Vísir - 08.11.1962, Blaðsíða 6

6
V í S IR . Fimmtudagur 8. nóvember 1962
i
Theódór Skúlason læknir
Læknar og
spítalastörf
Um læknadeiluna hefir ver-
ið mikið ritað I dagblöð undan-
fama daga, og mest af velvilja
og skilningi. Þó eru ákveðin at-
riði, sem ekki hefir verið lögð
á sú áherzla, sem vert væri að
mínu viti. Vil ég því biðja
dagblöðin að birta almenningi
eftirfarandi athugasemdir.
Öll málsmeðferð af hendi
stjórnarvalda hefir verið furðu-
leg. Bréfum læknanna er ekki
svarað mánuðum saman, þrátt
fyrir ítrekuð tilmæli og ábend-
ingar um erfiðleika, er af hljóti
að leiða, ef deilan ekki leysist í
tæka tíð. Aðgerðir valdhafanna
á viðræðufundum beinast síðan
allar að því að tefja málið í
stað þess að leysa það. Kórón-
að er svo verkið með þvl að
vísa málinu til Félagsdóms á
síðustu stundu. Þessi aðferð er
okkur óskiljanleg með öllu. —
Vissulega var þessi leið opin
stjómarvöldum þegar í apríl —
þ. e. fyrir y2 ári — ef hún var
svð nauðsynleg, sem nú er látið
í veðri vaka. Samt er beðið til
elleftu stundar, sem sagt enn
ein aðgerð til að tefja lausn.
Þá erum við mjög undrandi
yfir ummælum dómsmálaráð-
herra á Alþingi fyrir skemmstu
og eru þau ummæli endurtekin
í ritstjórnargrein Mbl. 2. þ. m.
Þar eru læknar áminntir um að
minnast þjóðernis síns og þess
að rfkið hafi kostað miklu til
menntunar þeirra. Við héldum
að Ijóst væri að öll þjóðfélög
stuðla að aukinni menntun
þegna sinna og sérhæfingu, til
þess að fylgja með í framþróun.
Mest fé og fyrirhöfn leggja þó
námsmennirnir sjálfir af mörk-
um, og eru spítalamenntaðir
læknar þar þó sennilega fremst
í flokki. Hitt er svo fráleitt, að
þeir hafi þar með selt sig undir
að njóta lakari lífskjara en aðr-
ir menn, enda hlyti það fyrir-
fram að hindra að þjóðfélagið
fengi notið hæfileika þeirra og
menntunar. Þessar hugleiðingar
fyrrgreindra aðila minna helzt
á útreikninga á búfénaði, sem
krafizt er að skili arði af eldi
sínu þegar I næstu sláturtíð.
Það er ósannað mál að spítala-
læknar séu verri íslendingar en
aðrir menn, en þeir og skyldulið
þeirra eru sama marki brenndir
og aðrar dauðlegar verur, að
þeir lifa ekki lengi af „munn-
vatni sinu og guðsblessun".
Vert er að minnast þess, að
starfshópar lækna þ. e. héraðs-
læknar hafa nýlega fengið
nokkra leiðréttingu mála sinna
úr hendi þeirra stjórnarvalda,
sem nú taka þvert fyrir að veita
spltalalæknum hið sama.
Hagfræðilegir útreikningar
sanna, að ævitekjur fastlauna-
lækna eru lægri en hinna svo-
kölluðu láglaunastétta þjóðfé-
lagsins, þegar tekið er tillit til
námskostnaðar, starfsævi og
fleiri atriða. Undirbúnings-
menntun spitalalækna er hin
lengsta sem um getur I þjóð-
félaginu, og vegna strangra
krafa, sem réttilega eru gerðar
þegar um æðri spítalastöður er
að ræða, er venjulegast að
menn séu komnir á fimmtugs-
aldur, er þeir hljóti þær, og þá
skammur tími til að njóta umb-
unar af erfiði sínu og fjárhags-
fórnum.
Spítalalæknar fara fram á
launagreiðslur, er megi nægja
þeim til framfæris og greiðslu
námsskulda, án þess að leita
sér uppeldis af öðrum störfum
og án óhóflega langs vinnu-
tíma, enda full þörf allrar
starfsorku þeirra á sjúkrahús-
unum, eins og síðar verður að
vikið.
