Vísir - 07.10.1960, Blaðsíða 4

Vísir - 07.10.1960, Blaðsíða 4
VÍSIR Föstudaginn 7. október 1960 Karl Isfeld rithöfundur. í dag kveðja vinir, ættmenn honum íþrótt og fagur skáld- Og aðstandendur Karl ísfeld rit- skapur yndi. höfund hinzta sinni. í dag fer bálför hans fram. Karl ísfeld fæddist að Sandi I Aðaldal y8. nóvember Hér skulu ekki taldar upp þýðingar Karls. Þær voru marg- ar. Hinsvegar verður ekki hjá 1906, þv- komizt að nefna þýðingu sonur Aslaugar Friðjónsdóttur hans á Góða dátanum Svæk og Níelsar Lilliendals. Er hann systursonur skáldanna Guðmundar og Sigurjóns Frið- jónssona og þaðan mun honum skáldæðin komin. Karl ólst að mestu upp í Húsavík og grennd. Kom fljótt í ljós hjá honum meiri greind og gáfur en títt er meðal alls þorra unglinga og þótti því sjálfsagt að freista að kosta hann til náms, enda þótt fátækt væri mikil og erfitt að sjá af peningum til annars en brýn- tistu lífsþarfa. Var honum kom- ið í Menntaskólann á Akureyri og þar lauk hann stúdentsprófi vorið 1932. Að því námi loknu fluttist Karl til Reykjavíkur og lagði Stund á norrænunám við Há- skóla íslands. Er hann hafði stundað það nám í þrjú ár mun hvorttveggja hafa gerzt í senn að skotsilfur hans var þrotið og hitt að honum bauðst atvinna, sem hann taldi sig geta sætt sig við og síðar varð hans aðal- Starf á meðan honum entist líf og heilsa, en það var blaða- mennska. Gerðist Karl fyrst blaðamað- hverju stefndi. Gerði hann þá hverja tilraunina á fætur ann- arri að ljúka þýðingunni, en var ekki ánægður með árang- urinn og reif uppköst sín jafn- harðan í tætlur. Fyrri hluti Kalevalaþýðingar Karls kom út fyrir nokkurum árum og þótti að henni hinn mesti bókmenntafengur. Af öðrum þýðingum má nefna nokkur leikrit sem Karl þýddi fyrir Þjóðleikhúsið og þótti hann snjall leikritaþýð- andi, fyrst og fremst vegna þess að honum var hugleiknara að ná stemningu og andagift leikritsins heldur en að þýða nákvæmlega orðrétt. í þessu sambandi má ennfremur geta þess að hann færði Góða dátann Svæk yfir í leikrit og tókst það með ágætum. Þá er til fjöldi skáldsagna og smásagna í þýð- ingu Karls svo og nokkur ljóð, auk Kalevala. Ur við Alþýðublaðið og starfaði Ekki vantaði samt nema herzlu. við það um allmörg ár. Hann' varð þó að hætta um stund sök- um heilsubrests, en gerðist nokkurum árum seinna blaða- maður hjá Vísi, þar sem hann var til 1958. Var þá heilsu hans mjög farið að hraka, auk þess sem hann taldi sig þurfa að helga sig þýðingum, einkum á Kalevala, sem hann ætlaði þá að ljúka við. Lagði hann þar með blaðamennsku á hilluna. Þess skal þó getið, að jafn- framt blaðamennsku við dag- blöð hafði Karl ísfeld einnig á hendi ritstjórn tímarita, en það var tímaritið Vinnan sem hann ritstýrði í mörg ár og auk þess lítið tímarit, sem átti sér skamman aldur, en var í ýmsu sérstætt og nýstárlegt. Það hét Heimilispósturinn. Á fyrstu árum blaðamennsku sinnar setti Karl ísfeld allmik- inn persónulegan svip á mál- gagn það sem hann starfaði við, ekki sízt fyrir ýmsar greinar (essays), sem voru í senn and- ríkar, fjörlegar og skrifaðar á fallegu máli. Það munu fyrst óg fremst hafa verið þær sem færðu höfundinum fyrstu út- hlutun úr Móðurmálssjóði Björns Jónssonar árið 1946. Þessa vegsemd hafði hann verð- skuldað. Annar meginþáttur í starfs- ferli Karls ísfeldar voru þýð- íngar hans jafnt í bundnu sem óbundnu máli. Á því sviði gat hann sér orðstír sem seint mun firnast. Karl tók að fást við þýðingar strax á unga aldri. Mun þar hvorttveggja hafa ráðið um að hann auraði með því saman fyrir lífsnauðsynjum, en hitt þó meira aS hann hafði nautn af gtarfinu, enda var íslenzkan Eins og að líkum lætur fékkst Karl einnig við andleg frum- smíði, jafnt á sviði ljóðagerðar sem smásagna. Ljóðabók kom út eftir hann 1946 er hét „Svartar morgunfrúr“. Sú bók þótti að vísu ekki svara þeim eftir Jaroslav