Vísir - 09.12.1961, Blaðsíða 6

6
V í S I R
Laugardagur 9. desember 1961
UTGEFANDI BLAÐAUTGAFAN VÍSIR
Ritstjórar: Hersteinn Pálsson Gunnar G Schram
Aðstoðarritstjóri Axel Thorsteinsson Fréttastjór
arr Sverrir Þórðarson Porsteinn Ó Thorarensen
Ritstjórnarskrifstotur Laugavegi 27 Auglýsingar
og afgreiðsfa: Ingólfsstrœti 3 Askriftargjald e»
krónur 45,00 o mánuði - f lausasölu xrónur
3,00 eintakið Sími I 1660 :5 llnur) - félags
prentsmiðjan h.f Steindórsprent h.f Eddo h.f
.W.W.%W.W-W-W.WA%W.W^W.\%WA%W.%VVW.W.W.%W.W-W-%WW!tf
og íögfræðina.
Hverjum er um að kenna?
Það er aðalfregnin á forsíðu Þjóðviljan: í gær, að
útsvör Reykjavíkurbæjar hækki á næsta ári um rúm-
lega 41 milljón króna miðað við þá upphæð, sem inn-
heimt er á þessu ári. Og þar sem þetta stendur í
kommúnistablaðinu, málgagni heiðarleikans og grand-
varleikans, þarf ekki að fara í grafgötur um það, hverj-
um þetta er að kenna. Vitanlega ber „bæjarstjórnar-
íhaldið“ alla sök á þessu að dómi kommúnista.
En kommúnistum mun veitast erfitt að telja hugs-
andi mönnum trú um, að þetta sé sök „íhaldsins“.
Þeir, sem eru minnugir þess, sem gerðist í kaupgjalds-
málunum á síðasta vori, vita, að það eru kommúnistar
sem verða í senn að hljóta heiðurinn og þakkirnar fyrir
þetta. Ef þeir hefðu ekki hrundið verkalýðsfélögunum
út í verkföll og þar með hækkað laun um allt að
fimmtung eða jafnvel meira á sumum sviðum, hefði
ékki þurft að leggja á rteina aukaútsvör hér í bæ á þessu
ári, og þá mundi heldur ekki þurfa að krefja bæjarbúa
um fleiri krónur í útsvör á næsta ári. Það er kaup-
hækkunarherferð kommúnista, sem birtist nú í því, að
ekki verður komizt hjá að hækka úrsvörin að krónu-
tölu, þótt þess verði gætt, að hver einstakur útsvars-
greiðandi þurfi ekki að greiða meira en á þessu ári
miðað við sömu laun. Þannig reynir þá „íhaldið“ að
verja skattborgarana fyrir áhlaupi kommúnista.
En í þessu sambandi er þó ekki rétt að gleyma
hinum tryggu bandamönnum kommúnista, sem áttu
vissulega drjúgan þátt í því, hvernig fór á síðasta vori,
þegar kommúnistar hófu atlögu sína að atvinnuveg-
unum. Þá voru það ofstopamenn innan Framsóknar-
flokksins, sem gáfu samvinnufélögunum fyrirmæli um
að semja við kommúnista, ganga að öllum þeirra kröf-
um. Þetta var gert vegna haturs lítilsigldra manna á
ríkisstjórninni.
Almenningur ætti að minnast þess, þegar þessir
flokkar koma til hans á vori komanda og biðja hann
um að veita sér atfylgi í bæjarstjórnarkosningunum.
Liðsbón vegna kosninga.
Það er með væntanlegar kosningar í huga, sem
kommúnistar fara nú víða í liðsbón. Þeir vita, að Al-
þýðubandalagsflíkin er orðin næsta snjáð og skjóllítil
í næðingi kosningabaráttunnar. Þess vegna var það
meginatriði á síðasta stjórnarfundi kommúnistaflokks-
ins, að stofna yrði til nýrrar fylkingar. Skyldu ekki
nokkuð margir gera sér grein fyrir orsök ákallsins.