Með þessu vilja læknarnir
tryggja:
1. Að þeir læknar, sem spítala
störf vinna hér, sjái sig
ekki tilneydda að hverfa
til annarra starfa eða ann-
arra landa, þar sem störf
þeirra eru metin að verð-
leikum.
2. Að ungir hæfileikamenn I
læknastétt telji eftirsóknar-
vert wo leggja á sig óhjá-
kvæmilega langt og dýrt
framhaldsnám til undirbún-
ings spitalastörfum.
3. Að unnt verði að bæta enn
þjónustu við sjúka menn
og samtímis leggja grund-
völl að vísihdastörfum á
spitölum hér.
Takist ekki að tryggja þetta
er augljóst að spítalavinnu hér-
lendis hlýtur að hnigna. Óþarft
ætti að vera að taka fram, að
umræður um þessi mál snúast
ekki eingöngu um launagreiðsl-
ur, heldur engu síður um bætta
starfsaðstöðu, en án hennar er
öll framþróun vonlaus.
Spítalalæknar hafa því til
þessa séð sig til knúða, að tak-
ast á hendur aukastörf, unnin
að fullum starfsdegi Ioknum, á
síðkvöldum og nóttum, til að
sjá fjölskyldum sínum farborða.
Þetta óhóflega vinnuálag er
heilsuspillandi, og sviptir menn
öllum tækifærum til að njóta
gæða menningarþjóðfélaga,
hæfilegra hvildarstunda, heim-
ilislífs og listnautnar. Margir
læknar sjá ekki börn sín öðru
vísi en sofandi langtímum
saman, hafa aldrei tíma til að
gleðjast með vinum sínum,
sækja leikhús eða hljómleika,
svo eitthvað sé nefnt.
Nútíma spítalastörf krefjast
óskertrar starfsorku og starfs-
gleði allra sem að þeim vinna.
Bezt búnu sjúkrahúsin fá jafnan
til úrlausnar hin erfiðustu
vandamál, sem almennir lækn-
ar og vanbúin sjúkrahús eru ó-
fær að leysa af fræðilegum eða
tæknilegum ástæðum.
Störf spítalalækna geta, af
augljósum ástæðum, ekki tak-
markazt við ákveðinn vinnu-
tlma. Sjúkrahús og ýmsar aðr-
ar heilbrigðisstofnanir hljóta að
starfa allan sólarhringinn, j&fnt
virka daga sem helga. Fullfær-
ir starfsmenn verða að vera við-
búnir til ráðuneytis og starfa, <
hvenær sem vera skal. Þessar
skyldur eru öllum læknum ljós-
ar, og þeir hafa ekki og munu
ekki skjóta sér undan að full-
nægja þeim. Iðulega þurfa
þessir læknar því að starfa heil-
ar nætur og helgidaga, auk
venjulegs vinnudags. Þessi
störf, sem stundum krefjast
jafnmikils eða meiri tíma og
erfiðis en venjulegur vinnu-
dagur annarra stétta, hafa ver-
ið greidd aðeins til málamynda.
Fyrir gæzluvaktir éru greidd
laun, sem við berum kinnroða
fyrir að nefna (innan við kr.
10,00 á klst.), en á helgidögum
vinna Islenzkir spítalalæknar
kauplaust. Ótalið er enn, að
oft taka læknar heim með sér
óleyst vandamál sjúklinga
sinna, og halda þar áfram að
kryfja þau til mergjar. Fram-
vinda læknisfræðinnar er svo
ör, að sífelld árvekni og fróð-
leiksöflun er brýn nauðsyn, ef
ekki á að dragast aftur úr.
Til að vel fari er því nauð-
syn, að ungir hæfileikamenn
sjái sér fært að mermtast svo,
að þeir geti unnið þessi störf
með ágætum, og er það mikils-
verður þáttur I kjarabaráttu
lækna nú, að tryggja að svo
megi verða.
