Vísir - 17.07.1963, Side 9

V í S IR . Miðvikudagur 17. júli 1963.
Gunnar Thoroddsen fjármálaráðherra:
Samningsréttur
og kjarabætur
Þegar kjaradómur hefur nú
kveðið upp úrskurð sinn um
launakjör og vinnutíma starfs-
manna ríkisins, er rétt að renna
augum yfir aðalatriði og að-
draganda þessa mikilvæga máls.
Ríkisstarfsmenn
höfðu orðið
útundan.
I marga áratugi höfðu em-
bættismenn og aðrir opinberir
starfsmenn orðið útundan og
dregizt aftur úr um kjör sfn.
Sóttu ýmsir hæfileika- og
atorkumenn oft fremur til
annarra starfa, þar sem
betri kjör voru f boði en
hjá hinu opinbera. Öðru hvoru
var bœtt uppbótum ofan á laun
þeirra, en þá oftlega mismun-
andi hundraðstölum, sem jók
enn á misréttið gagnvart þeim,
er miklu höfðu kostað til sér-
náms og gegndu erfiðustu
ábyrgðarstöðum.
Laun opinberra starfsmanna
voru ákveðin með launaiögum,
þar sem Alþingi hafði sfðasta
orðið. Þar sem svo erfiðlega
hafði gengið að fá lagfæringar
á þann veg, var ekki að
undra, þótt upp temu kröf-
ur fyrir allmörgum árum um
samningsrétt til handa samtök-
um hinna opinberu starfsmanna.
Óskum um samningsrétt
ekki sinnt lengi vel.
1 9 ár samfleytt, 1950—58,
var núverandi formaður Fram-
sóknarflokksins fjármálaráð-
herra, en undir þann ráðherra
heyra launamál opinberra starfs
manna. En óskir þeirra um
samningsrétt og róttæka leið-
réttingu á launakjörum fengu
ekki áheyrn.
Skriður kemst
á málið.
Árið 1959 var Guðm. 1. Guð-
mundsson fjármálaráðherra.
1 Varð hann við ósk bandalagsins
og skipaði nefnd til þess að at-
huga og gera tillögur um samn-
ingsréttinn. Sú nefnd klofnaði
í þrennt og skilaði hver nefndar
hluti sínu frumvarpi.
Samningsréttur
lögfestur.
Þegar núverandi ríkisstjórn
var mynduð, var málið tekið
upp að nýju. Lét hún semja
nýtt frumvarp, sem samkomu-
lag náðist um við Bandalagið,
og var það frumv. síðan lögfest.
Þessi nýju lög fólu f sér fuil-
an samningsrétt Bandalags-
starfsmanna ríkis og bæja um
launakjör ríkisstarfsmanna. En
ef samningar tækjust ekki,
skyidi Kjaradómur skera úr.
Ríkisstjórnin
marka stefnu
sína.
Ríkisstjórnin markaði strax
þá stefnu að Ieggja sig fram
um að samningar tækjust, að
bjóða fram verulegar kjara-
bætur til opinberra starfsmanna
almenn og að rétta hlut þeirra,
sem sérstakar kröfur eru gerðar
til um menntun, ábyrgð og sér-
hæfni.
Eins og þessi rfkisstjórn hafði
ein orðið við óskum um samn-
ingsrétt, eins bauð hún fram
miklu meiri kjarabætur og leið-
réttingar í einum áfanga en
aðrar rfkisstjórnir hafa gert.
Launatllboð ríklsstjómar-
innar nam rúmlega 32%
meðalhækkun launa, begar
7i/2% hækkunin frá í vor er
meðtalin. Dómur Kiaradóms
fól í sér um 45% meðal-
hækkun. Lokakröfur Banda-
Iagsins námu um 94% með-
altalshækkun (7]/2% með-
talin) auk mikillar hækkunar
vegna styttingar á vinnu-
tíma.
Þegar þœr staðreyndir eru
hafðar í huga, sem hér hafa
verið raktar, hrynja sem spila-
borg þær rangfærslur, sem
Tfminn gerist sekur um, að rfk-
isstjórnin hafi komið í veg fyrir
samninga, vegna þess, hve smá-
tæk hún hafi verið í tilboðum
til opinberra starfsmanna. Sér-
hver ooinber starfsmaður getur
metið það sjálfur f Ijósi stað-
reynda, hvort núverandi ríkis-
stjórn eða aðrar eldri hafi sýnt
málefnum ríkisstarfsmanna
meiri skilning.
