Vísir - 30.11.1962, Qupperneq 9

VlSIR . Föstudagur 30. nóvember 1962.
X-
Tjjóðverjar hljóta yfirleitt þana
dóm nágrannaþjóða sinna og
annarra sem hafa náin skipti af
þeim, að þeir séu fyrst og fremst
duglegir, frekir og harðskeyttir.
Þetta hafa verið taldir helztu
þjóðareiginleikar þeirra, hvort
sem var í friði eða stríði. Og
þýzkur almúgi hefur hins vegar
haft orð á sér fyrir að hneigjast
til dýrkunar á valdinu.
Að vísu geta slíkar einkunna-
gjafir heilla þjóða talizt ærið
hæpnar, en þó má vera að nokk-
ur sannleikskjarni felist stundum
í þeim.
Þessar hugmyndir manna uœ
þjóðareinkenni rifjast nú upp i
sambandi við hið svokallaða
Spiegel-mál. En höfuðpersónan í
því er þýzkur stjórnmálamaður,
að vísu mjög umdeildur, en í
honum þykir mönnum samein-
ast á sérlega augljósan hátt þess-
ir þjóðareiginleikar, frekjan og
sjálfstraustið. Það er Franz Josef
Strauss landvamarráðherra.
Þessi slátrarasonur frá Mun-
chen er sannarlega dæmigerður
lengi teljast hin blómlegustu ár
í>ýzkalands, þegar áhrif vest-
rænna lýðræðishugmynda urðu
sterkari en nokkru sinni fyrr í
landinu.
'C’n Adenauer gerist nú þrátt
fyrir ótrúlegan llfskraft
gamall að árum og flokkur hans
og öll þjcðin bíður I nokkrum
ótta eftir þvl hvort hún eignast
nýjan forustumlann, sem hún
treystir þegar Adenauer fer frá.
Þar eiga yngri menn að taka
við og lengi hafa það einkum
verið tveir þeirra, sem taldir hafa
verið mestu keppinautarnir I for-
ustusætið.
Annar þeirra er Ludwig Er-
hard, hinn vinsæli og frjálslyndi
efnahagsmálaráðherra, sem tal-
inn er öðrum fremur höfundur
hinnar glæsilegu efnahagslegu
viðreisnar Þýzkalands. En það
leikur nú ekki á tveim tungum
lengur, að Adenauer sjálfur er
gersamlega mótfallinn þvf að
Erhard taki við forustunni. Hann
telur Erhard einfaldlega ekki
nógu kænan eða nógu styrkan
stjórnanda til að taka við for-
ustuhlutverkinu.
Hinn képpinauturinn hefur ver
hafa haldið áfram að Ieita lags
gegn honum.
p’inna harðasta mótspyrnu
hlaut Strauss I þýzka blað-
inu Der Spiegel, en það er viku-
blað, stórmerkilegt á sviði blaða-
mennskunnar, fyrir það af hve
miklum krafti það er rekið og
segir hinum lélegu embættis-
mönnum, sem alls staðar eru til
I öllum löndum til syndanna. Der
Spiegel hefur gegnt þýðingar-
miklu hlutverki sem eins konar
„Ombudsmand", eða samvizka
þjóðarinnar.
Það fór þvi bráðlega svo, að
Spiegel tók að leggja Strauss I
einelti vegna hinna einræðislegu
og valdníðslulegu tilheigninga
hans. Alvarlegasta ásökun blaðs-
ins á hendur honum var að hann
myndi hafa auðgast ranglega I
hinu svo nefnda Fibag-máli, en
kjarni þess er sá, að Strauss hafi
sem landvamarráðherra fengið
Fibag-byggingafélaginu stór-
kostleg byggingarverkefni á veg-
um hersins, en sjálfur hann eða
kunningjar hans séu eigendur
fyrirtækisins.
