Vísir - 05.09.1961, Blaðsíða 8

8
V í S I R
Þriðjudagur 5. september 1961
■.W.V.V.V.V.VAV.V.V.V.V.V.V.'.V.V.W.'.V.V.V.'.V.V.V.W.'.VAV.V.V.'.V.'.V/.
ÚTUE*-ANDI: 81A0AUTGAFAN */!SlF
Ritstjórar: Hersteinn Pólsson Gunno» G Schrar.v
Aðstoðarritstjóri \xel íhcrsteinsson ^réttastjór
ar: Sverrlr Þórðarson «ori?einn 6 rhororensen
Ritstjórnorskritstofur: Laugovopi 2? Auglýsingar
og afgreiðsla: Ingóltsstrœf' 3 4skriftargjold er
krónur 30.00 6 mónuði - 1 <ousosoli> krónur
i.00 einfakið Slmi 1166C [5 llnurl - Pélop*
prentsmiwjar h.t.. Steindórsprent h.t. Eddo n.i
Erlent fjármagn.
Orð Eriks Brofoss, norska ÞjóSbankastjórans, um
erlent fjármagn sýna að fjarri er því að lítil þjóð þurfi
að glata sjálfstæði sínu, þótt hún leyfi erlendum fyrir-
tækjum að fjárfesta í landi sínu eða taka stór erlend
lán til verklegra framkvæmda.
Sérstaklega merkilegt var eitt atriði, sem banka-
stjórinn drap á. Blöð kommúnista og annarra hafa
haldið því fram að fásinna væri að flytja ínn erlent
fjármagn, því við gætum reist hér stóriðju af eigin
rammleik með íslenzku fé. Bankastjórinn benti hins-
vegar á þá staðreynd, að lítil þjóð getur aldrei reist
stóriðju í landi sínu fyrir sparifé þegnanna. Til þess er
það ekki nándar nærri nóg. Og við það bætist að smá-
þjóð getur ekki haldið uppi þeim undirstöðu rannsókn-
um, sem nauðsynlegar eru, hefir ekki yfir nægilegri
tækniþekkingu að ráða, né á þann aðgang að heims-
mörkuðunum sem erlend auðfyrirtæki. Valið er því
ekki milli stóriðju sem byggist á erlendu fjármagni pg
stóriðju sem byggist á innlendu fjármagni. Valið er
milli þess að við nýtum fossa okkar og^ fallvötn með
erlendu lánsfé eða nýtum þá alls ekki.
Margir Islendingar hafa að vonum verið hræddir
um að ef erlend auðfyrirtæki fengju hér fótfestu væri
sjálfstæði okkar í voða stefnt og‘hætt við að afrakstur-
inn yrði fluttur jafnótt úr landi. Norski þjóðbanka-
stjórinn sagði hér í blaðinu í gær að hin erlendu stór-
iðjufyrirtæki hefðu aldrei gert tilraun til þess að blanda
sér í stjórnmál í Noregi. Með strangri löggjöf, að for-
dæmi Norðmanna, getum við jafnt komið í veg fyrir
að réttur íslenzkra þegna sé fyrir borð borinn eða
afrakstur stóriðjunnar flýi landið. Sá ótti er því ástæðu-
laus að við verðum leiguliðar erlendra auðfélaga í okk-
ar eigin landi.
Einar Benediktsson, sá frámsýni gáfumaður, sá
hvílíka auðsæld stóriðja getur fært hinni íslenzku þjóð.
Hann lifði það ekki að sjá drauma sína rætast. I dag
höfum við það hinsvegar í hendi okkar að framkvæma
hinar djörfu hugsýnir skáldsins og leggja með því
undirstöðuna að fegurra og betra mannlífi í þessu
hrjóstruga landi.
Magnús og M.R.A.
Híutlausir a
Mynd þessi var tekin, er Nehru forsætisráðherra kom til Belgrad til að sitja ráðstefnu
hlutlausra. Tito tekur á móti honum.
Þjóðviljinn í fyrradag ræðst á Magnús Öskarsson
hdl fyrir það að hafa stjórnað hóp Heimdellinga á Sið-
væðingarmót á Mackinac-eyjunni 1957. Þessi grein er
með sama marki brennd og flestar aðrar greinar í
þessu góða blaði.
Hún er uppspuni frá rótum. Magnús Óskarsson var
nefnilega ekki með í förinni!