Hasek, sem telja vonum né kröfum sem fagur- verður perlu á sviði íslenzkra kerar þjóðarinnar gerðu til þýðinga. Enda þótti Karl sjálf-1 Karls. En hér skal hinsvegar á um meira til hennar koma ' þá staðreynd bent, að fyrir enga en annarra þýðinga sinna í ^ þjóð heims er jafn erfitt að óbundnu máli. Hér skal einnig yrkja sem íslendinga. Á sviði geta þýðingar hans á finnsku j ljóðagerðar eru þeir allra þjóða goða- og hetjukvæðunum Kale-1 kröfuharðastir og vanþakklátir vala, en þeirri þýðingu helgaði ef ekki er um tæra snilld að Karl sig að verulegu leyti síð-' ræða, eða þá um formleik sem asta áratug ævi sinnar og lauk | sker sig úr. Nokkrar smásögur þó ekki að fullu við þýðinguna. | átti Karl í handriti og hann mun einnig hafa átt nýja ljóða- muninn, en þau orð lét hann ] bók fullbúna til prentunar. falla s.l. vor að líklega entist j Hér skal ekki frekar minnst sér ekki aldur til að ljúka við á ritstörf Karls Isfelds. Þau það verk. Yar hann þá sjúkur j hefur þjóðin metið að því leyti orðinn, gat ekki á heilum sér sem þau voru kunn orðin, og tekið og mun hafa grunað að þau mun hún halda áfram að lx ,,Létt vín .... Ljúfar veig- ar“ heitir bók, sem er að koma á markaðinn þessa dag- ana. Þetta virðist vera hin vandaðasta bók í alla staði og vel úr garði gerð. Segir í inngangi hókarinnar að hún fjalli áðallega um þrennt: Uppskriftir á „kokkteiIum“, tilbúning á léttu víni og — heilræði í sambandi við vín- drykkju. Við atliugun á fyrsta kafla bókarinnar er fljótséð að þar eru margar girnilegar vín- blöndur, og að leitast er við að hafa þær sem einfaldastar og beztar. Ekki sakar það, að víða bregður fyrir kímni í bókinni, eins og t. d. þegar lýst er kokkteilblöndu, sem Birgir Daníelsson barþjónn á Fríhafnarbarnum hefir sam- ið, og kallar „Sál Krúsévs“. Þar segir að maður eigi að taka létt hvítvínsglas .... nei, fyrirgefið. Hvítt létt- vínsglas (maður tekur það bara út úr skáp), og hellir í það — glasið — Cherry Heering. Tveimur oz-um (hvað sem það nú er. Eg hugsa að það sé prentvilla. Það eigi að standa: glösum.) Síðan tekur maður barskeið (skeið, sem er á barnum), snýr henni öfugt yfir glasinu og hellir svo rjóma yfir hana rólega, þannig, að rjóminn meta um ókomna tíma. Hins- vegar verður ekki hjá því kom- izt að geta mannkosta þessa ágæta drengs, sem féll í valinn löngu fyrir aldur fram. Eg hafði náin kynni af Karli ísfeld á seinni árum æviskeiðs hans og eg er þakklátur fyrir þau. Eg kynntist þar góðum dreng og heiðarlegum, viðkvæmum í lund, svo sem hstamanni ber, en kurteisum og hjartahlýjum. Það var gott að vera í návist hans. Þaðan stafaði jafnan hlýju, en aldrei kala, ertni né biturleik. Hann hafði og fleiri góða kosti til að bera, m. a. var hann sögufróður í ágætasta lagi og minnugur á menn og atburði, og auk þess íslenzkumaður prýðilegur. Mörg síðari ár ævi sinnar var Karl fremur veill til heilsu, en alvarlegs hjartasjúkdóms kenndi hann fyrir tveimur ár- um og gekk ekki heill til skógar eftir það. Sá sjúkdómur varð honum að aldurtila. Karl ísfeld var tvíkvæntur en skildi við báðar konur sínar. Þrjá syni á hann, Einar skrif- stofumann í Rvík 24 ára, Birgi háskólanema í Moskvu, 23 ára og Sigurð bakaranema í Rvík, 19 ára. Þá lifir og öldruð móðir Karls, Áslaug Friðjónsdóttir. Er þeim öllum sár harmur kveðinn að fráfalli þessa ágæta drengs. Síðustu æviár sín dvaldi Karl að heimili Einars sonar síns í Miðtúni 82 í Reykjavík og á því heimili naut hann góðra og ástríkra daga. Þ. J. Maður hrekkur upp við það annað slagið, all óþyrmilega, að þessi jarðvist er ekki eilíf. Eg minnist þess ekki, allan þann tíma, sem við Karl ísfeld vor- um vinir, að hugurinn reikaði 'nokkru sinni til þess sem vérða vill, dauðans, sem nú hefur skil- ið okkur að. j Fyrst kynntist eg honum sem óforbetranlegum humorista, en tíminn leið, og nú minnist ég varla humoristans, maðurinn