Cíðan Fibag-málið kom upp
hefur Spiegel haldið uppi
SPIEGEL
Franz Josef Strauss.
húsið og réðust inn í það, hand- dómsmálaráðuneytisins að láta
tóku ritstjóra og starfsmenn, framkvæma aðförina. Strauss
lokuðu skrifstofunum og innsigl- tók það fram við skrifstofustjór-
uðu þær. Þessar aðgerðir þóttu ann, að hann mætti ekki láta
mjög hrottalegar og vöktu mestu Stammberger dómsmálaráðherra
vita um aðförina fyrirfram.
Ástæðan var að Stammberger
ráðherra var úr flokki Frjálsra
demokrata, en skrifstofustjórinn
MALIÐ
eftir Þorstein Ó. Thorarensen

. • ..r;: 1 . ••• •. v 1 v-
’ ; i» ‘i % .'0 •*» •' C
persónuleiki þýzku þjóðarinnar,
eins og nágrannarnir hafa séð
hana. Og Spiegel-málið er ekkert
annað en það, að hér hefur orðið
svolítill árekstur milli hins
gamla þýzka hugsunarháttar og
þeirra grundvallaratriða, sem
vestrænt Iýðræði byggist á og
sem Vestur-Þjóðverjar hafa reynt
að fylgja I nútlma stjómarfan'
sínu.
tTinn mikli vandi lýðræðishug-
sjónarinnar er að kunna að
feta réttilega stiginn milli valds
og réttar. Það er enginn vafi á
því að Þjóðverjum er það mikið
hjartans mál eftir ógnir og ófarir
undanfarinna einræðisstjórna að
byggja upp lýðræðislegt stjórn-
arfar í landi sínu og þetta virðist
þeim vissulega hafi tekizt siðan
viðreisnin hófst eftir stríðið. Þó
hefur aldrei reynt verulega á
þetta, því að Þjóðverjar hafa öll
þessi ár búið við styrka stjórn.
Samsteypustjórnir hafa s tarfað
þar meiri hluta þessa tlma, en
það hefur samt aldrei verið neinn
vafi á þvf, hver hefur haft völd-
in, Kristilegi lýðræðisflokkurinn
og foringi hans Konrad Adenau-
er.
Meðan Adenauer hefur haldið
völdum og trausti þjóðar sinnar,
hefur hvorki virzt hætta á því
að ríkisvaldið væri misnotað, né
að þingræðið breyttist I stjórn-
leysi. Hinn gamli jöfur hefur
kunnað ágætlega að feta meðal
veginn og munu stjómarár hans
ið Franz Josef Strauss og hefur
margt bent til þess, að Adenauer
hefði talið forustu Kristilega
flokksins betur komna I hans
höndum, þó þeir atburðir hafi
nú gerzt sem heita má að útiloki
að Strauss nái nokkurn tlma því
forustuhlutverki.
Ctrauss hefur verið harðskeytt-
ur stjórnmálamaður. Hann
er fluggreindur maður, stór-
mælskur, góður fundarstjóri, á-
kveðinn og sjálfbyrgingslegur.
Hann er foringi hins kristilega
flokks Bæjaralands, sem er all
sjálfstæð grein af Kristilega lýð-
ræðisflokknum, og á fullkomið
samstarf við hann á Sambands-
þinginu I Bonn.
Stundum hefur hann þótt ó-
vandur að meðulum. í sjálfbyrg-
ingshætti hans hefur stundum
mátt skilja, að sem ráðherra
þyrfti hann ekl;. að hlíta sömu
reglum og aðrir. Slíkur höfðingi
hefur t. d. talið sér heimilt ai
brjóta umferðarlög og er fræ,
deila hans við lögregluþjóninn,
sem ætlaði að sekta hann fyrir
of hraðan akstur. Gerði Strauss
þá tilraun til að láta reka lög-
regluþjóninn fyrir móðgun við
ráðherra. Þar þótti mörgum hon-
um rétt lýst.
Þau öfl I þjóðfélaginu, sem
dýrka valdið höfðu e. t. v. aðeins
gaman að slíku háttalagi, en
fyrir þetta mun Strauss þó hafa
eignazt fleiri andstæðinga, sem
stöðugum árásum á Strauss á
svo að segja öllum vígstöðvum.
