Vísir - 19.04.1963, Qupperneq 13

VÍSIR . Föstudagur 19. aprfl 1963.
f3
ólafur Thors —
Framh. af bls. 9.
lega hækkað aftur, þótt eitthvað
batnaði í ári. Væri því réttmætt
að tefla nokkuð á tvær hættur, til
þess að halda krónunni uppi. Auk
þess vildi stjórnin halda vísitöl-
unni f skefjum af fremsta megni,
en vitað var, að hún hækkaði um
eitt stig fyrir hverja . krónu, sem
dollarinn hækkaði um. Og loks
bættist það við, að stjórnin lagði
höfuðáherzlu á, að auðsannað
væri, að ekki hefði verið hallað á
vinstri stjórnina við úttekt á búi
hennar, svo ekki gæti leikið á
tveim tungum, hver ábyrgð bæri
á þeim verðhækkunum, sém í kjöl
farið hlutu að sigla.
Hér er því um ekkert að villast.
Viðreisnarstjórnin lét skrá krónu
vinstri stjórnarinnar mikið hærra
en sérfræðingarnir töldu hyggi-
legt eða jafnvel verjanlegt. Eng-
inn getur því með rökum véfengt,
að það er vinstri stjórnin, en ekki
viðreisnarstjórnin, sem veldur
þeim verðhækkunum, sem nú eru
á orðnar og sem eru afleiðing af
sæmilega réttri skráningu vinstri
stjórnar krónuiínar í febrúar 1960.
Varðandi síðari skráninguna í
ágúst 1961 er það að segja, að
enn valda þeir sömu og fyrr. Þar
voru enn að verki Framsóknar-
menn og kommúnistar.
Fram að þeim tíma hafði verið
föst venja, að vinnumálasamband
S.l.S. og Vinnuveitendasamband
íslands kæmu fram sem ein heild
í samningum við Alþýðusamband
íslands eða einstök verkalýðs-
félög. En vorið 1961 skar S.f.S.
sig allt í einu út úr, gerði sér-
samninga við kommúnista um
kauphækkanir og neyddi með því
aðra atvinnurekendur til þess að
fylgja í kjölfarið. Námu kaup-
hækkanirnar frá 13—19%. Með
þessu var nýtt gengisfall ákveðið,
svo sem m. a. sézt af þessu:
Höfuðatvinnuvegur þjóðarinnar,
sjávarútvegurinn, var illa farinn
eftir langvarandi verðbólgu og
hafði á undanförnu ári orðið fyrir
meira verðfalli afurða sinna en
dæmi voru til um langt árabil.
Sfldarvertíðin sumarið 1960 hafði
brugðizt og vetrarvertíðin 1961
verið afleit, og togararnir áttu
við meira aflaleysi að etja en
nokkru sinni fyrr. Engum hugs-
andi manni gat því dottið í hug,
að þessi bágstaddi atvinnurekstur
gæti allt í einu tekið á sig 13—
19% kauphækkanir, jafnt við
sjálfa framleiðsluna, sem alla
verkun aflans.
Stjómarandstæðingar hafa að
vísu tæpt á því, að gengisfelling
hefði verið óþörf, ef vextir hefðu
verið lækkaðir um 2%. Hvílík
endemis fjarstæða hér er á ferð
sézt bezt á því, að slík vaxta-
lækkun hefði aðeins létt af at-
vinnurekendum 70—80 millj.
króna, en kauphækkanirnar lögðu
nýjar byrðar á þá, er námu 550
-*-600 millj. kr.
En hvað þá um aðra atvinnu-
vegi?
Gátu þeir tekið á sig kauphækk
anirnar?
Eftir gengisfallið reyndi ríkis-
stjórnin til hins ýtrasta að vernda
hagsmuni launþega með því að
sporna af afli gegn þvi, að at-
vinnurekendur fengju að hækka
verðlagið vegnakauphækkananna.
