Vísir - 25.01.1961, Side 6

VlSIR
Miðvikudagiim 25. janúar 1961
V18IK
D A G B L A Ð
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Vísir kemur út 300 daga á ári, ýmist 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Ritstjórnarskrifstofur eru að Laugavegi 27, en aðrar
skrifstofur að Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofurnar eru opnar frá kl. 8,30—18.00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fimm línur).
Vísir kostar kr. 30,00 í áskrift á mánuði.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Leikfélag Reykjavíkur:
pOkók
Höf. Jökull Jakobsson. Lelkstj. Helgi Skúlason.
RóErar geta hafizt.
Nokkru eftir miðnætti í fyrrinótt tókust loks samn-
ingar með sjómönnum og útvegsmönnum um kjörin
á bátaflotanum eftir nokkuna daga verkfall, og getur
vertíðarstarfið þess vegna hafizt af kappi.
Kvöldið áður mátti sjá, að sjómenn voru ekki ánægðir
ineð það, að vera í vei’kí'alli. jxegar vertíðin ætti að byi'jaj
af kappi og er ekki ósennilegt, að Vestfii’ðingar hafi (
x ekið á efiir j>ví, að sanmingum var loks lokið hér í Reykja-
vik eftir mai’gra nátta l>óf. Aðstæður em vitanlega breyti-j
legar eftir landsblutum, og j>að sagði til sín að jjessu sinni,
þar sem Vestfii’ðingar töldu sig engan bagnað hafa af j>ví
að halda áfram vei'kfalli, sem knúið var fram af mönnum
á öð'i’um stöðum á landinu. Það voru jxcss vegna sjómenn
sjállir, sem konni í veg fyrir áfiaínhald verkfalls með
jxessum hætti.
Það er annars meigurinn nxálsins í betta skipti senx
við önnur tækifæri, þegar fi-amleiðslan hefir verið
stöðvuð, að verðmætasköpunin getur nú hafizt af
kappi. Þeir, sem vilja vinna, geta gert það, cg er ekki
vafi á, að það er vilji meiri hluta þjóðarinnar, að hún
fái að vinna í friði — m. a. til þess að tryggja, að við
getum komið efnahagsmáluni okkar á ti'austan
grundvöll. Nógu lengi hefir verið látið reka á reið-
anum.
Syndir þeirra sjáííra.
Oft kcmur j>að fram, að stjórnarandstæðingar virðast
balda, að lesendur blaða jxeirra sé flón og aular, sem geti
ekki hugsað sjálfstætt. Annað verður ekki ráðið af því,
hvernig j>essir aðilar haga málflutningi sínum. Þar er
brúgað upp svo miklum firrum, í'angfæi'slum og blekking-
um, að engu er líkara en Jjessir menn lialdi, að jxeir gcti
fengið sína menn til að gleypa hvaða hrámeti sem er. Og
vitanlcga er j>að svo, að sumir eru svo einlægir í tru á sina
mcnn, að jjeir láta bjóða sér hvað sem er, og má j>að oft
furðulegt hcita, hverju þeir fást til að trúa.
En skyldi almenningur í landinu fást til að trúa
því, scm Tíminn hélt frarn í lok síðustu viku, að
gieiðsluhallinn 1959 og' 1960 — 1434 milljónir ki’óna
— sé að kenna núverandi stjórn og þeirri síðustu —
minnihlutastjórn Alþýðuflokksins — einurn og eng-
um öðruni. |
Hugsaixii menn sjá að sjáll'sögðu, að orsakanna verður
að leita lengra. Þær er að finna i gerðum j>eirra stjóniar,
sem hér var við völd lí)ö(i 58, sem lofaði mestu um að
koma öllu á réttan kjöl fyrirhafnai’laust, en sldldi við allt
í enn meiri ólcstri en um getur nokkru sinni. Greiðslu-
hallinn síðan er seyðið, sem við verðiun nú að súpa al'
dæmulausri ráðsmeiinsku jjessarrar stjórnar. Það hreytir
cngu þar um. þótt Tíminn revndi að tvít]>vo hana, J>ví að
]>að tekst aldrei. Svo stórvirk var hún í svikurn og vesal-
dómi, að til hennar mun lengi verða jafnað hér á landi.
Stjómarandstæiingi biöskrar.
Það er sjaldgæft, að þingmenn stjórnarandstöð-
unnar trevsti sér til að rísa gegn flokkum sínum og
lýsa yfir bví, að þeir telji ríkisstjóinina fara rétt að í
viðleitni sinni til að koma atvinnuvegunum á traustan
griindvöll.