Ef til vill var grein sú sem birt-
ist I blaðinu I byrjun október
einn liður I þessum árásum.
Grein sú fjallaði um þýzk land-
varnarmál og var aðalefni henn-
ar, að heræfingar hefðu leitt f
Ijós, að allt skipulag þýzkra
landvarna væri I molum.
Þessum staðhæfingum var
hvergi svarað og er því nú litið
svo á að þær séu réttar og að
Strauss hafi ekki staðið sig vel
I embætti sem landvarnarráð-
herra. En hálfum mánuði síðar
gerist það allt I einu, að nærri
hundrað öryggislögreglumenn
komu að morgni dags að húsi
því : ;m Spiegel er I, umkringdu
furðu, ekki aðeins I Þýzkalandi
heldur víða um heim. Þessar
hrottalegu aðgerðir gegn frjálsri
blaðaútgáfu minntu á lögreglu-
ofsóknir nazista og kommúnista-
stjórna.
Enn meiri furðu vakti það,
þegar það kom I Ijós, að dóms-
málaráðherra Þjóðverja, Stamm-
berger hafði ekki hug-
mynd um þessar aðgerðir lög-
reglunnar og hlýtur hann þó
stjórnskipulega að vera æðsti
yfirmaður lögreglunnar.
Tjað hefur mikið verið rætt og
ritað um þessa aðför að Der
Spiegel, en kjarni málsins virð-
ist vera sá, að það var Strauss,
sem skipaði skrifstofustjóra
var flokksbróðir Strauss. Eru
þessar aðgerðir þannig dæma-
lausar, að Strauss tók I algeru
heimildarleýsi að sér að gefa út
fyrirskipun sem dómsmálaráð-
herra. Það er sérstaklega alvar-
legt, vegna þess, að dómsmála-
ráðherra er sá meðlimur hverrar
ríkisstjórnar, sem verður að
tryggja íétt einstaklinganna gegn
ríkisvaldinu.
Strauss hefur síðar afsakað
þessar aðgerðir með því að rit-
stjórn Spiegels hafi verið að
fremja landráð með því að koma
upp um ríkisleyndarmál. Þessi
skýring nær samt skammt, þvl
auðséð er að aðaltilgangur blaðs-
ins var að Ijóstra upp um lélega
meðferð landvarnarmálanna,
sem þýzka þjóðin hlýtur að
krefjast að verði ekki falin I
sukki og spillingu.
Þannig er Spiegel-málið alvar-
légt, að það er tilraun valdamik-
ils ráðherra, að kæfa niður gagn-
rýnisrödd frjálsrar blaðaútgáfu
með algerri misbeitingu ráð-
herravaldsins. Eftir það yrði erf-
itt að skilja, ef Frans Josef
Strauss yrði falin mikilvæg
stjórnmálaforusta.
Þorsteinn Thorarensen.
Landakotsspítali
Landakotsspít: linn er í niiklum
fjárhagsörðugleikum vegna hinnar
mildu nýbyggingp.r, sem þar er ver
ið að ljúka við. Er gert ráð fyrir
því í næstu fjárlögum, að spítalinn
fái í fyrsta sinn fjárfestingarstyrk
frá hinu opinbera. Mun hann vænt-
anlega nema um 1900 þúsund krón-
um.
Landakotsspítali hefur verið
nauðsynleg stofnun og ört vaxandí.
Lengi vel naut hann engra styrkja
en fyrir nokkrum árum var sam-
þykkt að taka upp á fjárlög styrk
fyrir legudaga á spítalanum. Hef-
ur hann ,numið nokkru lægri upp-
hæö en stærri ríkisspítalar hafa
notið, og talið ófullnægjandi. En
Landakot hefur bætt sér það upp
með því ódýra og duglega vinnu
afli, sem eru nunnurnar. Hins veg-
ar hefur hlutur þeirra og vinnu
aflsins alls farið minnkandi með
vaxandi tækni, eins og á öðrum
spítölum.
/