Var hagur og afkoma hvers ein-
staks fyrirtækis rannsakað, áður
en leyft væri að hækkun kaup-
gjaldsins fengist að einhverju eða
öllu tekin upp í verðlagið. Niður-
staða þessara rannsókna sýndi, að
langflest fyrirtækin gátu sannað,
að ef þau ættu að forðast halla
rekstur, væri óhjákvæmilegt að
heimila verðhækkanir, er sem
næst námu kauphækkununum.
Rétt er að upplýsa, að flest
fyrirtæki S.Í.S. stóðu engum að
baki í kröfunum um verðhækkan
ir, sem sannar, að þau vom ekki
fær um að standa undir samning
unum við kommúnistana, án þess
að færa afleiðingarnar yfir á bök
almennings.
Það liggur þannig alveg ljóst
fyrir, að það eru Framsóknar-
menn og kommúnistar, sem alla
-sök eiga, jafnt á hinni fyrri gengis
lækkun sem hinn síðari, og þar
með þeim verðhækkunum, sem
þeir ásaka okkur fyrir.
Með þessu er stjórnarandstað-
an rekin út úr síðasta víginu.
Þeim er því hentast að hagga nið-
ur í grátkerlingum sinum. Áuðvit-
að er það rétt, að af verðlækkúh
krónunnar leiða margvísleg vand
kvæði og misrétti. En hitt er jafn
satt og víst, að það er ekki við
þann, sem viðurkennir verðfallið
að sakast, heldur við hinn, sem
því veldur.
Salomonsdömur
Framsóknar.
Þeir, sem skyggnast bak við
forhengi stjórnmálanna, skilja án
efa flestir, að stjórnarandstaðan
veit, að hún beitir rangindum og
treystir því ekki málstað sínum.
Það sézt m. a. á þvf, að þegar til
orustu dregur, grípur Framsókn
til þess óyndisúrræðis að skapa
ágreining við hina lýðræðisflokk
ana um Efnahagsbandalagið og

FRÍMERKJA — SKIPTI
! Ég Iæt 200 frímerki helmingurinn há
Jm verðgildi gegn 20 íslenzkum frímerkj-
um.
mwmíéiKp Æt WJrÆSx KAAPO MALKA
Lingvágen 73 Enskede 6 — Sverige
TIL LEIGU
á mjög góðum stað 2 herbergja íbúð með baði gegn húshjálp á fámennu
heimili. Tilboð merkt: 880 sendist afgreiðslu blaðsins fyrir 25. þ. m.
STÚLKA ÓSKAST
Stúlka óskast strax. Helst vön blettahreinsun ekki í sfma. Fatapressan
Úðafoss Vitastíg 12.
VEITINGASTOFA ÓSKAST
Vil kaupa eða taka á leigu húsnæði fyrir veitingastofu. Mætti vera i
nýju hverfi. Starfandi veitingarstofa kemur einnig ti! greina. Tilboð
sendist til afgreiðslu blaðsins merkt. „Veitingastofa 17“.
REIÐHJÓLAVERKSTÆÐI TIL SÖLU
Lítið reiðhjólaverkstæði með lager til sölu á tækifærisverði. Uppl. i
sfma 36773.
færa með því kosningabaráttuna
yfir á vettvang viðkvæmra utan-
ríkismála. Nú hefir Framsókn að
vísu fyrr gerzt sek um slík glap-
ræði, en alltaf sér til lítils sóma
og oftast líka til tjóns.
Brennt barn forðast eldinn og
fullvíst er, að Framsókn gerir sér
grein fyrir, að hún teflir á tæpt
vað með þessu athæfi. Að flokkur
inn samt sem áður skuli freista
þessa vekur sérstakan grun og
kallar á Sskýringar. Skal ég ekki
að þessu sinni fjölyrða um þetta
mál, heldur aðeins minna á
þrennt:
1. Til skamms tíma voru allir
lýðræðisflokkarnir sammála um
afstöðu íslands til Efnahagsbanda
lagsins.
