Vísir - 03.09.1963, Page 9

V í S I R . Þriðjudagur 3. sent. 19G3.

HEIMSÓKN Á DAG-
HEIMILIÐ LYNGÁS
AÐ SAFAMÝRI 5
□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□□
Oti á leiksvölunum. Þaö er gaman að vega salt og leika sér í rennibrautinni.
að halda starfsemi félagsins
gangandi?"
„Við höfum rekið happdrætti
árlega frá stofnun þess og feng-
ið viðurkenningu fyrir ákveðn-
um degi til merkjasölu — þ. e.
á þriðja sunnudegi nóvember-
mánaðar ár hvert. Við fáum líka
nokkrar tekjur af sölu minning-
arspjalda, og konur innan fé-
lagsins hafa verið mjög dugleg-
ar við fjáröflun með bazörum
og öðru slíku. Oft fáum við
gjafir frá góðu fólki, sem vill
málefninu vel, og eins er tals-
vert um áheit“.
Vísir að aðalhæli.
„Hvað er hægt að taka á móti
mörgu vangefnu fólki til hælis-
vistar, eins og sakir standa?“
„Ja, Kópavogshælið er lang-
stærst enda er það eins konar
vísir að aðalhæli, sem þarf að
vera í hverju landi. Þar eru rúm
fyrir 90—100 sjúklinga". f
„Hvað áttu við með aðal-
hæli?“
„Aðalhæli þarf helzt að vera
það stórt, að þar sé hægt að
hafa margar deildir, sérmennt-
að starfslið og aðstöðu til að
þjálfa fólk, sem vill gera að-
hlynningu vangefinna að sér-
grein sinni. Heppilegasta stærð-
gefinna sé um 15—20 börn, svo
að þú sérð, að ekki veitir af að
gera allt, sem unnt er, til að
koma upp fleiri hælum“.
„Eruð þið ekki einmitt með
happdrætti núna?“
„Jú, það verður dregið 23.
desember í bílahappdrætti, sem
við höfum efnt til — þ. e. núm-
erin á miðunum svara til skrá-
settra bifreiða á landinu. Bíleig
endur hafa forkaupsrétt að sínu
bílnúmeri til septemberloka og
geta fengið miða frátekna eða
keypta, ef þeir snúa sér til skrif-
stofu félagsins, Skólavörðustíg
18“.
Nám, starf og leikur.
Nú birtist forstöðukonan, Jón
ína Eyvindsdóttir, í dyrunum,
og fjármálin gleymast í bili, þeg
ar við snúum okkur að því að
skoða þetta fallega og vistlega
heimili. Því er skipt í tvær deild
ir, sem eru algerlega aðskildar,
og þarna eru leikstofur, vinnu-
herbergi, leiksvalir, skólastofa
og snyrtiherbergi. Eldhúsið er
stórt og nýtízkulegt, og við hlið
ina á því er borðstofan. Myndir
hanga á veggjunum, alls konar
leikföng eru á borðum og hill-
um og í höndum barnanna, og
í vinniiherbergjunum má sjá
um. „Það er um að gera að
fá þau til að hafa eitthvað fyrir
stafni“.
„Hvernig fer fram venjulegur
dagur hér á heimilinu?"
„Ja, þau koma til okkar um
níuleytið á morgnana, og kl. 10
að samþýðast þeim, sem fyrir
eru?“
„í flestum tilfellum komast
þau fljótt inn í hópinn. Við sýn
um þeim kubba og leikföng, svo
sjá þau hin börnin búa til ýmis-
legt og langar að gera eins; það
„Ég veit ekki — ég var 10 ár
fóstra á venjulegu barnaheimili,
svo vann ég eitt ár á Kópavogs-
hælinu, komst inn í þetta og gat
ekki slitið mig frá því aftur“.
„Það verkar ekki niðurdrag-
andi á yður?“
UNUM MEÐ
in er talin 3—400 rúm, og það
er ákjósanlegt, að aðalhæli sé
staðsett nálægt stórum spltala,
sem hefur á að skipa þeim sér-
fræðingum og tækjum, sem
kostnaður leyfir ekki, að til séu
á hælinu sjálfu. Þangað eiga
líka foreldrar og aðstandendur,
sem hafa vangefið fólk í heima-
húsum, að geta sótt ráðlegging-
ar og leitað eftir rannsókn“.
„Og hvað komast margir á
hin hælin?“
„Á Sólheimum eru eitthvað
um 40, í Skálatúni 27 og hérna
á dagheimilinu 40. Og að Efra
Seli skammt frá Eyrarbakka er
hægt að taka á móti 6—8
drengjum Það er Símon Sig-
mundsson, bróðir frú Sesselju,
forstöðukonu á Sólheimum, sem
hefur þá í sinni umsjá. Þau hafa
bæði unnið ómetanlegt starf á
þessu sviði, systkinin, og helg-
að vangefnu fólki krafta sína
um áratuga skeið af mikilli
fórnfýsi".
Bílahappdrætti
í haust.
„Hvað heldurðu, að enn vanti
mörg rum, til þess að eftirspurn
sé nokkurn veginn fullnægt?"
„Það er ákaflega erfitt að fá
nákvæmar skýrslur um það, en
árið 1960 starfað i skipulags-
nefnd á vegum félagsins, og hún
komst að þeirri niðurstöðu, að
ekki væru færri einstaklingar
en 850, sem nauðsynlega þyrftu
á hælisvist að halda. Auk þess
er talið, að árleg fjölgun van-
marga snotra hluti, sem þau
hafa búið til með aðstoð fönd-
urkennara og fóstranna: körfur
af ýmsum gerðum og stærðum,
bursta, mottur, ofna gólfklúta,
servíettuhringi, perlusaumuð
sígarettuhylki o. fl.
