Vísir - 22.05.1962, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 22. maí 1962.
VISIR
BjargaS úr kröggunum
Framh. af 1. síðu.
sagði Sigurður, að árið 1954 keypti
ég tékkneska tveggja hreyfla flug-
vél af geruinni Aero 45. Ég hafði
sótt um leyfi til að mega kaupa
bandaríska vél, en fékk synjun svo
að mér datt í hug að reyna að fá
tékkneska, því þá hafði verzlun
beinzt nokkuð austur á bóginn. Ég
hafði lesið í enskum flugblöðum,
að tékknesku vélarnar reyndust
vel.
—' En hún reyndist svo ekki sér-
lega vel?
— Nei, ég fór út og sótti hana
til Prag og þá strax á heimleiðinni
komu fram gallar á vélinni, svo ég
varð að nauðlenda henni í Skot-
landi. Stöðvuðust báðir hreyflar
hennar þar vegna óhreininda í vél-
unum.
— Skuldaðirðu Tékkum nokk-
uð fyrir vélina núna?
I
— Nei, ég hafði fyrir löngu borg
að vélina upp. Hún kostaði um 140
þúsund tékkneskar krónur, sem
var þá um 350 þúsund krónur
ic Skuldaði fyrir viðgerð
— En hún hefur orðið þér dýr
í viðhaldi?
— Já, mjög dýr og það hefur
verið mjög örðugt að fá varahluti í
hana. * Tékkarnir hafa verið stirð-
ir að sinna kvörtunum um galla
og sagt að þeir bæru ekki ábyrgð á
þeim. Hefur flugvélin staðið oft og
lengi í bilunum og það dregið aftur
úr tekjumöguleikunúm. Svo gerðist
það síðast árið 1959, að önnur
skrúfan fauk af henni við flugtak
og skemmdi þá sveifarásinn svo ég
varð að senda hreyfilinn til við-
gerðar til Tékkóslóvakíu og fékk
annan uppgerðan í staðinn. Kostn-
aðurinn við það var um 15 þúsund
tékkneskar krónur eða um 90 þús-
und íslenzkar krónur og það hef ég
ekki getað borgað enn. Vegna erfið
leika við það og vegna þess að mér
Iíkaði ekki vélin, m.a. var þyngdar-
punkturinn rangur, þá fór ég þess
á leit við tékkneska sendiráðið að
ég fengi að skipta á henni og ann-
arri tékkneskri vél af gerðinni Aero
Morava og kæmi gamla vélin upp í
helming verð hennar.
Viital við Lange
Framh. af bls. 16.
sannfærður um að framtíðarhag
landsins er bezt borgið í ein-
hverskonar tengslum við Efna-
hagsbandalagið, heldur Lange á-
fram. Þrír fjórðu hlutar Stór-
þingsins voru því samþykkir að
við leituðum sameininga, en sá
meirihluti þarf að vera að baki
samþykktar þingsins síðar meir,!
ef við ákveðum endanlega aðild.
Auk þess höfum við ákveðið
að láta fara fram þjóðaratkvæða
greiðslu um málið þegar þar
að kemur.
Veiði í landhelgi?
— -Ýms vandamál eru,bundin
við þátttöku Noregs?
— Já, spurningin um fiskveið
ar útlendinga innan landhelgi er
eitt þeirra. Slíkar veiðar er
mjög erfitt að leyfa og stefna
okkar er sú að fiskimenn strand
héraðanna eigi einir að sitja að
þeim veiðum. Þá má einnig
nefna rétt útlendinga til at-
vinnurekstur í landinu, t. d. í
fiskiðnaðinum. Á þeim rétti eru
vafalaust ýmsar takmarkanir
æskilegar fyrir minni þjóðir og
er þetta eitt af þeim atriðum,
sem við munum ræða í Brússel,
ásamt fiskveiðiréttindunum. Á
þessu stigi má heita útilokað að
segja um það hvort undanþágur
verða leyfðar og þá hve víðtæk-
ar þær verða. Enn hefir Efna-
hagsbandalagið ekki mótað fiski
málastefnu sína, en það verður
gert nú í haust. Má þá ætla að
línur skýrist.
