Vísir - 05.12.1962, Qupperneq 4

V í SIR . Miðvikudagur 5. desember 1962.
*
Samskipti lögreglu og
almennings er vandamál
í hverju þjóðfélagi. Það
veltur á miklu að vel tak-
izt til í þessum efnum,
hvort heldur það er í litl-
um kauptúnum eða stærri
bæjum og borgum.
Víða er lögreglan notuð sem
eins konar refsivöndur eða grýla,
einkum í eyru barna og ung-
menna. Þess er sfður gætt að
leiðbeina krökkum og unglingum
að leita einmitt til lögreglunnar
begar þau eru í vanda stödd og
burfa á hjálp að halda.
1 tilefni af þessum hugleiðing-
um hefur Vísir snúið sér til gam-
alkunns lögreglumanns, sem hef-
ur margra ára starf og mikla
reynslu að baki, jafnt í götulög-
reglunni sem rannsóknarlögregl-
unni, en maður þessi er Óskar
Ólason lögregluvarðstjóri.
Óskar hefur nú gegnt lögreglu-
það ekki ævinlega heim við
skoðanir fólks og réttarvitund.
Ég skal set a þéf dæmi um
þetta:
Lögreglan var kvödd að á-
kveðnu húsi hér í Reykjavík að
nóttu til. í síma var tjáð að mik-
ið liggi við því að einn íbúa
hússins sé í þann veginn að
drepa eiginkonu sína. Þegar lög-
reglumennirnir komu á staðinn
var þeim. sagt hvar átökin ættu
sér stað, enda leyndi það sér
ekki því hávaðinn sagði til sín.
Þessi hjón voru barnlaus. Þau
voru að koma af dansleik og
bæði mjög drukkin. Konan var
búin að veita manninum nokk-
urn áverka, en líka sá á konunni,
þannig að lögreglan varð að
flytja þau bæði í slysavarðstof-
una til aðgerðar.
Um þessar aðgerðir lögregl-
unnar — þótt við teldum þær
sjálfsagðar — var fólk í húsinu
.'.:ki á einu máli. Við heyrðum
raddir segja um leið og við leidd-
um þessi athafnasömu hjón út:
„Þetta er lögreglunni líkt! Gerir
störfum í um það bil tvo áratugi,
fyrst í götulögreglunni, seinna
sem rannsóknarlögreglumaður og
nú sfðast sem varðstjóri götulög-
reglunnar.
Vísir hefur beðið Óskar að
segja lesendum blaðsins sér-
staklega frá daglegum sam-
skiptum lögreglunnar við al-
menning og frá viðbrögðum al-
mennings gagnvart afskiptum
lögreglunnar þegar til hennar
hefur komið.
— 1 'Stórum dráttum má
segja, sagði Óskar, að samskipti
lögreglunnar og almennings séu
góð og það tilheyrir fremur und-
antekningunum ef svo er ekki.
Almenningur er nijög hjálpfús
við lögregluna. Það fáum við
bezt að reyna þegár við þurfum
á einhverjum upplýsingum um
eitt eða annað að halda, og aug-
lýsum eftir þeim. Það bregzt
naumast að fólk bregður fljótt
við, hringir til okkar, eða kemur,
og segir okkur það sem það veit.
Þessar upplýsingar almennings
oru olckur oft og einatt ómetan-
legar og við erum mjög þakklát-
ir fyrir þær.
Ég vil ennfremur þakka fjöl-
mörgum atvinnubílstjórum, sem
ofí og sínatt hafa orðið lögregl-
uncsi að miklu liði við hvers kon-
ar uppiýsingar, ekki sízt eftir að
þeir fsngr. talstöðvar í bifreiðar
sínsr.
—• Kscnur ekki stundum fyrir
að þið hljótið samt ámæli fyrir
aðgasrCir ykkar við eða I skyldu-
s’.Crfum?
- - Jú, þc-ss eru mýmörg dæmi.