Kinuni jxingmanni Framsóknarflokksins, Birni Pálssyni,
var J)ó loks nóg boðið á mánudaginn, J>ví að þá lýsti hann
vfir j>ví, að stjói’nin stefndi í’étt og mundi hann slyðja
In’áðahirgðalögin, sem gefin voru úl skömmu eftir ára-
mótin. Hefir hann í’aunar sýnt aðuiy að honum lízt ekld
íillskostar á stefuu Framsóknarílokksins, ef stefnu skyldi
kalla.
En hversu margir skyldu vera honum sammála um
þetta, þótt beir treysti sér ekki til að kveða upp úr um
það? Þeir eru áreiðanlega nokkuð margir.
Leikfélag Reykjavíkur frum-
sýndi á dögunum nýtt íslenzkt
leikrit, „Pókó“ eftir Jökul Jak-
obsson.
Það þykir ætíð tíðindum
sæta, þegar nýtt íslenzkt leikrit
er tekið til sýningar, enda þótt
vitað sé, að ýmsir hér fáist við
slíka iðju sem leikritagerð, þá
er þó hitt víst, að hversu marg-
ir sem kallaðir séu, þá eru fáir
útvaldir. M. ö. o. hér er leitun á
sýningarhæfum, nýjum leik-
ritum.
Jökull er ekki viðvaningur í
skáldskap, hefir þegar sent frá
sér fjórar skáldsögur og nokkuð
á annan tug smásagna. Og þéss
verið beðið með mikilli eftir-
væntingu af mörgum að sjá
þetta fyrsta leikrit hans,'síðan
þess varð von. Til þess leggja
þær ástæður, að komið hefir
á daginn, að maðurinn hefir
borið þetta við áður, reyndar
fengizt við það frá blautu barns-
beini. Einnig er Jökull meðal
hinna fáu íslenzku mennta-
manna, sem numið hafa leik-
húsfræði (í tveim heimsborgum
Vín og London). Og það er gott
til þess að vita, að Jökull hefir
valið þann kostinn, að leggja
ekki siðustu hönd á stykkið áð-
ur en hann fékk leikhúsinu það
í hendur, heldur haft með í
ráðum leikstjóra, leiktjalda-
málara og meira að segja tón-
skáld lika. En þessi ákjósanlegu
vinnubrögð hafa samt ekki
nægt til að byggja heilsteypt
verk, og er það reyndar annað
mál.
Tónskáld og leiktjaldamálari,
Jón. Ásgeirsson og Hafsteinn
Austmann halda þokkalega á
sínum hlut. Músikin er ný-
tízkuleg, skemmtileg og snurðu
laus, þó tæplega nógu tengd
leiknum, reyndar aðeins le.ikin
milli atriða, og of frumstæð
verkfæri notuð við að endur-
varpa henni af segulbandinu.
Leiktjöld Hafsteins eru hæfi-
lega stílfærð, en heldur þreyt-
andi að hafa ekki baktjald til
skiptanna.
Leikritið er það, sem kallast
mundi á hálfútlenzku farsi, á
íslenzku talið skopleikur. Mörg
eru þau útlend hugtök, sem við
eigum ekki viðunandi orð yíir
á íslenzku. Eitt þeirra er farsi,
sem ekki hefur fengið viður-
kenningu á málinu en ætti
máske að gera það. Farsi er
sem sé víðtækara orð en skop-
leikur og getur verið með ýmsu
móti, ádeila, háð eða allt að
skrípaleikur, en vei'ður þó að
vera sjálfum samkvæmur.
,,Pókók“ er vafalaust frá höf-
undar hendi hugsað sem skop-
kennd ádeila á fégræðgi,
hræsni og hégómaskap en á
sviðinu veður svo á súðum með
ærsl og skrípalæti, að „mein-
ingin“ í leiknum fer fyrir ofan
garð og neðan að niiklu leyti.
Þar á leikstjórinn mikla sök, og
þó vissulega höfundur líka, þvi
að hann hefur þó alténd verið
með í ráðum á æfingum. í leik-
ritinu er of mikið um ,,brand-
ara“, sem eru til óþurftar og
sljóvga brodd þeirra beztu.
Það er nefnilega viða fyndið i
bezta lagi. Og að mörgu leyti
ber það með sér, að höfundur
hafi ekki aðeins skyn á orðum
í munn persóna, heldur hefir
hann ótvírætt einnig auga fyr-
ir því, að leikrit eru ekki til
lesturs ætluð eingöngu, heidur
máske fremur til að túlkast
með „öllum líkamanum“ ef svo
mætti teaka til orða. Það eru
mörg bráðlifandi atriði í þess-
um leik, er ekki eru tjáð með
orðurn t. d. þegar Jón Bramlan
sleppur þá fyrst frá samherjun
um Beinteini Sveinsteinssyni
og Fríðu Morguns. þegar þau
taka tal saman í miðjum klíð-
um gleyma sér í þvargi um
aukatriði.
