Vísir - 16.11.1962, Qupperneq 9

V í SIR . Föstudagur 16. nóvember 1962.
9
V ^
Síðasta áratuginn hefur
talsvert verið um það
rætt á alþjóðavettvangi,
og þá ekki hvað sízt á
fundum Sameinuðu þjóð-
anna, að til væri einhvers
konar þriðja afl í heims-
átökunum, sem kallað
hefur verið hlutleysis-
stefnan. Hugsjónamenn
hlutleysisins hafa talað
um það háleitum orðum
að þetta nýja afl ætti að
taka að sér að sætta
Austrið og Vestrið í kalda
stríðinu.
Á yfirborðinu hefur þessi hlut-
leysisstefna virzt eflast á síðustu
árum. Það eru einkum hinar ný-
sjálfstæðu þjóðir Afríku og Asíu,
sem hafa aðhyllzt hana og með
sífelldri fjölgun þeirra oeg auknu
atkvæðamagni hefur þetta
„þriðja afl“ fengið nokkra viður-
kenningu, t .d. síðast í því að
hlutlaus ríki hafa fengið sérstak-
lega að taka þátt í viðræðum um
afvopnun og kjarnorkumál.
Ráðstefnan
ÍBelgrád. ^
1 fyrrasumar héldu hlutlausu
ríkin meira að segja ráðstefnu í
Belgrad, þar sem þau mikluðu
mjög fyrir sér áhrifavald sitt til
að friða og bjarga heiminum frá
ógnum nýrrar styrjaldar. Að
vísu skall á hana reiðarþruma
Krúsjeff sprengdi risasprengju
sína norður við Novaya Zemlja
eins og til að fagna þessum hlut-
lausu friðarfulltrúum. En ekki
virtist það hafa nein teljandi á-
hrif á hina vísu menn í Belgrad.
Þeir minntust varla á hinar ofsa-
fengnu kjarnorkutilraunir Rússa
sem þá stóðu yfir, enda hefði það
verið „brot á hlutleysinu", en
sendu frá sér veika yfirlýsingu
um að þeir fordæmdu bæði
Bandaríkjamenn og Rússa fyrir
kjamorkutilraunir.
— Ég sé það nú, að við höfum
verið að fjarlægast veruleikann.
1 þessari setningu Nehrus felst
kjami málsins. Hlutleysisstefnan
er svo fjarri veruleikanum, að
hún á engan rétt á sér. Hún er
svo fjarri veruleikanum í heimi
kalda stríðsins, að ég efast í
rauninni um að hlutleysisstefnan
geti verið til.
Hún var tij. fyrir kannski
hundrað eða 200 árum, þeg-
ar styrjaldir voru leikur fursta
eða íhaldssamra diplomata niður
I Evrópu, og þegar styrjaldir
voru takmarkaðar við ákveðin
landssvæði vegna ófullkominna
samgöngutækja. Þá gátu Norður-
lönd lýst pragt og keisarar og
konungar gátu sett skrautleg
lakkinnsigli sín við samninga þar
sem þeir ábyrgðust hlutleysi
ríkja eins og t. d. Belgfu.
Samningsrof
Viihjálms.
Keisararnir og konungamir í
gamla daga voru oftast mjög
heiðarlegir þegar þeir fóru í stríð,
enda vildu þeir ekki fá á sig ó-
orð. Þeir tilkynntu t. d. oftast
með mánaðar fyrirvara, að þeir
ætluðu að fara í stríð.
Þó varð Vilhjálmi öðrum
Þýzkalandskeisara það á árið
1914, að ráðast á Belgíu, þó að
það ríki hefði lýst yfir ævarandi
hlutleysi. Segja má að Vilhjálmi
hafi kannski verið nokkur vor-
kunn, þar sem það hafði komið
í ljós, hemaðarfræðilega, að það
myndi Vera þægilegra að sækja
inn f' Frakkland gegnum Belgíu.
En á þessu bragði keisarans varð
hlutleysisstefnan þó fyrir all-
"miklu skakkafalli.