O3 jíxiivel þó við viljum gera
okbur besta og það sem vifí telj-
u;,: r§ttas‘: oe siftlfsoeða.xt, feílur
ekkert annað en kasta fólki í
kjallarann"
Af þessum orðum getum við
líka dregið aðrar ályktanir. Sem
sé þær, að ef við hefðum tekið
eiginmanninn einan, myndum við
hafa fengið þau orð í eyra að við
hefðum átt að láta hann f friði
þar sem konan hafði átt upptök-
in og bæri sökina alla. Tækjum
við hins vegar konuna, þá er
hún saklaus, sem ekki má hreyfa
hendi við. Auðvitað hafi átt að
hirða manninn. Ef reynt hefði
verið að stilla til friðar — það
reynir lögreglan í lengstu lög —
og hún farið eftir að skyndifriður
komst á, en síðan allt farið í bál
og brand að nýju, þannig að
kalla hafi orðið á lögregluna aft-
ur eftir að meira eða minna af
húsmunum og húsgögnum hjón-
anna var brotið í smátt, þá hefði
verið sagt við okkur: „Ykkur
hefði verið nær að taka annað
hvort hjónanna, eða bæði, þegar
þið komuð áðan. Þá hefði þetta
ekki komið fyrir“.
Ég ætla að segja þér annað
dæmi, reyndar tvö, sem nýlega
hafa komið fyrir. Það var komið
með ofurölvi mann í lögreglu-
stöðina. Þetta var maður sem
ekki hafði komið neitt við sögu
hjá lögreglunni áður og þess
vegna sú afstaða tekin að aka
manninum heim til hans og koma
honum f hendur fjölskyldu sinn-
ar. Skömmu síðar hringdu að-
standendur mannsins til að bakka
iögreglunni veitta aðstoð við
hann. Um Iikt ieyti var öðrum
manni, sem svipað var ástatt um,
veitt sams konar aðstoð. Hann
var fluttur heim til sín. En lög-
reglumennirnir höfðu ekki fyrr
yfirgefið manninn og húsið, en
síminn hringir og bölbænir eru
lesnar yfir lögreglunni fyrir það
að koma með dauðadrukkinn
manninn heim og lögreglunni
iafnframt hótað lögsókn og
skaðabótakröfu fyrir skemmdir
þær sem maðurinn hafi valdið i
æðiskasti eftir að lögreglan skildi
við hann. Að síðustu var þess
krafizt að maðurinn væri sam
stundis sóttur og settur undir lás
og slá.
Þetta eru óiík sjónarmið og ó-
lík viðbrögð, en þau sýna það
eitt hvað oft getur verið erfitt
fyrir lögregluna að ráða fram úr
vandamálum og hve örðugt er
að gera vandamönnum fólks og
nágrönnum þess til hæfis.
— Hvað geturðu sagt mér um
æskuna í höfuðborginni og af-
skipti lögreglunnar af henni?
Ýmsir tala um spillta æsku. Virð-
ist þér sem lögreglumanni að sú
skoðun eigi við eitthvað raun-
hæft að styðjast?
— Skoðun mín á æsku Reykja
víkur er sú að hún sé ekki spillt.
Sem heild eru þetta elskuleg
ungmenni og prúð í framkomu,
Hins vegar eru það tiltölulega
fáar undantekningar sem koma
óorði á hana vegna þess hve
þessir einstaklingar eru athafna-
og uppivöðslusamir.
— Hvernig haga unglingarnir
sér í dans- og skemmtihúsum
borgarinnar? Ber þar ekki helzt
Óskar Ólason
lögreglu
— Lögreglan hér í Reykjavík
hefur góðu starfsliði á að skipa.
Annað er ekki hægt að segja. Á
því er líka mikil nauðsyn, e. t. v.
meiri í Reykjavík en t. d. f er-
lendum stórborgum.
— Af hverju það?
Lögreglumenn sem starfa f lít-
illi borg, þar sem hver þekkir
meira eða minna til annars, eru
þeir hafðir mjög undir smá-
sjánni, en það er naumast hægt
í stórborg. Af þessum sökum á
lögreglumaður uppi á lsiandi
ekki einkalíf nema að takmörk-
uðu leyti. Hann er f augum al-
mennings löreglumaður jafnvel
þó hann sé ekki í skyldustarfi og
ef einhver verður var misbresta
í fari hans undir þeim kringum
stæðum er hann úthrópaður og
lögreglan í heild.