Tvö stig eru í þeim viðræðum
sem við munum á næstunni eiga
við ráðherranefndina í Brússel.
Á fyrsta stigi viðræðnanna mun
um við skýra sérstöðu okkar og
vandamál. Á öðru stiginu verð-
ur reynt að finna lausnir á
þeim vandamálum í samræmi
við ákvæði Rómarsamningsins
ins og túlkun aðildarríkjanna.
En þess má geta að enn er ekki
allt tjóst um hvernig aðildar-
ríkin túlka ýmis atriði samn-
jngsins.
Spjöll á norrænni samvinnu?
— Kemur ekki þátttaka í Efná-
hagsbandalaginu til með að spilla
hinni nánu norrænu samvinnu?
— Ekki held ég það. Við mun-
um eftir sem áður halda óskertum
hinum norræna vinnumarkaði, sem
á laggirnar er kominn og óbreytt-
um ákvæðunum um norræna fé-
lagsmálalöggjöf.
— Hvað segið þér um brambolt
de Gaulle innan Nato og afstöðu
hans t.il vestrænna varnarmála?
Stafar ekki samtökunum nokkur
hætta af stefnu Frakka?, ,
— Ég er ekki einn þeirra manna
sem óttast það. Hins vegar tel ég
frekar ástæðu til þess að óttast
að afstaða de Gaulle muni e.t.v.
geta torveldað tengsl Breta við
Efnahagsbandalagið.
Friðarhorfur.
— Teljið þér friðarhorfurnar
betri eða verri en um þetta leyti
fyrir ári?
— Um það er erfitt að segja.
Þó get ég sagt það að ég hygg að
Sovétríkin muni telja sér hag í
því að forðast að til mikilla átaka
komi út af Berlínarmálinu. Hlut-
verk okkar er að reyna að ná
samningum um málið á núver- j
andi grundvelli og það hygg ég að
muni takast með litlum breyting-
um á réttarstöðunni. Höfuðhlut-
verk vestrænna þjóða er þar að
tryggja frelsi og sjálfákvörðunar-
rétt borgarinnar og fbúa hennar,
frjálsan aðgang að borginni og
setu vamarliðsins þar.
Síðan snérist talið að sameig-
inlegum aðgerðum Norðurland-
anna til hjálpar vanþróuðum lönd
um. Fyrir ráðherranefndinni ligg-
ur tillaga um stóra hjálparáætlun
í Tanganyaka, sem aðallega fjall-
ar um bætta menntun unglinga.
Norðmenn verja nú á fjárlögum
40 millj norskra króna til þess að
aðstoða vanþróuðu löndin en sú
upphæð mun væntanlega hækkuð
í 300 millj. norskra króna eða 1%
af þjóðartekjunum.
Mikið mál.
— Það mál er mikið mál, segir
Lange að lokum. Það er mann-
úðarmál, og á herðum okkar hvfl-
ir sú siðferðisskylda að hjálpa
þeim þjóðum ,sem skemmra eru
á veg komnar.
Síðan ‘íveðjum við ráðherrann
og norska sendiherrann, B. Börde
Síðasti fundur utanríkisráðherr-
anna er að byrja og Lange hefir nú
öðru að sinna en blaðamönnum.
if „Sérfræðingur“ kemur
— Hverju svöruðu Tékkarnir
þá?
— Þeir sögðust skyldu athuga
þetta og fékk ég svo að vita, að
sérfræðingur yrði sendur hingað
upp til að ræða við mig um flug-
vélaskiptin. Svo vissi ég ekki fyrr
til en Stochl kom til landsins sunnu
daginn 13. maí sl.
— Kom hann hingað eingöngu
út af þessum flugvélarmálum?
