Vísir - 23.01.1963, Blaðsíða 8

V I S I R . Miðvikudagur 23. janúar 1963.
Jtgetandi Blafiaútgátan VTSIR
RitstiOrar Hersteinn Pálsson Gunnar G Schram.
AðstoSarntstión Axel Fhorsteinsson
Fréttastión Þorsteinn 0 rhorarensen
Ritstjórnarskntstotui Laugavegi 178
AuglVsingai og -tfgreiðsla Ingólfsstræti 3
Askriftargjalft si 55 'róoui á thánuði
t lausasölu 4 kr eini — Slmi 11660 (5 Unur).
Prentsmiðja Vfsis — Edda h.f
„Hið knýjandi verkefni,,
Þjóðviljinn birti í gær viðtal við Eðvarð Sigurðs-
son, formann Dagsbrúnar, þar sem segir í fyrirsögn,
að „hið knýjandi verkefni er að hækka kaupið og
stytta þann vinnutíma, er þarf til sómasamlegs lífs-
ramfæris“. Viðtalið er síðan allt í svipuðum dúr og
bví slegið fram, að kjör verkamanna hafi mjög versn-
tð að undanförnu.
Þessi sami Eðvarð hefir svo lengi verið einn af
’ielztu foringjum kommúnista í Dagsbrún, að hann
'iefir haft mjög mikil áhrif á baráttu félagsins, hvemig
tenni hefir verið hagað á undanförnum árum í smáu
iem stóru. Almenningur hefir tekið eftir því, að hann
tefir barizt dyggilega fyrir hækkun kaupsins, á því
tefir ekki staðið, hvenær sem hann og aðrir kommún-
star hafa séð sér færi á, en hvernig hefir það verið
neð aðra þætti baráttu hans og annarra slíkra? í
iverju hefir barátta hans fyrir styttingu vinnutímans
/erið fólgin, já, hversu mikið kapp hefir hann lagt
h þann þátt hagsmunamála verkamanna og annarra
iaunþega?
Sannleikurinn er vitanlega sá, að í þeim efnum
’iefir farið undurlítið fyrir baráttu Eðvarðs Sigurðs-
ionar og félaga hans Þeir hafa aðeins einblínt á eitt
itriði — að hækka kaupið sem allra mest hverju sinni,
^ótt þeir vissu ekki síður en aðrir, að slíkt mundi
traga dilk á eftir sér, dilk hækkunar á vömverði og
hvers konar þjónustu. Þannig^hefir farið í hvert einasta
'kipti, sem kommúnistar hafa efnt til verkfalla á und-
nförnumárum, því að hugsun og skynsemi virðist alls
:kki mega komast að, þegar kommúnistar vígbúast til
auphækkunarhernaðar.
Þannig er í stuttu máli barátta kommúnista fyrir
hinu knýjandi verkefni“.
Tilraun frystihúsanna
En svo vill til, að meðan blaðamaður Þjóðviljans
ar að skrifa viðtalið við Eðvarð, var verið að dreifa
>laði, sem sagði frá tilraunum annarra til að hækka
toup og stytta vinnutíma verkamanna jafnframt. Það
r Frost, málgagn Sölumiðstöðvar Hraðfrystihúsanna,
■m segir frá tilraunum, er gerðar hafa verið til að
oma á ákvæðisvinnu sem byggð er á vinnurannsókn-
im, og hafa tilraunir þessar verið gerðar á ýmsum
■öðum á lan'hnu að undaförnu.
Niðurstöðumar eru þær, að hægt hefir verið að
ekka kaup verkame.nna með breyttri vinnutilhögun,
g er þar fram komir ábending um bá leið, sem rétt
» að fara í þessu efm, því að hún bætir allra hag.
’enn athugi, að hér hafr, vmnuveitendur framlo/æmt
að í kyrrþey, sem kommúnistar hafa talað mikið og
'Ai um að beir vilii e;nkum beríast fvrir. Það verður
óðlegt að sjá, hvernig Eðvarð Sigúrðsson og aðrir
jmúnistar taka undir þegar þeim qefst tækifæri til
-ð stuðla að slíku launakerfi í frystihúsum hér.