2. Þegar kosningaskjálftinn
færðist um Framsókn, skarst
flokkurinn úr leik og hóf ógeð-
þekkan, tilbúinn ágreining milli
sín og stjómarflokkanna um mál-
ið.
3. Að þegar svo þróun málanna
varð sú, að allir valdamenn Efna-
hagsbandalagsins virðast sam-
mála um, að málið sé úr sögunni
um fyrirsjáanlega framtíð, þá
kvað Framsókn sjálf upp Saló-
monsdóm yfir sjálfri sér, með því
að taka fréttinni ekki fegins
hendi og láta úlfúðina niður falla.
Nei, alls ekki, heldur gerðist Fram
sókn úfin óg geðill, og magnar
því meir áróðurinn sem ákvörðun
okkar í málinu, í hvaða formi sem
er, færist fjær.
Þegar þetta er athugað og því
bætt við, að fyrir hendi eru skýr
ar, skjalfestar sannanir fyrir því,
að fram til hins síðasta, stefndi
Framsókn beint að aukaaðild, og
jafnframt hinu, að stjórnarflokk-
amir hafa aldrei bundið sig við
aukaaðildina, fremur en t. d. tolla
Ieiðina, þá er ekki til nein skýring
á þessu athæfi Framsóknar önnur
en sú, að rFamsókn treysti sér
ekki að berjast við stjórnarliðið ,á
vettvangi innanlandsmálanna.
|:Þáð má þVÍ fullyrða, að þessi
óheillavænlegi leikur Framsóknar,
er ekkert nema sultarvæl valda-
hungraðra en málefnasnauðra
manna, sem að lokum verður til
þess eins, að svipta þá trausti.
Situr á svikráðum
Eftir fáar vikur ganga fslending
ar til kosninga.
Án efa verður kosningabaráttan
hörð. Sýnt er, að Framsóknar-
flokkurinn er illa haldinn, valda
og áhrifalaus. Ber öll málfærsla
Framsóknarmanna þessu órækt
vitni, ekki sfzt það, sem lesa má
milli línanna, svo sem þegar þeir
á alla lund beint og óbeint róa
undir og spana launþega til kröfu
hörku, í því skyni að brjóta við-
reisnina á bak aftur. Jafnframt
virðist Framsókn, jafnvel venju
fremur, leitast við að espa til úlf-
úðar og beinnna illinda. Ber sú
iðja sannarlega nokkum árangur,
þegar meinlausir menn úr trúar-
flokk Tímans láta sér um munn
fara, að heldur vilji þeir hungra
en þola þá raun að viðreisnin lán-
ist, þ. e. a. s. að fósturjörðin
bjargist.
Sýnir þetta nokkuð hvernig bar
izt er.
En til hvers er svo barizt? Hvað
er það, sem Framsókn sækist
eftir og hverjar eru sigurhorfurn-
ar?
Við skulum aðeins s'taldra við
og gera okkur grein fyrir, hvað
komið getur upp á teningnum.
1. Ef stjórnarflokkarnir halda
meirihlutanum, sem flestir munu
telja sennilegt, munu þeir halda
viðreisninni áfram. Það samstarf
hefir gengið vel, og myndi hvorki
styrkjast né batna þótt Framsókn
bættist í hópinn, heldur alveg það
gagnstæða. Framsókn yrði því
ekki hleypt inn fyrir.
2. Ef Framsókn og kommúnist-
ar næðu þeim meirihluta, sem
með þarf til að geta stjórnað, er
að sönnu alveg ástæðulaust að
ætla, að Framsókn gengi ekki að
þeim skilmálum, sem kommúnist-
ar setja þeim, svo náið sem sam-
starfið er orðið, bæði ljóst og
leynt. Myndu utanríkismálin alls
ekki standa á milli, enda hefir
Tíminn síðustu árin í vaxandi
mæli verið að undirbúa' einmitt
slíka herferð á vængjum komm-
únista frá vestrænni samvinnu til
Moskvu-þjónustu.
Óhætt mun vera að treysta því,
að dómgreind þjóðarinnar girði
fyrir, að slíkt ólán hendi íslend-
inga.
