Vísir - 09.03.1962, Qupperneq 5

Föstudagur 9. marz 1962
V 1 S I K
i
S

Helga Weisshappel heldur
þessa dagana fyrstu sýningu
sína í myndlistasal hér á
landi, en fyrir ári sýndi hún
myndir eftir sig í Mokka-
kaffi.
í haust hélt frú'Helga sýn-
ingu í Vín, hlaut ágæta
dóma og seldi margar mynd-
ir Og sýningu hennar nú í
Bogasalnum hefir verið
mætavel tekið, fyrsta daginn
seldust 16 myndir. Frétta-
maður Vísis hefir hitt. frú
Helgu að máli og spurt hana
um sitt hvað í sambandi við
málverk hennar, sýninguna
út í Vín og dvöl hennar þar.
— Hver voru tildrögin að
því, að þér hélduð sýningu
í Vín?
— Ég fór út í fyrra ög gekk
sumarlangt í skóla hjá mál-
aranum Oskar Kokoschka,
sem er mesti málari Austur-
ríkismanna og raunar í tölu
frægustu málara heims.
Hann er nú orðinn hálfátt-
ræður en í fullu starfsfjöri,
hann dvaldist í fyrrasumar í
bústað sínum í Salzburg og
hafði nokkra nemendur, og
ég var þeirra á meðal. Það
var strangur skóli. Ef ég
hefði vitað það fyrirfram,
hvílík vinna þetta yrði, held-
ég að ég hefði aldrei lagt út
í að ganga í þennan skóla. En
nú er ég fegin að hafa gert
það. Við urðum að vinna
myrkranna á milli. Eg lærði
aðallega vatnslitamálun hjá
meistaranum, og þetta voru
orðin feikiafköst, þegar nám-
inu sleppti. Svo réðst ég i
það eftir áskorun að reyna að
efna til sýningar í Vín, fékk
inni í ágætum sal í miðri
borginni. Þar var ekki um
það spurt, hvort einhver með-
mæli væru fyrir hendi. Ráða-
mennþartrúabetur eigin aug
um, heimta verkin á borðið
til að sjá, hvort þau séu þess
verð að hengja þau upp í svo
ágætum salarkynnum. Ég
komst sem sagt að, fékk
blaðadóma, sem ég mátti vel
við una og meira en það, ór-
aði aldrei fyrir slíku. Og
enda þótt ég væri þarna al-
óþekkt nafn, seldi ég margar
myndir. Það var ótrúlegt. En
þrátt fyrir góða dóma mynd-
listargagnrýnenda held ég
mér þyki vænst tim það, sem'"
einn tónlistargagnrýnandi,
sem keypti af mér mynd,
sagði um verk mín: „Þetta
orkar ekki á mig sem venju-
leg málverkasýning — það
er eins og að koma á kamm-
ermúsíkkonsert að skoða
sýninguna yðar“.
— Teljið þér annars margt
skylt með myndlist og
músik?
— Já, sannarlega. Það er
svo nátengt, að ég hef alltaf
séð liti í músík og heyrt
músík í góðum málverkum.
— Þér hafið auðvitað sjálf
verið virkur þátttakandi í
músík?
— Ég er alin upp við fullt
hús af músík og það hefir
haldið áfram síðan ég giftist.
Svo langt sem ég man var
var sungið og spilað heima.
Auðvitað var ég með á nótun-
um, söng og spilaði, það var
svo sjálfsagt, þó að ég hugs-
aði mér aldrei neinn frama
á því sviði. En þegar ég
kynntist manninum mínum
og heyrði hann spila, þá
hætti ég við píanóið og fór að
Helga Weisshappei
ég stend alveg undir þessu
sjálf.
— Hafa einhverjir nánir
frændur yðar, sem hafa verið
svo mikið í músík, gefið sig
að því að mála?
ur aftur að Kokoschka. Hvað
fannst yður helzt einkenn-
andi fyrir hann?
— í fáum orðum sagt tel
ég hann í senn sannan
mann og mikinn málara. Þó
að hann sé ákaflega kröfu-
harður, þá er hann það ekki
frekar við aðra en sjálfan sig.