— Já, það skildist mér að það
ætti að vera eina erindið. Ég átti
svo viðtöl við hann á mánudag og
þriðjudag, sem fjölluðu eingöngu
um flugvélarskiptin og lét hann þá
líklega. Skildist mér að hann ynni
ekki hjá flugvélaverksmiðjunum,
heldur hefði hann verið lánaður til
þessarar farar vegna þess að hann
hefði svo mikil kynni af íslandi, en
hér hafði hann dvalizt mðrg ár sem
fulltrúi í sendiráðinu.
— Hafðir þú þá kynnzt honum
áður?
— Já ég hafði kynnzt honum
nokkuð, vegna allra flugvélamál-
anna. Ég var þó ekki neinn per-
Sfenulegur vinur eða kunningi hans.
★ Beiðni um njósnir
— Og hvenær fór hann svo á
fjörumar við þig að njósna?
— Það var á miðvikudaginn.
Hann kom þá heim til mín og
gaf mér myndabók um Tékkó-
slóvakíu og hálsklút. Mér virtist j
hann verða eitthvað nervus og
óeðlilegur, Við fórum að tala
enn um flugvélina.
Þá sagðist hann vilja hjálpa
mér út úr kröggunum. Sagði
hann að ég gæti fengið að þýða
fyrir tékkneska sendiráðið. Og
svo kom hann að efninu, hann
sagði að ég gæti fengið skipt á
flugvélum ef ég vildi vinna fyrir
þá. Bað hann mig um að afla
upplýsinga um númer og fjölda
flugvéla á Keflavíkurflugvelli.
Hann tók upp skrúfblýant sem
var holur að innan og pappírs-
blað, sagði mér að ég ætti að
skrifa upplýsingarnar á blaðið
og fela blaðið siðan inni f blý-
antinum.
Skatistjóri —
Framh. af blsj 16.
senn, sem taka við störfum niður-
jöfnunarnefnda. í hreppum mun
hreppsnefnd annast þessi störf".
„Hvert verður starfssvið yðar?"
„Ríkisskattstjóri hefur eftirlit
með 'störfum skattstjóra og leið-
beinir þeim í störfum. Á hann að
sjá um að sem mest samræmi ríki í
skattlagningu um allt Iand Auk
þess getur rikisskattstjóri rann-
sakað hvaða atriði sem er um fram
kvæmd skattalaganna".
„Hvaða skattar heyra undir em-
bættið?“
„Allir beinir skattar til rikis-
sjóðs, sem lagðir eru á landsmenn".
Miðstöð skattamála
„Hver verður megin breytingin
sem embættir fylgir?“
„Megin breytingin er nú sú að
nú er sett upp stofnun sem hefur
með yfirstjórn þessara mála að
gera, en með þessi mál hefur rík-
isskattanefnd farið, fram að þessu.
Hún kemur til með að starfa áfram
og allar kærur, sem ganga lengra
en til framtalsnefnda og skatt-
stjóra".
„Hvenær takið þér til starfa?"
„Ég byrja strax en breytingar
þessar komi til framkvæmda 1.
október i haust“.
„Truflar’ það yður nokkuð að það
sé óvinsælt að leggja á skatta?"
„Ég veit allvel hvað ég er að
ganga út í og vænti hinnar beztu
samvinnu við skattborgarana".
Þannig stendur tékkneska flugvélin TF-SOL í flugskýli á Reykja-
víkurflugvelli. Hún hefur orðið Sigurði þungur fjárhagslegur
baggi. — Það eitt er víst, sagði Sigurður, að ég myndi ekki
kaupa tékkneska vél oftar.
— Hvemig varð þér við
- Ég varð sjokkeraður af j>ví ,
og vissi ekki hveraig ég ætti að ' "
snúast í þessu.
ic 6 þús. kr. múta
— Lagði hann þá að þér að
gera þetta?
— Hann sagði að ef ég féllist
á þetta, skyldi ég fá greiddar
daginn eftir 6 þúsund krónur
fyrir fargjaldi til Prag, svo að
ég gæti sótt nýju flugvélina.
— Nefndi hann nokkuð hvert
þú ættir að skila bréfinu og blý-
antinum?