„Þau eru reglulega iaghent,
litlu angarnir, þegar þau kom-
ast upp á þetta“, segir Jónlna,
og það er ekki laust við, að
bregði fyrir móðurstolti í svipn-
Þórður Hjaltason, framkvæmda-
stjóri Styrktarfélags vangefinna
hefst kennsla I lestri, skrift og
reikningi. Venjulega eru 4—6
saman I hópi, en sum þarf að
hafa ein; það fer allt eftir lynd-
iseinkunn hvers barns. Kl. 12
borðum við öll saman, og eftir
hádegið er föndurkennsla alveg
til kl. 6, en þá fara þau heim.
Við leggjum mikla áherzlu á
talkennslu, sem Brandur Jóns-
son, skólastjóri Málleysingja-
skólans, sér um. Ekkert er þýð-
ingarmeira en að þau læri að
gera sig skiljanleg, og talkennsl-
an hefur yfirleitt gengið ágæt-
lega. Við reynum að fá börnin
til að leika sér sem mest, bæði
úti og inni, og það verður auð-
vitað mikil hjálp, þegar garður-
inn kemur. Svalirnar eru ágæt-
ar, en ekki alveg nóg svigrúm
á þeim“.
Allt gengur eins
og í sögu.
„Hvað er það fyrsta, sem ger-
ist, þegar nýtt barn bætist í hóp
inn?“
„Fyrst lltur læknirinn okkar,
Gunnar Biering, á það, talar við
foreldrana og fær hjá þeim ýms
ar upplýsingar um sögu þess,
síðan er haldið greindarpróf,
sem sker úr um, hvor deildin
henti barninu betur — það ann-
ast Kristinn Biörnsson sálfræð-
ingur. Eftir það fáum við barn-
ið til okkar, og þá reynum við
að taka sem bezt á móti því,
svo að því geti fundizt það vera
eins og heima hjá sér“.
„Hvernig gengur nýliðunum
gengur allt eins og I sögu“.
„Hvaða orsakir eru algeng-
astar til þess að barn verði van
gefið?"
„Því gæti læknirinn nú svar-
að betur en ég“.
„Það er ótalmargt, sem til
greina kemur“, segir Gunnar
Biering. „Af þeim börnum, sem
hingað koma, eru tveir hópar
stærstir — annars vegar mon-
goloid-börn og hins vegar börn,
sem fengið hafa heilablæðingu
I erfiðri fæðingu eða spastíska
lömun, eins og hún er oft köll-
uð. í minni hluta eru börn,
sem hafa veikzt af heilahimnu-
bólgu eða heilabólgum á fyrsta
eða öðru ári, og þess utan eru
alltaf nokkur tilfelli, sem segja
má, að séu vangefin af alger-
lega ókunnum orsökum — a.
m. k. höfum við ekki getað upp
götvað þær eftir venjulegum
leiðum".
„Á hvaða aldri fer að koma
I ljós, að barnið sé vangefið?"
„Oftast um 2—3 ára", verður
Jónína fyrir svörum. „En for-
eldrarnir geta stundum ekki
horfzt I augu við þessa sorg-
legu staðreynd, og hver getur
fengið af sér að segja þeim
það? Þetta er viðkvæmt mál,
það liggur óskapleg sorg á bak
við hvert tilfelli, þyngri en
flesta grunar".
„Maður hefur þörf fyrir
að hjálpa þeini“.
„Hvernig stóð á, að þér réð-
uzt til þessa starfs?"
„Nei, langt frá því, ég finn
engan mun á því og starfi á
venjulegu barnaheimili".
„Engan mun?“
„Nei, viðhorfið er nákvæm-
lega það sama; eftir dálítinn
tíma finnst manni þetta sjálf-
sagt og eðlilegt, og þannig þarf
það líka að vera. Starfið sjálft
er að sumu leyti ólíkt, en það
er eitthvað sérstakt við þessi
börn, sem kallar fram — ja,
kannske það skásta I manni.
Maður hefur þörf fyrir að hjálpa
þeim. Þau verða háð okkur og
við líklega þeim. Þau eru svo
ljúf og góð, og það er knýjandi
nauðsyn að gera allt, sem
mögulegt er, til að stuðla að
því, að þau verði þjóðfélaginu
ekki of mikil byrði. Mörg barn-
anna hérna ættu að geta lært
að vinna fyrir sér, þegar þau
vaxa upp, en auðvitað yrði
starfið að vera algerlega við
þeirra hæfi og helzt á sérstök-
um vinnuhælum".
„Hvað hefur dagheimilið
Lyngás starfað lengi?"
„Rúmlega tvö ár. Við byrjuð-
um með 20 börn, en slðan bygg
ingin var fullgerð, I lok sl. árs,
höfum við haft 40, og þá er
fullskipað".
„Og hvað eru starfsstúlkurn-
ar margar?"
„Þær eru sex núna auk ráðs-
konunnar og sjálfrar mín. Svo
eru kennararnir, sem ég minnt-
ist á áðan, og einu sinni I hálf-
um mánuði höfum við fundi með
lækninum og sálfræðingnum,
Framhald á bls. 10.
9
EZJI