Vísir - 13.08.1964, Blaðsíða 9

y í S IR . Fimmtudagur 13. ágúst 1964.

9
☆
JJjartasjúkdómar eru
nú orðnir ein algengasta
dánarorsökin hér á ís-
landi, sem í öllum öðr-
um menningarlöndum.
Þetta er ástæðan til að
nú hefur verið stofnaður
fjöldi félaga til varnar
hjarta- og æðasjúkdóm-
um um land allt. Hafa
þau sem kunnugt er á
stefnuskrá sinni að
fræða menn um sjúk-
dóma þessa, og koma í
veg fyrir alvarleg veik-
indi með víðtækum kerf
isbundnum rannsókn-
um.
Gervihjarta.
Hjartasjúkdómum er æ mein
gaumur gefinn á sviði lækna-
vísindanna bæði í Bandaríkjun-
um, og í Evrópu. Óhemju fé c:
varið til þessara rannsókna og
ekki sízt til þess að finna nýja
tækni og tæki til aðgerða ng
iæknínga á þessu sviði. 1 dag

-•jiHHHijHili

. í I i. 1 r: ’1 ,

■
BiflÍÍH
masBSm
. ;\j

!|í Sf
1
Við rannsókn á hjartanu er notuð hjartaþræðing: skurðlæknirinn stingur nál f æð á læri sjúklingsins, sem sfðan er leidd upp f hjartað.
Myndin sýnir sifka aðgerð.