Hraðinn er mestur og jafn-
astur i fyrra hluta leiksins. Úr
því hann er hálfnaður, kvoðnar
hann einhvernveginn niður,
botninn ekki nógu vel smíðað-
ur. Nokkuð ber leikritið keim
af útlendum manngerðum og
verður því ekki nærri nógu trú-
legt, að það gerist hér. enda
þótt meg'i hugsa sér, að höfund
ur ætli með því að draga dár
að útlendri eftiröpun, sem svo
sannarléga margir hafa verið
haldnir af hér h.in seinni ár.
Bezta persónan frá höfundar
hendi er Elín Tyrfingsdóttír, og
túlkun Guðrúnar Stephensen
á henni er sannasti og heil-
steyptasti leikurinn í þessum
sjónleik og því ástæða fyrir
höfundinn jafnt sem leikhús-
gesti til að óska Guðrúnu til
hamingju með frammistöðuna.
sem er hinn fyrsti eftir-
minnilegi sigur Guðrúnar.
Þá er sannarlega ástæða til að
geta leiks Guðmundar Pálsson-
ar, eitt af því bezta, sem hann
hefur gert. Þorsteinn Ö. Step-
hensen lýsir Jóni Bramlan með
ágætum lengi vel, en leikur
hans slappast, þegar hann hef-
ur nú sölsað undir sig „Pókók“
en plágan ríður 5Tfir: Yngstu
neytendur sælgætisins missa
málið og leggjast á beit. Þá þarf
Jón Bramlan að losa sig við
verksmiðjuna, en það verður að
flestu leyti of revfaraleg lausn
og leikur flestra fer úr bönd-
unum.
Þrátt fyrir allt bendir margt
í þessum leik til, að höfundur
muni enn eiga erindi við leik-
húsin. Sennilegt er, að þessi
; fyrsti sjónleikur hans verði
sýndur veturinn á enda við
mikinn hlátur. En vonandi vill-
ir það ekki höfundi og öðrum
aðstandendum sýn. — G. B.
87 drukkna á
Indlandi.
Mikið sljs hefir orðið á fljót-
inu Krishna í Indlandi.
Drekkhlaðinni ferju, sem var
á leið yfir fljótið, hvolfdi á
miðri leið, og drukknuðu marg-
ir tugir manna, einkum konur
og börn, sem voru í meirihluta
meðal farþega. Fundin eru 87
iík.
Lítill fínuafli.
Línubátar frá Keflavík reru
ekki fjTrr en í fj’rrakvöld vegna
storms. Afli var lítill á laugar-
dag — einna lélegasti dagur-
inn frá því róðrar hófust eftir
áramót.
Aflinn var frá 3.5 lestum í
7 lestir. Alls eru 18 bátar með
línu. Fimm bátar, sem voru
byrjaðir á línu — tóku aftur
síldarnætur um borð þegar
síldin kom á dögunum. Árni
Geir kom í gær með 500
tunur af síld.
BERGMAL
„Margbrotið
meistaraverk“.
Búnaðarblaðið Freyr birtir
eftirfarandi eftir „Fries Land-
brugsblad", undir fyrirsögninni
„Kýrin fjTrir sjónmn vélfræð-
ings:“
„Kýrin er margbrotið meist-
araverk, vél sveipuð ósútaðri
húð. í öðrum enda hennar er
slátt.uvél og kvörn. Þar að auki
er í þeim enda stuðari, tvö fram
ljós og flauta. í gagnstæðum
enda er komið fyr.ir mjólkur-
sjálfsala, áburðardreifi -og
flugnavendi. -— Innan i kimni
er komið fyrir brennsluvél með
raðtengdum strokkum og
flóknu kerfi af færiböndum. í i
, skutnum er útbúnaður til end- !
I urnýjunar árlega, en sá búnað-
! ur verkar þannig, að við snert-
ingu sérstaks rofa myndast ný
kvr. Á neðr.i hlið vélarinnar er
sjálfvirk dælustöð til mjólkur-
dælinga. Vélin er dularfull að
allri gerð, en ekki er á henni
neitt einkaleyfi. Hún fæst í
ýmsum stærðum og gerðum
; með breytilegu verði. Seljend-
, ur og umboðsmenn eru í flest-
um sveitum. V’ðgerðamenn
’véla þessara eru víða um land
ogcóvíða er langt til þess, sem
næst býr “
Bjórinn.
Deilt er um bjórinn áfram á
mannfundum og i blöðurn og
sumum verður staka á munni.
Gretar Fells rithöfundur hefur
sent Vísi eftirfarandi stöku:
„Sterkur bjór“.
Nautn skal sækja í nám og
starf.
Nóg er um glamn og þjór.
og eitt.bvað er það, sem æskan
þarf
annað en „sterkur bjór“.
Gretar Feils.
Er hér vel mælt og viturlega,
eins og þessa höfundar var von