Ingmar Bergman þjóðleik-
husst/on / Swíþ/m
JDTinn 1. júlí næstkomandi tek-
ur Ingmar Bergman kvik-
myndastjórinn heimsfrægi, við
embætti þjóðleikhússtjóra í
Svíþjóð, en Dramatiska teat-
ern f Stokkhólmi er þjóðleikhús
Svía. Ingvar Bergman hefur áð-
ur starfað sem leikstjóri við
Dramatiska teatern, svo að
hann er þar öllum hnútum
kunnugur. Þessi embættisveit-
ing hefur vakið geysilega eftir-
væntingu og athygli um alla
Svíþjóð og víðar, einkum af
tveimur ástæðum. Ýmsir óttast,
að þetta nýja starf Bergmans
verði til þess að draga úr kvik-
myndaframleiðslu hans, og er
það mjög miður, ef svo verður,
því Bergman er ekki einasta
snjallasti kvikmyndaleikstjóri
þykir hafa stjórnað leikhúsinu
mildum tökum og sýnt fágaðan
smekk í leikritavali. Hann
mun hafa leitazt við að gera
hinum hefðbundnu, klassísku
leikbókmenntum heimsins góð
skil, en fengið örð fyrir að
leggja ekki eins mikla rækt við
nýja strauma í leikritun. Al-
mennt er búizt við, 'að Ingmar
Bergman breyti þessu verulega
og leggi meiri rækt við nú-
tímann en áður hefur tíðkazt.
Hann hefur nú úrslitavald um
val á leikritum, og almennt er
álitið, að hann muni notfæra
sér það út í yztu æsar og gera
leikhúsið að miklu meiri nú-
tímastofnun. Því er spáð, að
hann muni hleypa nýju ög
auknu lífi í alla starfsemi leik-
Norðurlanda, heldur einhver
listrænasti kvikmyndagerðar-
maður, sem nú er uppi í veröld-
inni. Einnig óttast menn, að
hann muni ekki stjórna leikrit-
um í leikhúsinu f jafnríkum
mæli og áður. Á hinn bóginn er
almennt litið svo á í Svíþjóð,
að val Bergmans í embætti
þjóðleikhússtjóra — og sam-
þykki hans eftir sex daga um-
hugsunarfrest — tákni, stefnu-
breytingu í rekstri Dramatiska
teatern.
T^yrirrennari Bergmans í
embætti þjóðleikhússtjóra
er Karl Ragnar Gierow, sem
hússins og um leið hafa meiri
og minni áhrif á önnur leikhús,
ekki aðeins í Svíþjóð, heldur
einnig um öll hin Norðurlöndin.
Tngmar Bergman hefur lýst því
yfir f viðtali, að hann muni
leggja milda rækt við leikskól-
ana sænsku, sem hann telur
eitthvert mikilsverðasta málið
í leiklistarmálum Svía. Hefur
nú verið ákveðið að breyta tíl-
högun allri við menntun leik-
ara og stofna þrjá sjálfstæða
skóla, einn f Stokkhólmi, ann-
an í Gautáborg og hinn þriðja
í Malmö. Jafnframt verður
kennslan sett í fastari skorður
og reynt á allan hátt að bæta
menntun leikara frá þvf, sem
nú er. Námið mun áfram taka
þrjú ár eins og hingað til. Það
er lærdómsríkt fyrir okkur ís-
lendinga að athuga, hve Svíar
leggja mikið upp úr menntun
leikara og starfsemi leikskól-
anna, ekki sízt vegna þess, að
alkunna ,er, að Leikskóla Þjóð-
leikhússins er mjög ábótavant
og þörf gagngerðrar endur-
skipulagningar.
IC'kki víldi Ingmar Bergman í
áðurnefndu viðtali við
Dagens Nyheter láta hafa eftir
sér neina fasta stefnu í sam-
bandi við rekstur leikhússins í
framtíðinni, enda kvað hann
það fullsnemmt. En fullvíst má
þykja, að mjög sé ofanega á
baugi að endurskoða embætti
þjóðleikhússtjóra. Einkum er
um það rætt, að leikhússtjór-
inn verði meiri listrænn leið-
togi og minni skrifstofumaður
en áður hefur verið. Hyggur
Bergman gott til þessa starfs,
sem hann mun gegna fyrst um
sinn í 3 ár, og segir hann, að
það sé „rysligt stimulerande".