er það ekki lengur vandamál að
varðveita lífið með því að
framkalla hjartslátt með sér-
stökum tækjum, setja gerviæðar
í líkamann, og gervihluta í
hjartað. Og nú má segja, að
menn eygi þann möguleika að
unnt verði að setja gervihjarta
í manninn. Margs konar hjarta-
sjúkdómar eru í dag lang algeng
asta dánarorsökin. Þróun lækna-
vis'indanna á þessu sviði hefur
verið svo ör að með ólíkindtxm
hefði þótt fyrir nokkrum árum.
Dr. C. Walton Lillehei, frá
háskólanum í Minnesota f USA.
sagði nýlega: — Möguleikinn á
því að setja gervihjarta í mann-
inn er raunhæf staðreynd.
Vonir standa einnig til, að unnt
verði að veita enn meiri lækr-
ishjálp við mörgum meðfædd-
um hjartagöllum, m.a. göllum
á veggjum hjartahólfanna
Prófessor Michael de Bakev
sem starfar við háskólann
Houston í USA, er einn af kun.i
ustu hjartaskurðlæknum veralo-
arinnar. Heimsathygli vakti sá
atburður, er honum tókst að
halda lífi í 42 ára gömluxn
manni í 4 daga með þvi að nota
hjartavél, sem tók að sér starf
semi vinstra hjartahólfsins. Það
gerði hann þannig, að f stað
vinstra hjartahólfsins, sem ekk
lengur vann. setti hann plast-
•ör með litlum kúlulokum í báö
um endum. Lítil dæla var tengd
við rörið, sem framkallaði
hjartaslög utan líkamans í sara
ræmi við hina eðlilegu starf-
semi hjartans.
Rafstraumur í hjartað.
í dag fara fram tilraunir með
átta gerðir af gervihjörtum. Þær
hafa verið reyndar 21 sinni á
dýrum. Sú gerð, sem mest hef
ur verið notiS, samanstendur
af tveimur aðskildum dælum.
Dælurnar taka að sér starfsemi
hjartans, og sendir önnur dæi-
an blóðið til lungnanna, þar
sem það tekur f sig súrefni, en
hin sendir það með súrefnió
út í Iíkamann.
I nokkur ár hefur verið :
notkun tæki, sem á ensku er
nefnt „Pacemaker" Það er tæk
sem notað er til þess að örva
sjúkt eða þreytt hjarta með bv;
að senda rafmagnsstraum
gegnum hjartavöðvana, sem or
sakar samdrátt þeirra Þetta
tæki fær rafmagn frá rafhlöð-
um sem komið er fyíir f lfk-
amanum með skurðaðgerð. Gall
inn við það er, að skipta þarf
öðru hverju um rafhlöður, o?
því voru teknar í notkun raf
hlöður utan líkamans með leiðsl
um í hjartað. Á því voru vitan-
lega augljósir gallar, og þvf hafa
nú farið fram tilraunir með að
stjórna þessu tæki f lfkamanum
með sérstakri sendistöð. Hefur
það gefiö góða raun.
Sökum þess að svo margir
látast í fyrsta sinn sem þeir fá
hjartabilun — það eru 40 af
hundraði — er það mjög mik
ilvægt að snemma sé hægt að
greina hjartasjúkdóma. Þe.;s
vegna hefur verið fundið upp
tæki, sem getur fylgzt stöðugt
með ástandi hjarta sjúklingsins,
án þess að hann þurfi að vera
á sjúkrahúsi. Á öxlinni ber
hann lít'ið tæki, og ganga frá
því Jpiðslur, sem komið er fyn.
á hörundinu yfir hjartanu. Tæk
ið ritar slög hjartans á bana.
Af þvf er sfðan lesið á hæti-
legum fresti, og geta læknar
þannig fylgzt stöðugt með starf
sem'i hjartans. Þess konar tæki
hefur einnig verið notað til
þess að mæla starfsemi hjarta
geimfaranna í ferðum þeirra út
í himinhvolfið.
Áhrif Colesterol
efnisins.
í sambandi við hina mörgu
hjartasjúkdóma hefur mikið
verið rætt um það, ritað og
rannsakað, hvaða áhrif efnið
Colesterol hafi á starfsem'i hjart
ans, og hvort það geti framkail
að hjartasjúkdóma. Hjá þeim
sjúklingum, sem þjást af æða-
sjúkdómum og blóðtöppum,
finnst oft tiltölulega mik;ð
magn af colesterol í blóðinu.
Menn eru ekki á einu mál'i um
hver orsökin sé, en margir eru
þeirrar skoðunar, að hér ráði
mataræði úrslitum. Til þess að
komast til botns f þessu máli
hafa 1500 Bandaríkjamenn búið
f allmörg ár við sérstakt mat-
aræði. Er sú fæða, sem þeir
neyta, með mjög lftilli fitu úr
dýraríkinu. Ef til vill kemur
brátt að þeim degi að unnt
verður að segja með fullr'i viss-j
að menn geti komizt hjá hjarta
sjúkdómum með því að neyta
ekki ákveðinnar fæðu
Hjartabanki.
Alllangt er síðan unnt var
að setja gerviæðar f menn, og
einnig gervihjartablöðkur. Á
þetta við jafnvel um hinar stóru
slagæðar við hjartað og æðar
f he'ilanum. Og f dag er fjöldi
flókinna hjartaaðgerða fram-
kvæmdur, sem fyrir aðeins 20
árum hefði verið óhugsandi. Við
Stanford háskólann f Californfu
starfa allmargir læknar við til-
raunir, sem byggjast á því að
flytja hjarta úr mönnum, sem
nýlega eru Iátnir, f lifendur.
Ef þær tilraunir gefa góða
raun, verður ugglaust komið á
stofn hjartabönkum, svipuðum
þeim augnabönkum, blóðbönk-
um, húðbönkum og taugabönk-
um, sem nú þegar eru til.
Aðalvandkvæðin við flutn'ing
líffæra milli manna eru þau, að
líkami sjúklingsins myndar and
svar við hinu ígrædda líffæri.
Þess vegna hefur það aðeins
endrum og e'ins tekizt að flytja
nýru, lifur og lungu milli manna
Líkaminn myndar mótefnx,
sem kemur í veg fyrir eðlilega
starfsemi hins aðflutta líffæris.
Víðs vegar um he'im er unnið
að þvf að vinna bug á þessum
vanda. Þar er Ieitað ráða á
ýmsum sviðum. Notaðir eru rönt
gengeislar, margs konar lyf, og
einnig er líffærið sveipað ör-
þunnr'i gervihimnu, en ekkert
af þessu hefur gefið góða raun.
Þennan vanda verður að leysa
áður en unnt verður að búa
manninum gervihjarta. En fram
farirnar á sviði hjartaaðgerða
eru óðfluga. Þeir sigrar, sera
þar hafa unnizt, gefa til kynna,
að á sviði hjartaaðgerða er ekk
ert ómögulegt.
(Endursagt eftir B. T.).

á sviði hjartaaðgerða eru stórstígar
K ircJ>
‘■rafinpip
uxaiijui ij^pin li