☆
þröng var þar engin, athafnir
ekki stórbrotnar.
En okkur, fréttamönnunum
skjátlaðist illilega. Það þarf ekki
alltaf marga menn til að vinna
stór verk. Stundum þarf jafnvel
ekki einn einasta. Þannig var
það t. d. með garðinn, sem við
héldum að lagður hefði verið út
í sjóinn. Staðreyndin var sú, að
þar var náttúran sjálf að verki.
Á þessum garði braut brimið og
fyrir innan var lygn og kyrr 6s-
inn; Slík eru hafnarskilyrði á
Rifi.
Fyrr á árum var líka mikið út
ræði frá Rifi, þaðan gerðir út
fjöldi báta, enda var bæði höfn-
in ákjósanleg og stutt frá Rifi 1
hin fengsælu mið þar úti fyrir.
Nú hefur 7 hektara svæði
verið fyllt upp, ræst fram og
hefur myndast myndarlegur
bali, ákjósanlegur til athafna
fyrir framtíðarhöfnina.
Á þessu fræddi okkur, hafnar-
stjórinn á staðnum Ársæll Jóns
son. „í sumar erum við að undir
búa, þær miklu framkvæmdir,
sem hér munu eiga sér stað
vegna byggingar hafnarinnar. —
Ætlunin er t. d. að lengja garð-
inn, þannig að hann verði um
190 metrar. Síðan á að leggja
80 metra garð í vinkil frá hon-
um, og hinum megin kemur gerð
ur á móti og verður þannig
myndaður hafnargarður beggja
megin. Til þessara barfa verður
kraninn stóri notaður.
í sumar leggjum við stálþil
hér innar, myndum þannig
stfflu, og dælum sandi f burt, og
dýpkum þannig hafnarstæði. 1
haust ætti að vera hér komin
bryggja eða höfn fyrir um 30
báta.
„Fullgerð á hún að geta tekið
stór skip á við Tröllafoss. Hann
er reiknaður á líkanið. Hérunnu
danskir verkfræðingar að því að
teikna upp og mæla svæðið og
hafa þeir sfðan gert líkan af
því, sem mér er sagt að sé ná-
kvæmlega eins í öllum atriðum,
nema, hvað það er sett eins og
framtfðarhugmyndirnar eru.
Og hvenær verða þær orðnar
að veruleika?
Ef allt gengur samkvæmt áætl
un, þá ætti það að vera næsti
haust.
Náttúran sjálf hóf
hafnarbygginguna
Af öllum þeirn fram-
kvæmdum og mannvirkj
um sem verið er að
vinna að vestur á Snæ-
fellsnesi, er fátt merki-
legra en þau áform að
byggja höfn á Rifi. —
Þaðan er aðeins örstutt
stím á ein beztu fiskimið
in við strendur landsins,
og á staðnum sjálfum
eru ákjósanlegustu skil-
yrði fyrir hafnarstæði
frá nátturunnar hendi.
Ekki er ólíklegt þótt þær
framkvæmdir sem nú
hefjast í sumar verði upp
hafið að blómlegri
byggð á Rifi á Snæfells
nesi.
Okkur var kunnugt um að
rfkisstjórnin hafi veitt 35 millj.
króna til hafnarbyggingar og við
vissum að á staðinn var kominn
100 tonna krani alla Ieið frá
Isafirði, sá stærsti sem um getur
hér á landi. Okkur lék því for
vitni á að vita hvemig umhorfs
væri á þessum útkjálka, sem svo
mikla umönnun og athygli hef-
ur vakið á sér að undanfömu.
■ 'Á Rifi er ekki mikil byggð,
húsin er sennilega hægt að telja
á fingrum sér, og að því að okk-
ur var tjáð, var þar aðeins einn
einmana sveitabær fyrir rúmum
áratug. Umbrot em þar heldur
AF SNÆFiLLSNESI
ekki mikil sjáanleg enn sem kom
ið er, kraninn er þar jú mikið
rétt og út í sjóinn hefur að því
er virðist verið lagður myndar-
legur garður, sýnilega til þess að
bjóða haföldunni byrginn. Mann
Frá Rifi. Yzt til vinstri er kraninn stóri sem á að vhma aðalverkið á staðnum og út af honum má sjá garðlnn, sem að mestu er myndað-
ur af núttúrunni sjálfri. Á honum brýtur brimið og fyrir innan er lygn ós. Fremst á myndinni er svæðið sem ræst hefur verið fram.
Framh. á bls. 5