Hann lætur lítið yfir sér, þó
að hann sé heimsfrægur
maður, að því leyti er hann
sannur listamaður, þannig
hljóta sannir listamenn að
vera, auðmýktin er stærst
dyggða. Kokoschka er búin
að lifa margt og kanna. Eig-
inlega hefir hann lengstum
verið mikið á faraldsfæti.
Fyrir og eftir 1910 lagði hann
mikið fyrir sig að mála
mannamyndir og gerði af-
burðaverk á því sviði. Mynd-
ir hans frá þessu tímabili eru
kofhnar í geypiverð, og seld-
ist ein lconumynd hans í
fyrra í Þýzkalandi á 65 þús.
mörk, sem er um 700 þús. ísl.
krónur. Þessar myndir þykja
sýna mikla sálfræðilega inn-
sýn. Litirnir eru tíðum
skuggalegir og teikningin
hrjúf,- oft óstyrk og allt að
því sóttheit. Listamaðurinn
leggur meiri áherzlu á per-
sónuleika fyrirmyndarinnar
en útlínur og yfirbragð.
Kokoschka særðist alvarlega
1915 og var árum saman að
ná sér. Árið 1919 gerðist
hann kennari við listaháskól-
ann í Dresden, og meðal
nemenda hans þar var Finn-
ur Jónsson listmálari. Ég
spurði Kokoschka hvort
hann myndi eftir því. Jú,
liann mundi eftir íslendingn-
um, þó að þeir hafi ekki
þekkst lengi. Nokkrum árum
síðar tók KovoscbVá að ferð-
ast land úr landi og mála
Frh. á 10 síðu.
— Ég er nærri handviss
um, að mamma hefði getað
orðið góður málari, hún hef ir
bara ekkert fengizt við það.
En hún he'fir samt gert margt
listavel í höndunum, aðallega
ísaum. Ég skal segja yður,
að hún hefir gert hvorki
meira né minna en 14 sam-
fellur, blessunin, og það er
nú ekkert áhlaupaverk. Ég
veit það, því að hún kom mér
til að gera eina á mig. Við
erum nefnilega með íslenzkt
stolt í minni móðurætt og
viljum allar eiga okkar ís-
lenzka búning. Svo man ég
nú eftir tveim frænkum, sem
gátu ekki stillt sig um að
festa myndir á bloð og meira
að segja léreft. Önnur var
afasvstir mín, sem dó há-
öldruð í fyrra, hún fékkst
við að mála á yngi árum. Svo
var langömmusytir mín Sig-
ríður Sæmundsen, sem fór
kornung til Danmerkur og
tók að læra myndlist, - Það
eru til allmargar myndir eft-
ir hana og ég á hér nokkrar.
Hún var mjög efnileg og
hefði áreiðanlega komizt tals-
vert. ef henni hefði enzt
aldur. En hún dó ung úti í
Danmörk.
— Svo að við snúum okk-
þvo bleyjur. Hvort börnin
okkar séu ekki músíkantar?
Ég vona að þau hafi eyra
fyrir því. En það verða þau
að taka upp hjá sjálfum sér.
Við höfum aldrei reynt að
þröngva þeim til að leggja
það fyrir sig fremur en ann-
— En hvenær fóruð þér
fyrst að fást við myndlist?
— Ég var bara lítil táta,
þegar ég hafði gaman af að
teikna, og 12 ára gekk ég í
teiknitíma hjá Sigríði Björns-
dóttur (ráðherra Jónssonar).
Hún kenndi lengi teikningu
í skólum hér í bænum, á-
gætur kennari af gamla
klassiska skólanum. Ég gekk
með þessa bakteríu í mörg
ár. Og fyrir 5 árum gat ég
ekki stillt mig um að byrja
að mála. Raunar óaði mér
við því, þegar ég fór að
hugsa út í það, að hafa ekki
haldið á blýant eða pentskúf
árum saman. Ég vissi, að
þetta væri dýrt sport, og ég
vildi ekki fyrir nokkurn mun
láta manninn minn vinna fyr
ir því, þó að hann sé auðvit-
að bezti eiginmaður í heimi.
Og ég hef haft heppnina með
mér, getað selt myndir svo að
Þetta er myndin, sem um ræðir í viðtalinu, „Kona á rauðum
kjól“ sem Óskar Kokosclia málaði á árunum 1910—11. Það
var selt í Þýzkalandi í fyrra á 65 þús. mörk (700 þús. ísl. kr.)