
Fyrir slíka fjölskyldu hafa ráð-
stafanirnar eftirtalin áhrif:
Aukin útgjöld: Krónur
Gengislækkun ........... 7.900
3%söluskattur + hækk-
un á sölusk. í innflutn-
ingi ~ niðurfelling á
9% söluskatti á inn-
lendri vöru og þjón-
ustu ................ 1.950
Aðrar aðstæður:
Ýmsar hækkanir, sem
ákveðnar eru í meira
eða minna samhengi
við gengislækkunina 980
10.830
Spamaður: Krónur
Hækkun fjölskyldubóta 5.000
Auknar niðurgreiðslur 760
Lækkun tekjuskatts .. 2.090
7.850
Aðgerðirnar munu auka út-
gjöldin um ea. 3.000 kr. nettó.
Miðað við heildai'útgjöldin þýð-
ir þetta 4,5% lækkun kaup-
máttarins.
Áætlunin gerir með öðrum
orðum ráð fyrir tilfinnanlegri
lifskjaraskerðingu hjá almenn-
um launþegum. Áhrif munu þó,
eins og áður var drepið á, vera
breytileg eftir stærð fjölskyld-
unnar, útgjöldum vegna hús-
næðis, tekjum og því, hvernig
tekjunum er varið. Það er kost-
ur við áœtlunina, að reynt er
að hlífa bammörgum fjölskyld-
um. Bœði skattalœkkunin, nið-
urgreiðslurnar og fjölskyldu-
bœturnar stefna að því. Eftir
opinberum útreikningum œtiu
aðgerðirnar ekki að breyta af-
komu fimm manna fjölskyldu
með 60.000 kr. tekjur. Ég hef
ekki -farið yfir þennan útreikn-
ing, en geri ráð fyrir, að þær
breytingar, sem gerðar hafa ver
ið á áætluninni, hafi fært skurð-
punktinn milli kosta og galla
í átt til stærri fjöiskyldna.
Fjölskyldur með fjögur böm
eða fleiri ættu þó að vera skað-
lausar og vel það. Sama er að
segja um gamált fólk og ör-
yrkja, þar sem bætur trygging-
anna voru hækkaðar um 44%.
Enn fremur tel ég ástæðu til
að leggja Aherzlu á, að hinar
nýju aðgerðir í félagsmálum
eru varanlegar gagnstœtt því.
sem er um sumar þeirra að-
gerða, sem eru i óhag. Með hin-
urú nýju fjölskyldubótum og
persónufrádrætti við skattlagn-
ingu til ríkisins liéfur ísland
í þessu tilliti skipað sér í
fremstu röð meðal þjóða
heimsins. Bæði fjölskyldubœt-
urnar og persónufrádrátturinn
eru til dæmis allmiklu hagstœð-
ari en í Noregi. Aftur á móti
er hækkun söluskatts í innflutn-.
ingi úr 7,7 í 16,5% skoðuð sem
bráðabirgðaráðstöfun. — Þegar
hægt verður að lœkka skattinn
aftur, mun það, eftir þeim upp-
lýsingum, sem ég hef fengið,'
hafa í för með sér 3% sparnað
fyrir vísitölufjölskylduna.
Slík lækkun ætti að mínum
dómi að ganga fyrir jafnskjótt
og hægt er að framkvæma hana.
Ekki sízt vegna þess, að geng-
islækkunina situr ísland uppi
með óvenju háa tollvernd, sem
ekki aðeins gerir vörurnar dýr-
ari, heldur getur einnig hvatt
til framleiðslu og atvinnurekstr
ar, sem hvorki í bráð eða lengd
er hagkvæm fyrir heildina. A
sama tíma sem bæði útgerðina
og fiskvinnslustöðvarnar skort-
ir vinnuafl, ber að forðast eins
og unnt er að opna leiðir fyrir
atvinnurekstur, sem aðeins get-
ur þrifizt í skjóli hárra toll-
múra.
SKATTA. OG ÚTSVARS-
BREYTINGARNAR.