Kjaradeila hliðstæð okkar er
nú háð I Danmörku. Þar I
landi eru málin ,tekin tökum
sem menningarþjóðfélagi sæm-
ir. Á síðastliðnu vori þótti fast-
launalæknum hér hins vegar
sýnt, að enginn vilji væri til að
leysa vanda þeirra. Allmargir
spítalalæknar litu þá svo á, að
það samrýmdist ekki lengur
stéttarsóma þeirra að halda á-
fram störfum við óbreyttar að-
stæður. Þeir sögðu því upp
stöðum sínum með löglegum
fyrirvara. Með lagaboði var
uppsagnarfrestur lengdur um 3
mánuði, I orði kveðnu til þess,
að nægur tími ynnist til lausnar
deilunnar. Reyndin hefir hins
vegar orðið sú, að frá hendi
sjúkrahúsayfirvalda hafa borizt
þau ein tilboð til úrlausnar, sem
læknar hljóta að líta á sem
beina ögrun, svo ekki sé tekið
dýpra I árinni.
Þó til þess hafi nú komið, að
læknar hafi séð sig tilneydda
að hverfa úr spítalastöðum sín-
um, munu þeir þó ekki hlaup-
ast frá skyldum sínum við sjúkl
inga.. Að vísu hljóta sumir
þessara sérfræðinga að hrekjast
ur landi, þar sem stört þeirra
eru þess eðlis, að þau verða
ekki unnin nema á vel búnum
heilbrigðisstofnunum. Flestir
læknanna munu þó starfa hér
áfram, og hyggjast sjálfir búa
sér þau starfsskilyrði, að þeir
geti unnið sérfræðingsstörf sín
svo sem stéttarsamvizka og
metnaður býður.
Theodór Skúlason,
læknir.
Rússar fjölga
pólstöðvum
Um næstu helgi fer 200 manna
leiðangur frá Sovétríkjunum og er
förinni heitið til Suðurskautslands
ins.
Ætlunin er, að leiðangursmenn
komi upp tveim bækistöðvum fyrir
vísindamenn, sem verði þar árið
um kring. Verður þetta 8. leiðang-
ur Sovétríkjanna, síðan þau hófu
rannsóknir á Suðurskautslandinu
fyrir 7 árum. Þau hafa tvær stöðv
ar þar, sem starfræktar hafa verið
árum saman, og nú verður tveim
bætt við, sem fyrr segir.
BRENDAN BEHAN H0RF-
írski rithöfundurinn Brendan
Behan á það til að vera hinn
mesti æringi, og er ekki laust
við, að hinum virðulega brezka
bókmenntaheimi þyki stundum
nóg komið. Það bar til fyrir
nokkru eftir því sem fréttir frá
Dublin herma, að Brendan Be-
han er horfinn sporlaust, og er
hans nú leitað í dyrum og dyngj-
um um allt I'rland og Bretland.
Þetta skyndilega hvarf hans var
uppgötvað, þegar héraðsdómur
I Dublin hafði úrskurðað, að sfð-
asta bók hans, „Brendan Behans
Island“ skyldi gerð upptæk. Bók
in kom út hjá brezkum útgef-
anda 1. október síðastliðinn, en
nokkrum dögum síðar barst
kæra frá kaupsýslumanni, sem
taldi, að I bókinni væru æru-
meiðandi ummæli um sig og
starfsemi sína.
Réttarþjónar og lögreglumenn
hafa ekki getað haft upp á rit-
höfundinum enn, og þess vegna
hafa þeir ekki getað birt honum^
úrskurð réttarins. Þegar leitað
hafði verið árangurslaust I
Dublin, barst fregn af þvf, að
hann lægi á sjúkrahúsi í Lund-
únum vegna aðgerðar við sykur-
sýki. Leit var þegar í stað hafin
I Lundúnum og öll sjúkrahús
rannsökuð, en allt árangurslaust.
írskir vinir Behans segjast
hafa haft samband við hann og
hefði hann tjáð þeim, að hann
„hefði ekki hinn minnsta áhuga
á málinu“. Behan er þekktur og
alræmdur um öll Bandarikin og
meginland Evrópu vegna
drykkjuástríðu sinnar og hinna
stöðugu árekstra við lögregluna,
þegar hann er ölvaður. Sfðasta
leikrit hans, „The Hostage“
(Gíslinn), er um þessar mundir
sýnt I París og af gagnrýnend-
um talið bezta leikrit, sem nú
sé sýnt þar.
Brendan Behan.
| m
ts
I
/