Vísir - 17.02.1962, Side 9

Laugardagur 17. febrúar 1962
V I S I R

hugsa sér að frásögn far-
mannanna um vínberin hafi
þótt freistandi og heillandi
þegar þeir komu heim. Þó ér
ólíklegt að þessir faunsæis-
menn hafi látið þýðingarlít-
inn fund berja ákveða nafnið
að stóru, nýju landi, sem þeir
höfðu fundið.
Kvikfjárræktin var hins-
vegar mikilvæg atvinnugrein
meðal íbúanna á Grænlandi
og því er það auðvitað, að
þeir lögðu megináherzlu á
það, hvernig beitarlöndin
væru. íslendingurinn Þor-
finnur karlsefni hafði jafnvel
bústofn með sér og reyndi
að nema land í Ameríku. Því
er eðlilegt að þeir gæfu
landinu nafn, sem sýndi að
það byggi yfir góðum lífsaf-
komumöguleikum fyrir þá
sem vildu setjast þar að tii
að stunda kvikfjárrækt.
Heitið Vínland, — landið
með graslendinu — er
einnig greinilega samstætt
þeim heitum, sem norrænir
menn gáfu öðrum löndum í
vestri, Grænland, Helluland
og Markland. Það er heldur
ekki sagt í íslenzkum forn-
ritunum að Vínland þýði
landið með vínberjunum.
Þar er sagt einfaldlega „gaf
Leifur nafn landinu eftir
landkostum“.
Tímareikningurinn.
Þá skulum við víkja að
siglingatímunum, sem sagt
er frá í sögunni. Það er sagt
um för Leifs heppna kring-
um árið 1000 að hann hafi
siglt tvö dægur frá Mark-
landi (þ. e. Labrador) og
Hinir gömlu og merkilegu uppdrættir Sigurðar Stefánssonar í Skálholti og Resens frá því um aldamótin 1600. —
Athyglisvert er að Vínland er staðsett þar sem Nýfundnaland er. Greinarhöfundur telur að þetta sc byggt á fornum
íslenzkum heimildum, sem nú hafa glatazt.
hafi hann þá komið til Vín-
lands. En á svo skömmum
tíma er útilokað að hann hafi
komizt til lands vínviðarins,
Sú ferð hefði tekið minnst
þrjár vikur. Þess vegna hafa
menn viljað strika þennan
tímareikning út og sagt, að
ekkert væri að marka hann.
En ég álít að siglingaþjóð
hafi geymt slíkar upplýsing-
ar lítið brenglaðar í sögnum
sínum. Því að það var þýð-
ingarmikið fyrir sjómennina
að vita nákvæmlega hvað
sjóleiðirnar væru langar. Og
á það er vert að benda, að
siglingatíminn er hér gefinn
með tölum.
Ýmislegt bendir og til þess
i sögunni af Þorfinni karls-
efni, að fólkið hafi tekið sér
bólfestu í köldu landi. f sög-
unni af Leifi heppna er ein-
kennileg frásögn um sólar-
hæð: „Meira var þar jafn-
dægri en á Grænlandi eða
íslandi; sól hafði þar eyktar-
stað og dagmálastað um
skammdegi“.
Þessi frumstæða staðará-
kvörðun hefur verið túlkuð
á margvíslegan hátt og menn
hafa komizt að hinum marg-
víslegustu niðurstöðum. Sam-
kvæmt henni hafa menn
staðsett Leifsbúðir á ýmsum
stöðum á 3000 km strand-
lengju, allt sunnan frá
Virginiu í Bandaríkjunum og
norðureftir. Það virðist því
lítið vera hægt að byggja
á henni. Aðeins skal tekið
fram að norski stjörnufræð-
ingurinn Geelmeyden o. fl.
telur að lýsingin eigi við þá
breiddargráðu, sem norður-
hluti Nýfundnalands er á.
Það hefur þýðingu í þessu
sambandi, að VínlandsfararmarSt
hafa tæpast getað siglt affyrra-
þótt eðlilegt að nema land á
norðurhluta Nýfundnalands,
þar sem nóg var af sel, hval,
þorski og villtum hreindýr-
um. Auk þess var þar gott
beitarland og nægur skógur,
sem hefur freistað fólks úr
nærri skóglausu landi. H,yí
ekki að rifa seglin, ganga í
land, taka sér bústað þarna?
Landabréf
Sigurðar Stefánssonar.
Að lokum vil ég nefna, að
til eru tvö gömul landabréf.
Annað er eftir Sigurð Stef-
ánsson, skólameistara í Skál-
holti og er teiknað um 1590.
Frummyndin er glötuð, en til
er eftirmynd. Hitt landa-
bréfið er teiknað af Hans
Poulson Resen 1605 en á
sameiginlegt með því
Hamarinn við Lance aux Meadow. Hann e r öruggt kennileiti fyrir þá sem koma af hafi.
Á bak við sér út yfir voginn. —
stað frá Grænlandi fyrr en í
lok júlí eða byrjun ágúst
vegna ísskilyrðanna við
Grænland. Ólíklegt er að þeir
hafi hætt sér mjög langt
suður á bóginn á fyrsta
sumri, því að þeir voru raun-
sæir menn, sem hafa viljað
hafa rúman tima til að
byggja hús, stunda veiðar til
að hafa vistir til vetrarins.
Ennfremur verður að
gæta þess að þeir komu frá
heimskautslandi með nor-
ræna menningu og norðlæga
lifnaðarhætti. Þeim hefði
lykli íeyndarmáisins
Flestir hafa álitið að þessi
landabréf séu aðeins byggð
á frásögnum sagnanna og þau
séu því þýðingarlausar
aukaheimildir. En það
merkilega er, að þau eru í
ýmsum atriðum miklu rétt-
ari og nákvæmari en önnur
samtíma landabréf. Á landa-
bréf Resens er ennfremur
skráð, að það sé gert eftir
öðru landabréfi, sem sé
mörg hundruð '.ra gamalt.
Að líkindum hafa bæði
þessi landabréf sameiginlega
heimild sem á rætur í ís-
lenzkum minjum og sögnum.
Þegar við lítum á landa-
bréf þessi, sjáum við að Ný-
fundnaland er greinilega
teiknað á þau. Að vísu er
Fagurey j arsund sýnt sem
fjörður, en segja má að það
Frh. á 10. síðu.