Ef litið er á skyldustörf lög-
reglumannsins, þá eru þau oft
erfið og ákvörðun, er hann vérð-
ur að taka á augabragði, er síðan
rædd fyrir dómstólunum, þar
eð reynda lögmenn greinir á um
hvort Iögreglumaðurinn hafi gert
rétt eða rangt.
Það er því höfuð nauðsyn, að
þjóðfélagið geri það vel við lög-
regluna, bæði hvað snertir kaup
og annan aðbúnað, að alltaf sé
fyrir hendi, að bæta f liðið og að
hægt sé að velja úr hópi úrvals
manna.
Lögreglumenn líta hýru auga
til nýju lögreglustöðvarinnar,
sem nú er f smíðum og þakka
öllum, er hafa lagt þvf þarfa
máli lið.
2 nýir borg-
ardómorar
ti! mikið á sukkl og ðreglu.
— Æskan þarf að skemmta
sér, en það getur hún gert bæði á
góðan og miður góðan hátt. Lög-
reglan hefur að staðaldri tvo
menn á hverri næturvakt, sem
fylgjast með veitingastofum og
samkomuhúsum í borginni og
þvf sem fram fer innan veggja
þeirra. Það má þvf segja að eft-
irlit með þessum stöðum sé all-
gott.
Hins vegar skal ekki gengið
fram hjá því, að stundum væri
foreldrum hollara að koma sjálf
í samkomuhúsin og sjá hvað
börnin þeirra aðhafast þar held-
ur en trúa í einu Og öllu frásögn-
um barnanna þegar þau koma
heim til sfn á nóttunni. Ef for- !
eldrar væru annað veifið við-
staddir þegar hleypt er út úr
samkomuhúsunum á nóttunni og ■
sæju það sem þar fer fram í
myndu þau verða margs áskynja
sem annars fer fram hjá þeim.
Lögreglan myndi líka verða hjálp
leg til að hleypa foreldrum ung-
linga inn í samkomuhúsin ef þeir
vildu fylgjast með börnum sín-
um þar og þvi sem fram fer. í
mörgum tilfellum myndu jafnt
börnin sem foreldrarnir hafa gott
af slíkum eftirlitsferðum.
— Kemur oft til átaka eða
handalögmála á skemmtistöðum
borgarinnar?
— Miklu sjaldnar nú heldur
en fyrir 20 árum þegar ég var
að hefja feril minn f lögreglunni.
Hefur íbúunum og samkomuhús-
unum þó fjölgað verulega í
Reykjavík á þessu árabili.
— En hvernig er með veitinga-
stofumar, hina svokölluðu
„bara"?
— Þeir eru undir ströngu
eftirliti hjá lögreglunni. Strax og
hún verður einhvers vör sem
brýtur annað hvort í bág við
velsæmi eða lög eru eigendurnir
aðvaraðir og við ítrekuð tilfelli
er þessum veitingastofum lokað.
Það hefur verið gert í fleiru en
einu tilfelli.
— Svo maður víki að lögreglu-
mönnunum sjálfum, hvernig
bregðast þeir við vanda sínum?
Þór Vilhjálmsson og Kristján
Jónsson hafa verið skipaðir borg-
ardómarar í Reykjavík frá áramót-
um að telja. Þór hefir verið sett-
ur borgardómari síðan í byrjun
þessa árs og Kristján hefir verið
fulltrúi bæjarfógetans á Ákureyri
í allmörg ár.
Sú breyting var gerð á borgar-
dómaraembættinu f Reykjavík í
byrjun þessa árs, að borgardómar-
ar eru taldir 6, þar af einn yfir-
borgardómari. 1 fjögur af þessum
embættum var skipað strax eftir
að lagabreytingin varð, einu emb-
ættinu var óráðstafað og. annað
losnaði í sumar, þegar ísleifur
Ámason féll frá, og það var f
þessi tvö embætti sem nú hefir
verið skipað frá næstu áramótum.
bessi RAMBLER
.Jl—_
6 cyl. sjálfskiptur, ekinn 50 þús. km. í U.S.A.
Litur: grænn. Til sýnis og sölu í RAMBLER-
UMBOÐINU. - Hagstæðir skilmálar. Sími
10600.
Jón Loftsson hf.
Hringbraut 121.