Sjaldan hafa jafn-
margir heimsfrægir
menn komið saman á
einum stað og nú í Bel-
grad, höfuðborg Júgó-
slavíu, en þar er haldin
ráðstefna hinna hlut-
lausu ríkja. Fundinn
sitja fulltrúar 24 ríkja,
sem telja sig hlutlaus í
átökum austurs og
vesturs og eru þeirrar
skoðunar, að þau geti
haft nokkru hlutverki
að gegna sem sáttasemj-
arar í alþjóðadeilum.
Frægir menn.
Margir æðstu valdamenn,
forsetar og forsætisráðherr-
ar þessara ríkja hafa komið
til Belgrad. Þarna er mættur
hinn aldni og virðulegi
Nehru, forsætisráðherra
Indlands, Nasser forseti
Egyptalands, Nkrumah for-
seti Ghana, Sukarno forseti
Indónesíu, frú Bandaranaike
forsætisráðherra Ceylon,
Búrgiba forseti Túnis og
Dorticos forseti Kúbu að ó-
gleymdum sjálfum Tito, sem
er gestgjafi og frumkvöðull
ráðstefnunnar.
Hvorki Rússar né Vestur-
veldin hafa litið þessa hlut-
lausu ráðstefnu mjög hýru
auga. Vesturveldin eru ekki
hrifin af því, að margir
hinna hlutlausu leiðtoga
virðast t. d. ekki skilja þá
hættu sem Vestur-Berlín er
í og hafa komið fram með
þær hugmyndir, að rétt sé
að láta undan Rússum í
því efni og samþykkja skipt-
ingu Þýzkalands. Þá er og
vitað að hlutlausu þjóðirnar
styðja ákveðið inngöngu
Kína í Sþ. Margir þessara
þjóðarleiðtoga eru og all
róttækir og vinstrisinnaðir
í skoðunum og finnst Vestur-
veldunum, að þeir hafi oft-
sinnis reynzt mjög hlynntir
Rússum þegar til kastanna
kemur.
Titoismi.
En Rússar voru þó ekki
heldur mjög hrifnir af ráð-
stefnunni og þá fyrst og
fremst fyrir þá sök, að Tito
forseti Júgóslavíu var frum-
kvöðull hennar. Rússar telja
uppreisn Titos ennþá hættu-
legasta vandamál alþjóða-
kommúnismans. Og þeir telja
einmitt sérstaka hættu á því,
að Titóisminn breiðist út
meðal þjóðernissinnaðra
þjóða, sem skammt eru á
veg komnar. Margir hinna
hlutlausu leiðtoga hafa verið
að gera tilraunir heima hjá
sér með sósíalisma, sem
stundum er sagt að sé fyrsta
skrefið j til kommúnisma.
Þannig er það t. d. á Kúbu,
— og eru Kúbfrunenn kann-
ske sérstaklega móttækilegir
fyrir Titóisma.
Margir hinna hiutlausu
leiðtoga voru áður fyrr
hlynntir Rússum, en hafa
síðan hvekkzt á viðskiptum
við þá og er Nasser forseti
Egyptalands glöggasta dæm-
ið um slíkt.
Af þessum ástæðum voru
Rússar ekki hrifnir af hug-
myndinni um ráðstefnu
hlutlausu þjóðanna. Fram
til þessa hafa þeir getað fært
sér í nyt hina nytsömu og
hlutlausu sakleysingja, en
þeir óttast að slíkt fari út um
þúfur, ef hlutlausu ríkin
taka höndum saman, ekki
sízt ef þau fá á sig blæ Tító-
ismans.
I
Ágreiningur á fundinum.
En meðal þátttökuríkj-
anna sjálfra hefur einnig
ríkt ágreiningur. Nehru for-
sætisráðherra Indlands var
ekki mjög hrifinn af hug-
myndinni um bandalag hlut-
lausra ríkja. þótt hann
fengist til að mæta á fund-
inum. Hann er mótfallinn
slíku bandalagi af þeirri
grundvailarástæðu, að hann
telur, að hætta sé á að þar
með sé úti um hlutleysið.
Þá fari þessi lönd að taka á-
kveðna afstöðu í ýmsum við-
kvæmustu heimsvandamál-
unum og hætti þar með að
vera hlutlaus.
Allar þessar umræður
hurfu þó þegar kom á ráð-
stefnuna í skuggann fyrir
umræðum um kjarnorku-
vopnatilraunirnar. Rússar
gáfu tilkynningu sína út um
slíkar tilraunir daginn áður
en ráðstefnan hófst og er ó-
hætt að segja. að hinir hlut-
lausu fulltrúar hafi verið
slegnir skelfingu og undrun.
Framh. á 5. síðu.
v.v
!■■■■■■!
I