athygli hefir vakið, og ætla
má að íslenzkum lögfræðing-
um og lagamönnum þyki
nokkur fengur í. Bókin nefn-
ist Det menneskelige ansvar
(G. E. C. Gads forlag) og
er ritgerðasafn. Er þar mjög
víða komið við og þykir bók-
in vera skrifuð af skarp-
Einn af kunnustu lögfræð-
ingum Dana er prófessor
Stephan Hurwitz. Hann hefir
í inörg ár verið prófessor
við Hafnarháskóla og er
fremsti refsiréttarfræðingur
Dana. Hefir hann ritað mörg
merk verk á því sviði lög-
fræðinnar, m. a. tveggja
binda kennslubók í refsirétti,
sem íslenzkir laganemar lesa
hér við háskólann til prófs.
gíðari árin hefir prófessor
Hurwitz gegnt miklu
embætti í Danmörku, em-
bætti „Ombudsmans“, en
það er eitt hið vandasamasta
í landinu.
Það er nýmæli í réttarkerfi
Dana og þekkist ekki í neinu
öðru landi í svipaðri mynd.
Starf Umboðsmannsins er í
stuttu máli það að taka til
athugunar erindi og kærur
frá almenningi, sem telur á
hlut sinn gengið af yfirvöld-
unum. Umboðsmaðurinn
rannsakar málið og hefir við
þá rannsókn mjög víðtækt
vald.1 Ef honum þykir sem
yfirvöldin hafi misfarið með
vald sitt á einhverju sviði
tilkynnir hann viðkomandi
stjórnarvöldum úrskurð sinn,
sem jafnframt er opinber og
eru þá ráðstafanir gerðar til
þess að rétta hlut þess, sem
aðild á. Þannig er umboðs-
manninum ætlað að vera
hald og skjól hins óbreytta
borgara gegn valdníðslu
ríkisins og fulltrúa þess;
Umboðsmaðurinn er vörður
lýðræðisins í landinu, ef svo
má að orði komast. Um 1000
mál hefir prófessor Hurwitz
fengið til meðferðar á ári
hverju og eru mörg þeirra
komin frá mönnum sem telja
sig hafa verið misrétti beittir
af hálfu lögreglu, tollyfir-
valda og annarra stjórnar-
skrifstofa, sem gefa út leyfi
til margra hluta.
Jnn hefir danski Umboðs-
maðurinn ekki starfað
nema í nokkur ár en reynsl-
an af starfi hans hefir þótt«;
vera hin ágætasta og er það.J
ekki síður þakkað því hve/
vel prófessor Hurwitz hefirl;
þótt halda á embætinu, hve/
réttsýnn hann hefir þótt ogl;
óhlutdrægur. Englendingarl;
hafa undanfarin misseri rættj; Bók um Hitler og þriðja ríkið
mikið um það hvort ekki«]|eftir bandarísk. höfundinn
væri ráðlegt að taka upp/william L. Shiyer hefur vakið
svipað embætti, eitt e®a%gremju vestur-þýzkra stjórnar-
fleiri þar í landi, nefnd hef-I;valja_
ir rannsakað málið og brezk-j; Hafa þau gripið til þess ráðSi
ir lögfræðingar rætt það,;sem óvanalegt er, að minnast
mikig sín á milli. Hefir Hur-,;á hana í opinberu plaggi, og
witz verið í London til skrafs,;taka þar upp umsagnir þýzkra
og ráðagerða. og greint frá;;gagnrýnenda
reynslu sinni í starfinu. ,; það mun hafa komið Bonn-
Pyrir fáum dögum kom útjstjórninni mjög óvænt, að bók-
1 bók eftir Hurwitz ' ííin er meðal Þeirra nýleSra bóka
Kaupmannahöfn sem miklal-1 Bandarikjunum, sem bezt selj-
■,ast, og þess vegna og hvermg
v-.-.-.-.-.-.-.-.-.-.-’jShirer tekur á málunum, muni
Próf. Stephan Hurwdtz.
skyggni hins reynda laga-
manns, en ekki síður af rík-
um skilningi á þjóðfélags-
vandamálum nútímans. —
Hvað er réttlæti? Hvers virði
er refsingin? eru tvær af
meginspurningum þeim, sem
Hurwitz drepur á í þessari
merku bók.