3. Þá er eftir þriðji möguleikinn-
og sá, sem Framsókn heldur að
lánast megi, en hann er, að Fram
sókn eflist svo, að stjórnarflokk
arnir neyðist til að leyfa þeim
þátttöku í stjórninni. í þessu
skyni leita Framsóknarmenn fylg-
is hjá öllum rauðliðum, og hika
þá ekki við að bregðast kommún
istum og öðrum þeim, sem þeir
jöfnum höndum hyggja á sam-
starf við, allt eftir því hvað kosn-
ingateningarnir færa þessum á-
hættuspilurum.
Það er ekki líklegt, að þetta
hendi þjóðina. En ef svo færi,
hvað tekur þá við?
Eitt er víst, Viðreisnarstjómin
mun aldrei hvika frá stefnu sinni.
Framsókn yrði því að renna niður
fullyrðingum og gleypa í sig árás
irnar. Þetta er svo sem ekkert úti-
lokað, það vita þeir, sem vel
þekkja til, og að fremur fyrir það,
'að fullvíst er, að Framsókn hefir
allt kjörtímabilið talað um hug
sér, og myndi í öllum aðalefnum
hafa farið eins að og við, ef
þeir hefðu setið í stjóm. Nei,
þetta er sannarlega ekki útilokað,
heldur fremur sennilegt, og myndi
þá Framsókn skilja það eitt til,
að þess yrði ekki krafizt, að hún
gleypti síærri bita í einu, en kok-
víddin þyldi, en það er nú sjálf-
sagt heldur ekki svo lítið.
En allt er þetta ósköp ógeð-
þekkt og myndi án efa tefja fram
kvæmdir og eitthvað spilla árangr
inum. Hinu verður ekki neitað, að
mörgum myndi til gamans að láta
þá Eystein og Þórarinn stíga nýj-
an dans, eftir viðreisnarlaginu, og
þá ekki síður hitt, að sýna þjóð-
inni, að þegar Skuggasveins-
gæran er af köppunum dregin, er
ekkert nema Ketill inni fyrir. Það
er nú allt og sumt.
Eyðum tortryggninni.
Enginn réttdæmur maður neit-
ar því, að viðreisnarstjórnin hefir
margt vel gert, og orðið furðu
ýel ágengt, þrátt fyrir harðan and
róður stjórnarandstöðunnar. Er
þetta að sönnu gleðilegt. En í því
felst auðvitað engan veginn, að
hættan sé liðin hjá, hvað þá held
ur að allt sé nú sem bezt verður
á kosið.
Að sjálfsögðu verða alltaf nýir
og nýir örðugleikar á vegi sér-
hverrar ríkisstjórnar, jafnt á Is-
landi sem annars staðar, enda er
það hlutskipti valdhafanna að
ráða fram úr aðsteðjandi vanda,
sem hitt, að feta sig jafnt og þétt
áfram á framfarabrautinni. En
varðandi þá sérstöku örðugleika,
sem viðreisnarstjórnin hefir átt,
og enn á við að etja, þ. e. a. s.
kaupgjaldsmálin og verðbólguna,
þá verður aldrei fram úr þeim ráð
ið í eitt skipti fyrir öll, og aldrei
heldur svo, að til nokkurrar fram
búðar sé fyrr en tveim höfuð-
skilyrðum er fullnægt:
1. Að launþegar öðlist fullan
skilning á því, að það eru ekki
eingöngu atvinnurekendur, heldur
einnig og engu siður þeir sjálfir
og þjóðin öll, sem á því skaðast,
ef greitt er hærra kaupgjald en
þjóðarframleiðslan og atvinnu-
reksturinn þolir — og
2. Að komið verði á fót stofn-
un, sem launþegar ráða yfir, sem j.
sé fær um að kanna og meta allar
upplýsingar, sem opinberar stofn
anir leggja fram, og safni einnig
sínum eigin gögnum,,eftir því sem
ástæða reynist til, en leiðbeini
sfðan launþegum og láti þeim f té
öll nauðsynleg gögn í málinu.