Nœr allir munu hafa hag af
breytingum reglnanna um rík-
isskattinn. Fjölskyldur með lág-
ar tekjur og mörg börn greiddu
þó lága skatta áður og hlýtur
það að takmarka hagnað þeirra
af breytingunni. Hin mikla
hækkun fjölskyldubótanna mun
hafa sérstaklega mikla þýðingu
fyrir þessar fjölskvldur. Við
skattabrejúinguna hefði að mín-
um dómi verið hægt að bæta
aðstöðu láglaunafólks meira en
gert var, með því að hækka
persónufrádráttinn við álagn-
ingu útsvars í stað þess að
lækka útsvarsstigann. Þar sem
lækkun tekjuskattsins er mest
að krónutali á meðaltekjum og
hærri tekjum, hlaut það að vera
æskilegt, að sveitarfélögin
tækju einkum tillit til fjöl-
skyldna með lægri tekjur.
Mig skortir þekkingu til að
geta lagt dóm á réttmæti skatta-
breytinganna, eins og þær voru
í framkvæmdar. Það hefur verið
útskýrt fyrir mér, að skatta-
kei'fið hafi ekki verið lagfært
nægilega að undanförnu með
i tilliti til hækkunar tekna að
krónutölu vegna verðbólgunn-
ar, þannig að margir launamenn
. urðu of hart úti. Breytingin frá
i tekjuskatti í söluskatt hefur
einnig verið útskýrð sem til-
raun til að skipta skattabyrðun-
um af meira réttlæti á launa-
tekjur og tekjur af sjálfstæð-
um atvinnurekstri. Ástæðan er
auðvitað sú, að allir vérða að
gi'eiða söluskatt, en miög há-
! ar upphæðir eru dregnar und-
an íekjuskattinum. Einnig er á
það bent, að erfiðara er fyrir
i atvinnurekendur að komast und
| an söluskatti en tekjuskatti, þar
sem skattstigarnir eru svo ólík-
ir. Atvinnurekandinn varður að
fela miklu hœrri upphæðir, til
að sleppa við 1000 krónur í sölu-
skatti, heldur en hann þarf til
að sleppa við jafnmikinn tekju-
skatt.
Mér hefur virzt, án þess að
geta athugað það nánar, að sið-
ferði í skattamálum á íslandi
standi á jafnvel ennþá lægra
stigi en í Noregi. Þó get ég ekki
að þvi gert, að mér finnst að
það megi gera meira til að koma
í veg fyrir þennan ósóma. Ekki
sízt vegna þess, að hér eru mál-
in minni umfangs og einfaldari
en á hinum Norðurlöndxinum.
Þetta er mál, sem hefur mikla
og almenna þýðingu fyrir alla
launþega á íslandi. í Noregi
fer nú fram yfirgripsmikil op-
inber athugun á hinum marg-
víslegu áhrifum alls skattakerf-
isins. Eftir því sem ég hef kom-
izt næst, mun slíkrar athugun-
ar ekki vera síður þörf hér á
landi. Verkalýðshreyfingin ætti
að mínum dómi að gangast fyr-
ir því, að nákvæm rannsókn á
ábrifum skattakerfisins færi
fram og fá sérfræðinga til að
gera tillögur um hugsanlegar
endurbætur. í nútíma velferð-
arriki hljóta skattarnir að vera
háir, svo að ríkið fái fé til að
láta í té þau gæði, sem þegn-
ai'nir eiga kröfu til. Vel skipu-
lagt og réttlátt skattakerfi er
nauðsynlegt skilyi'ði slíks þjóð-
félags á sama hátt og skattsvik-
in eru ógnun við það.
Batnandi umferðarmenning.
Kemw til mála ai auka hámarkshraia
í Rvík.
Nú mun þess vonandi skammt | Þá hefir umfeiðarnefnd og í
að bíða, að ný umjferðarljós undirbúningi — sagði fram«
verði sett upp á nokkrum stöð- kvæmdarstjóri hennar, Guð«
um hér í bænum, sem staðið mundur Pétursson í morgun —«
hefir lengi til að gert yrði. j að fjölga almenningsbílastæð-
Þessi nýju ljós eru væntanleg um, og er verið að vinna að því.
til landsins nú alveg á næst- ^ Þessi bílastæði verða við Tjarn-
unni, og mun þegar verða haf-^argötu 11, Tjamargötu 5, Þing-
izt handa um að setja þau upp, ■ holtsstræti 28, Bókhlöðustíg 10
og standa vonir til að þau kom- og stækkun á stæðinu við Vest«
ist í notkun í september nk. ui'götu 5—7. Þá verður og geng«
,Ljós þessi verða sett upp á eft-jið frá bílastæði við Sölvhóls*
irtöldum stöðum: Snorrabraut ‘ götu, milli Kalkofnsvegar og
, og Hverfisgötu, Nóatúni og Ingólfsstrætis.
i Laugavegi, Tryggvagötu og
Kalkofnsvegi,
Klapparstíg.