Árásir nazista.
í Hitlersstyrjöldinni var aðstað
an orðin allt önnur. Ofstækis-
maður, sem hirti ekkert um heið-
ur eða samvizku í alþjóðavið-
skiptum réðist á hlutlausu rfkin
hvert á fætur öðru, barði þau
niður og kúgaði með Gestapo-
sveitum sínum.
Engum kemur nú til hugar, að
hlutleysi hafi nokkru sinni átt
rétt á sér gagnvart ofbeldisverk-
um nazistanna. Hlutleysi þriggja
Evrópuríkja, Sviþjóðar, Sviss og
Spánar var ekkert nema varnar-
staða, kænskubragð í andstöð-
Mynd þessi var tekin af Khrisna Menon í fundarsal S.Þ. nokkru eftir að hann hafði tekið upp hanzk-
ann fyrir Rússa í Ungverjalandsmálinu. Eftir það var hann einangraður og fyrirlitinn af flostum.
HLUTLEYSIÐ ER
DCOTT
Á Belgrad-ráðstefnunni voru
saman komnir æðstu forustu-
menn 25 ríkja. Það voru fræg
nöfn eins og fíehru, Nasser,
Nkrumah. En síðan þessi ráð-
stefna var haldin hafa þeir at-
burðir gerzt, sem orðið hafa
fremsta foringja hlutleysisstefn-
unnar mjög þungir í skauti.
Fjarlægist
veruleikann.
Fyrir nokkrum dögum sagði
Nehru forsætisráðherra Indlands:
unni við hið nazistfska ofbeldi.
Og alveg sama máli gegnir um
kommúnismann. Það er í raun-
inni fjarstæðukennt að ímynda
sér að til geti verið hlutleysi
gegn þessari rússnesku og kín-
versku glæpastefnu.
Brennuvargar
á ferð.
Ég skal ekki neita þvf að
það geti verið skynsamlegt fyrir
einstök ríki að lýsa yfir hlut-
leysi, eins og þegar sumar Araba-
sfíir Þorstein Ó. T horarensen
þjóðirnar gera þetta t. d. Egypt-
ar, en það er kænskubragð hjá
þeim til að geta öðlazt hjálp og
fjárgjafir jafnt úr austri sem
vestri.
í öðrum tilfellum getur það
einnig verið skiljanlegt að ný
sjálfstæð og örfátæk ríki lýsi
því yfir að þau geti sakir erfið
leika og fátæktar heimafyrir ekk-
ert skipt sér af alþjóðamálum
Þetta gera sum litlu Afríkdríkin
núna og er það ólíkt skynsam-
iegra heldur en framkoma
Tkrumah i Ghana, sem eyðir
miklum hluta þjóðarteknanna í
að berast á á alþjóðavettvangi
og sitja eilífar ráðstefnur „hlut-
lausra ríkja“. En smáþjóðirnar,
hvort sem þær eru f Afríku eða
Evrópu eða annars staðar ættu
að gæta þess, að eldur getur
breiðzt út.
Enginn getur verið öruggur um
sig, þegar brennuvargar eru á
ferð og enginn getur verið hlut-
laus, ef hann sér brennuvargana
að verki. Þess vegna getur ekki
verið um að ræða neitt hlutleysi

gagnvart ofbeldisstefnu komm-
únismans.
•
Vinátta
í stað varna.
Þetta er það sem Indverjar
hafa verið að reka sig á að und-
anförnu. Þeir virðast hafa verið
svo gamaldags, að ímynda sér
að þeir fengju að vera f friði
ef þeir lýstu aðeins yfir hlutleysi
og hefðu forustu hinna hlutlausu
þjóða. Slíkar ímyndanir hafa
nú hrunið.
Það versta við hlutleysi Ind-
verjanna var náttúrlega það að
jafnframt því sýndu þeir algert
Framhuld á bls. 10.
aniR...'.’-
«sagarcmiasa«^>..
t ) l ( 1