Verður kaupgjaldsbaráttan þá
tæplega hörð, af hálfu launþega
nema kjarabætur séu tímabærar,
þ. e. a. s. þegar þær leiða ekki til
gengisfalls, heldur til raunveru-
legra kjarabóta, en þá ætti líka
oftast að vera óhætt að hækka
kaupið.
Takist þetta, takist að eyða tor
tryggninni og skapa traust laun-
þega á því, að ítrustu hagsmuna
þeirra sé gætt, þá er bægt frá
dyrum þjóðarinnar þeim bölvaldi,
sem ógnað hefir heilbrigðu efna-
hagslífi hennar tvo síðustu ára-
tugi, þá hefir viðreisnin sigrað
og þá verða engir farartálmar á
brautinni til bættra lífskjara aðrir
en þeir, sem illt árferði og óvenju
leg óhöpp valda, og sem okkar
dugmiklu þjóð er vorkunnarlaust
að fást við nú sem fyrr, nú betur
en nokkru sinni fyrr.
Látum viðreisnina leiða
til velmegunar.
Ríkisstjórnin hefir nú útbýtt
meðal þingmanna skýrslu um
hvað viðreisnarflokkarnir hyggj-
ast fyrir um helztu framkvæmdir
næstu árin, verði þeim falin völd
in áfram. Framfaramenn fagna
þeim stórhug, sem þar lýsir sér
og engu síður því, hversu traust-
lega er um hnútana búið.
Að þessu sinni vinnst ekki tfmi
til að rekja og skýra þetta mikla
mál. En meðal þess, sem skýrslan
sannar, er þetta:
1. Þjóðartekjur og atvinnutekj-
ur almennings fylgjast náið að.
2. Af því leiðir að mestu varðar
að tryggja sem öruggastan vöxt
þjóðarteknanna.
3. Síðan í ófriðarlok hafa þjóð-
artekjurnar vaxið hraðar hjá ná-
rannaþjóðunum en okkur.
4. Rannsókn leiðir f Ijós, að
þetta stafar af því hversu lengi
við bjuggum við höft, bönn, út-
flutningsuppbætur og skakkt
gengi krónunnar, en nágrannamir
tóku hins vegar fljótlega eftir
ófriðarlok upp viðreisnarstefnuna.
Verði viðreisnarflokkunum fal-
in völdin áfram, munum við
fylgja velmegunarstefnunni fast
fram, og hagnýta okkur reynslu
annarra þjóða, til þess að leiðin
til bættar lífskjara allra þjóðfél-
agsþegnaóna verði sem greiðgeng
ust og tryggust.
Um þetta fjallar hin stórhuga
en varfærna framkvæmdaáætlun
okkar.
Andstæðingarnir hafa tekið
skýrslunni illa, eins og allri við-
reisninni. Þeir eru lafhræddir eins
og menn heyrðu á hv. sfðasta
ræðumanni. I’ þetta sinn er þeim
nokkur vorkunn, því aldrei fyrr
hafa jafn sterk rök verið fram
borin hérlendis fyrir ágæti við-
reisnarstefnunnar. En andstæð-
ingunum þýðir ekkert að reyna að
standa gegn straumi tímans. Við
erum á hraðri leið til bættra lífs
kjara og megum ekkert vera að
sinna nöldri þeirra. Menn, sem
heldur vilja hungra en horfa ,á
viðreisnina leiða til velmegunar,
eru ekki til forystu fallnir.
Ég bið menn að kynna sér
skýrsluna, gögn hennar og rök
sem bezt.
Ég bið alla þá, sem telja að
störf og stefna viðreisnarstjómar
innar hafi verið til þjóðþrifa og
aba þá, sem nú telja sínum eigin
hag betur borgið en áður, að efla
okkur til meiri valda, til þess að
við getum látið meira gott af
okkur leiða.
Látum viðreisnina leiða til vel-
megunar.