Einn kafli bókarinnar fjall-
ar um víðkunn málaferli og
ræðir Hurwitz þar ýmis fræg
mál, svo sem Rósenbergsmál-
ið og mál Leopold og Loebe,
hinna tveggja bandarísku
morðingja. Þá spjallar hann
einnig um stríðsglæpa-
mannaréttarhöldin eftir stríð
ið, gildi þeirra og réttar-
grundvöll og fjallar um rétt-
arhöldin yfir Manstein hers-
höfðingja og doktor Ley, sem
stóð að fjöldamorðum í stríð-
inu.
í refsiréttarkaflanum í
bókinni eru sjö ritgerðir lög-
fræði-bókmenntalegs eðlis,
þar sem hann ræðir bæði
klassisk verk og nútímabæk-
ur, allt frá Shakespeare til
Marcel Aymé. Þá eru í bók-
inni þrjár ritgerðir um dag-
blöð og ábyrgð þeirra og rit-
gerð um rétt og skyldu í
nútímaþj óðfélagi og um rétt
hins minni máttar í þjóðfé-
laginu. Þá er og í bókinni
ritgerðir um starf Umboðs-
mannsins, svo sem við mátti
búast, og um skrifstofuveld-
ið, hættur þess og takmörk.
Eins og þessi stutta upp-
talning á efni bókarinnar ber
með sér þá er ljóst, að Hur-
witz spannar stóran sjón-
deildarhring og lætur sér fátt
mannlegt óviðkomandi. En
grunntónn bókarinnar er
mannúðin, ábyrgðin sem
hvílir á þeim sem stjórnar,
vörnin gegn misnotkun
valdsins. Greinilega kemur
í ljós í þessari bók, að Hur-
witz sér langt yfir töluliðina,
lögfræðin er honum ekki
paragraffafræði, heldur tæki
til þess að koma á sem
fyllstu réttlæti í þjóðfélag-
inu, grundvöllur lýðræðis-
ins. Lögfræðin er og verður
að vera, að hans dómi, hin
réttsýna og góða list, ekki
síður en með Rómverjum.
þetta viðhorf sitt, túlkar
hann á margvíslegan
hátt í hinni nýju bók sinni
og það kemur vel fram í
eftirfarandi orðum sem tek-
in eru úr formálanum:
„Enginn sem fer með vald
yfir öðrum mönnum ætti að
láta hjá líða að setja sig í
spor þeirra, sem undir hann
eru seldir. Því það er skort-
ur á vilja og getu til þess að
gera sér grein fyrir aðstöðu
þeirra, sem orsakað hefir
mikið af ógæfu mannkyns-
ins.“
'.V.V.VV.V.V.V.V.V.V.V.V.VV.V.V.V.V.V.V.'.V.V.V.V
Bandarísk bók um Hitler
óánægjuefni í Bonn.
hinar óskemmtilegu minningar
um Hitlerstímann lifa lengur
en ella.
Þýzkir gagnrýnendur segja,
að þessi bók muni ekki lifa —
aðrar muni koma í hennar stað,
söguleg verk, þar sem höfund-
ar láti ekki persónulegar til-
finningar stjórna penna sínum.
„Le Populaire“, blað jafnað-
armannaflokksins franska frá
því árið 1920, hættir að koma
út sem dagblað frá áraótum
næstu vegna fjárhagserfiðleika.