— Nei, hann gerði það ekki. Ég
vildi ekki svara honum ákveðið
um þetta, og þegar hann var far-
inn frá mér fór ég að velta því
fyrir mér, hvað ætti að gera, hvort
ég ætti ekki að sleppa honum og
láta eins og þetta hefði aldrei
gerzt. Daginn eftir bauð hann mér
til hádegisverðar, en ég tilkynnti
honum að .g gæti ekki mætt þar.
í stað þess fór ég þann dag til
Sveins Sæmundssonar yfirlögreglu
manns og sagði honum frá því sem
fyrir hefði komið. Hann ráðlagði
mér eindregið að taka ekki slíku
tilboði, en vfsaði mér til utanríkis-
ráðuneytisins með málið og þang-
að fór ég.
ic ítrekuð tilmæli
— Hittirðu Stochl siðar?
— Já, ég hitti hann á Hótel Borg
á föstudaginn og sagði honum þá
að þetta kæmi ekki til greina. Þetta
væru njósnir, sem ég gæti ekki
tekið að mér. Hann virtist verða
undrandi en ekki reiður Staðhæfði
hann að þetta væru alls ekki njósn
ir. Sagðist hann þvert á móti hafa
boðið mér þetta sem vinarbragð,
og ítrekaði beiðni sína.
— Nefndirðu þá nokkuð frekar
við hann flugvélaskiptin?
— Já, ég sagðist aðeins vilja
ræða við hann um flugvélarmálið
og spurði hann hvort það stæði
ekki óhaggað að ég fengi að skipta
á flugvél. Nú var hljóðið annað I
Stochl, — hann sagði nú að það
yrði ákveðið í| Prag.
ic Frekari skipti við Tékka
útllokuð
Annars hefur þetta mál nú kom-
ið mér í mikla klípu, sagði Sig-
urður. Eftir það sem nú er komið
fram og ég ljóstraði upp um þetta,
finnst mér alveg útilokað að ég
geti haft nokkur frekari skipti við
Tékkana, en það þýðir að flug-
vélin er mér nú alveg ónýt. Mér
finndist það því sanngjarnt að ut-
anrfkisráðuneytið tæki flugvélina
af mér og sæi um að láta Tékk-
ana taka hana og tryggði mér að
ég fengi hálf upphaflegt verð henn
ar um 70 þúsund tékkneskar krón-
ur. Þetta fyndist mér ekki ósann-
gjarnt að utanrikisráðuneytið
gerði, þar sem útilokað er að ég
geti frekar skipt við Tékka með
Sigurður Ólafsson flugmaður í ibúð
slnni f gærkvöldi þegar fréttamenn
Vísis töluðu við hann. Hann var
mjög sleginn yfir njósnatilboðinu
og hefur orðið fyrir tilfinnanlegu
tapi, þar sem heita má, að hin
tékkneska flugvél hans sem hann
hefur notað, m.a. til síldarleitar-
flugs sé honum nú ónýt, þar sem
engin frekari skipti við Tékka eru
möguleg.
því að ég neitaði að framkvæma
njósnir fyrir þá.
ic „Misunderstanding!“
— Hittirðu Stochl nokkuð eftir
að réttarrannsókn hófst í málinu?
— Það get ég varla sagt. Hann
var í ganginum á sakadómaraskrif-
stofunum þegar ég kom þangað.
Hann leit heldur illilega á mig. Síð-
an vorum við fyrir réttinum og
hann hélt því fram að þetta væri
allt tómur misskilningur „Misund-
erstanding, Misunderstanding", —
sagði hann.
Þannig lýsti Sigurður Ólafsson
þessum furðulegu atburðum í
stuttu máli fyrir fréttamanni Visis.
Það var auðséð að honum og konu
hans hafði liðið illa eftir þetta.
Þau voru þreytt og konan augsýni-
lega óttasleginn yfir því að hafa
komizt þannig í kynni við hið Ijóta
njósnarakerfi alþjóða-kommúnism-
ans.