Hann kveðst engan veginn hætt
ur að kvikmynda, hann muni
gera það eftir sem áður, og
jafnframt vonast hann til að
geta stjórnað sjálfur nokkrum
leikritum á hverju ári. Drama-
tiska teatern er mikill þáttur í
menningarlífi Svía, og menn
bíða nú spenntir að sjá, hvern-
ig hinum mikla kvikmynda-
meistara og leikstjóra muni
takast að rækja það leiðtoga
hlutverk, sem hann hefur nú
tekizt á hendur.
Innfíutningur smíBu-
járns verði frjáls
Meginhluti allra járn-
iðnaðarfyrirtækja í land
inu, 120 talsins, hafa
sent stjórnarvöldunum
sameiginlega áskorun
um að innflutningur á
smíðajárni og stáli verði
gefinn frjáls. Eins og
málum en nú skipað er
innflutningur smíða-
járns frá jafnvirði-
skaupalöndunum frjáls,
en innflutningur frá öðr-
um löndlum háður leyf-
um.
Um höfuðröksemdir sínar
vfsa :árniðnaðarmenn til bréfa
sem Einai Ásmundsson, for-
stjóri Sindra í Reykjavík hefur
sent innflutningsyfirvöldunum
og iðnaðarmálaráðuneytinu, um
nauðsyn bess að innflutningur
smíðaiárns verði vefinn alveg
frjáls. Sindri er stærsti innflytj
andi smíðajárns á landinu og
eina stálbirgðafyrirtækið í land-
inu.
í bréfum sínum bendir Einar
Ásmundsson á, að höftin á
járninnflutningi hafi valdið efn
isskorti hjá járnsmiðjum, gert
vinnú þeirra og efni óþarflega
kostnaðarsama, auk þess sem
hann telur leyfisveitingarnar
beinlínis hafa dregið úr þeim
viðskiptum, sem þeim er ætl-
að að vernda, þ.e.a.s. hinum
frjálsa innflutningi frá jafnvirð
iskaupalöndunum. Þá hafa höft-
in komið í veg fyrir verulega
lagermynd á járni hérlendis.
Hefur þetta valdið járniðnaðin-
um auknum kostnaði, þar sem
þeir neyðast til að kaupa frá
erlendum járnlager, með mun
hærri álagningu en hér er leyfð.
Loks færir Einar rök að því að
leyfisveitingar hafi alls ekki
miðast við raunverulegar þarfir
járniðnaðarfyrirtækjanna,
hvers um sig. Telur hann leyf-
isveitingarnar hafa verið handa
hófskenndar og alltof litlar.
Að dómi járniðnaðarmanna
hefur allt þetta og fleira til,
dregið úr framþróun járniðnað-
arins í landinu, og hindrað að
innlendir járniðnaðarmenn geti
starfað af fullum krafti. Það
hefur vérið reiknað út að a.m.k.
10-15% af vinnutíma járniðn-
aðarmanna fari til einskis
vegna skorts á smíðajárni.
í þessu sambandi má geta
þess, að það var raunverulega
ekki vegna skorts á fagmönn-
um í landinu, sem senda þurfti
út m.s. Esju til viðgerðar eftir
strandið í Eyjafirði, heldur hitt
að járniðnaðarverkstæðin skorti
tíma til verksins vegna lélegrar
tímanýtingar, samanber það
sem áður er sagt. Talið er að
um 26 milljónir glatist árlega
hjá járniðnaðarmönnum í van-
nýttum vinnutíma, eingöngu
vegna efnisskorts.
Auk Einars Ásmundssonar
hafa forstjórarnir ’Þorgeir Jó-
sefsson, Akranesi, Stefán Jóns-
son, Hafnarfirði og Valtýr Guð
jónsson, Keflavík, aðallega unn
ið að þessu máli, en þeir telja
þetta vera eitt allra bvðinsar-
mesta hagsmunamál járniðnað-