Laugavegi og
Rafvii'kjameistarar ásamt bæjarstjórn Akureyrar.
Rafvirkjameistarar á a&aifundl
Fuattluurinfi hutiditin « A.huuretjri.
Rafvirkjameistarar héldu
aðalfund sinn á Akureyri dag-
ana 3. og 4. september sl.
Voru 40 meistarar úr öllum
landsfjórðungum mættir í
Húsmæðraskólann, þar sem
fundurinn var haldinn.
Formaður Sambands ís-
lenzkra rafvirkjameistara, Gísli
Jóhann Sigurðsson setti fund-
inn. en fundarstjórar voru
kjörnir Viktor Kristjánsson og
Finnur B. Kristjánsson, og
fundarritari Siguroddur Magn-
ússnn.
A fundinum voru rædd mörg
nxál sem stéttina varðar t. d.
löggildingu, menntun, efnis-
kaup, álagningu og þjónustu.
Guðmundur Marteinsson eftir
litsstjóri Rafmagnseftirlits rík-
isins hélt erindi um löggilding-
ar og tveir erlendir gestir fluttu
erindi. Johan Johansen frá
Noregi rædöi þróun félagssam-
taka norskra rafvirkjameistara
og Thorgild Bang frá Danmörku
taiaði um framlciðslu, dreif-
ingu og sölu rafbúnaðar í Dan-
rnöi'ku.
Sambandsfundurinn gerði
margar ályktanir, m. a. um
verðlagsákvæði, að endurskoð-
uð verði reglugerð um lands-
unai'innar þátttakendum í ferð
til Mývatns og var Laxárxirkj-
unin skoðuð á heimleið, og
þegnar veitingar. Fararstjóri
I sambandi við hámarkshraða.
að vel hefði komið til mála hjá
umfei'ðarnefnd, að auka há-
markshraða innanbæjar upp í
45 km., vegna þess hve umferð-
armenning hefði aukizt á und-
anförnum tveim árum, og að
nú væri mönnum yfirleitt betur
treystandi til gætilegs aksturs
þar sem hann er nauðsynlegur.
Nú er hámarkshraði, svo sem
kunnugt er, 35 km. innanbæjar,
en 45 á Suðurlandsbraut.
Á Kirkjutorgi hafa verið
teknir niður stöðumælar þeir,r
sem þar hafa verið, en þeir
voru þýzkir, og reyndust ekki
sem skyldi. Hafa þeir nú verið
sendir út, og er von á annari og
nýrri gei’ð í stað þeirra. Verða
þeir sjálfvirkir, þ. e. a. s. að
þar nægir að setja peninginn í
mælinn, og þarf ekki að snúa
takka til að setja hann í, því að
þeir stilla sig sjálfir eftir upp»
hæðinni, sem sett er í þá. \
var Magnús Guðjónsson bæjar-
stjóri á Akureyri.
Stjórn L.Í.R. skipa þeir Gísll
J. Sigurðsosn formaður, Rík«
arður Sigurðsson ritai'i og
Gissur Pálsson gjaldkeri, en
meðstjórnendur eru Aðalsteinn
Gíslason og Viktor Kristjáns*
son.
Dag nokkurn, frir einum þremur árum, skeði það, að Harry
1 de Leyer frá New York keynti vagnhest fyrir 70 dollara. Eigandl
hetsins áleit hann verðlausan og ónothæfan meS öllu. Nýlegtt
seldi Harry hestinn aftur fyrir 40 þúsund dali, eftir að hann
löggildingu og sett nýreglugerð| hafði unnið landskcppni í stökki, landskeppni atvinnuhesta-
manna og hæstu verðlaun landssambands hestasýningamanna.
Hesturinn er ncfndu „Snjókarl“ og þolinmæði og alúð við upp-
eldi hans hjá Harry hafa komið því til leiðar að þessir eigin-
leikar komu í dagsins Ijós. ^ s
,ym í'aforkuvirki o. f..
Að loknum fundi var haldið
hóf á Hótel KEA. Daginn eftir
bauð rafveitustjói'i Laxái-virkj-