sjálfur var allur annar, og hann var einhver sá mesti snyrti- maður um gáfur, sem eg hef nokkru sinni kynnst. | Það er orðið nokkuð langt síðan að við þremenningarnir Ægir Ólafsson, Karl ísfeld og sá sem þetta ritar hótuðum hver öðrum eftirmælum, það skyldi ekkí verða talið eftir. | Og nú er komið að leiðar- lokum, orð þetta hefði Karl aldrei yiðurkennt. Sjálfur á eg þær endurminningar um þenn- an mann að þær munu endast mér. Eg vil minnast hans á heimili mínu í innsveitum Ár- nessýslu, með spilin í höndum, þessi spil, sem aldrei verða stokkuð. Stefán Þorsteinsson. Dag áfram htís- bándi, en - Nkrumáh, forsœtisráSherra Ghana, hefur borið frarn breyt- ingartillögu við tillögu Krúsévs um þriggja manna fram- k vœmdaráð Sameinuðu þjóð- anna, og hafi hver um sig neit- unarvald. Nkrumah vill, að Dag Ham- merskjöld verði húsbóndi á- fram, eins og hann kvað að orði, en hafi þrjá aðstoðarmenn, sem hver um sig hafi ákveðið verksvið, einn yrði frá vestræn- um löndum, annar fyrir austur- blakkra löndin og sá þriðji fyrir hlutlausu löndin. fljóti ofan á, eins og slæða. Hún er mjög bragðgóð — sálin hans Jóns míns — af- sakið, Krúsévs. Svo er auðvitað 12 mílna kokkteillinn, sem allir ís- lendingar eru skyldugir til að drekka. Til þess að blanda hann, setur maður bara eina ozu af Vodka, eina ozu af Drambuie og hálfa ozu af Hi Spot Lemonade. Eg átti ekki til neitt Drambuie, svo að eg notaði við orðabækur og svoleiðis. komst eg að raun um að hl. er hektólítri. Þeir eru stór- tækir, piltarnir. Jæja, það þýðir ekki að fást um það. Tveir hektólítrar af rommi, einn hektólítri af gini, einn hektólitri af sítr- ónusafa (eg nota bara cina fl. appelsín. Fl. þýðir flaska). og 8—5 dropar Grenadine. (Eg sleppti því alveg. Hitt er aðalatriðiö). Hristist með 99 VIII — — ljúfar veigar“. bara Johnny Walker í stað- inn. Mér fannst vissara að hafa það tvær ozur af því að Johnny Walker er lcannske ekki eins sterkur og Dram- buie, og svo setti eg bara kók útí. En það var ágætt. Hgnn er prýðilegur. En bíðið þið nú bara þang- að til maður kemur á næstú blaðsíðu. Þar eru þeir hættir að nota ozur til að blanda sanvan, og skella sér blákalt út i hl. Eg er búinn að spekú- Iegrá mikið í því hvað hl. er, og eftir að liafa ráðfært mig ís. (Eða hönduntun!) Og maður hefir Can-Can. Svo kemur kafli, sem heit- ir: „Hvað er vín?“ Ja, ef þetta Can-Can er ekki vín, þá veit eg ekki livað. I kaflanum um ger og gerjun, er lýst aumingja gerlunum. Fyrst verður mað- ur að rækta gerla. Þeir eru neblilega í dvalarástandi og eru þá ekki eins fjörugir. Jabnskjótt og þeir koma koma út í aldingarðinn, ald- inmaukið meina eg, vakna þeir, og þá byrjar nú hazar- inn, maður, skal eg segja ý þér. ýj Svo er maður búinn að búa til vínið. Þá verður að fara j:j mjög varlega, svo gruggfall- j;j ið botnist ekki upp. So á j:j maður að bregða slöngunni j:j upp í sig og sjúga, þar til j;j vínið rennur sjálfkrafa...... j;! rennur sjálfkrafa . . • • en jrj það stendur vist á næstu j:j blaðsíðu á undan, að maður j:j megi ekki gera þetta fyr en j:j eftir einn eða tvo mánúði. j:j En kvur nennir að bíða?! j:j Jæja. Næsti kabli. j:j Ekki má ganga framhjá j;j fíkjum, rúsínum og sveskj- j;j lun, segja þeir. Eg geng allt- j:j af framhjá sveskjum. „Sveskjur á að íeggja í j:j bleyti ....“ Ha. lia. jij næsti kabbli lieidir heil- X ræði. Næsti kabbbli heidtir :> Heellræði. HEILRÆ$I. Ef þjer eruþ í ðeim hóbi, X sem hættir till að dregga :j: meira en hebbilegt err, X munur)= þ <£££-)- vava- :j: laust69-f-“xt vaff„ vaff-a-eff- :j: a-ell-a-u-ess-tje hekktí- :j: líter af kan-kan og hellingur :j: af kókakóla .... yfir kaldan :j: eyðisand einn inn nótt egr X spóla .... brennivín og kóka- X kóla .... :j: KARLXON. iji P.S, dagiim eftir: Fín bók. x Sérstaklega daginn eftir. :j;

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.