Vísir - 04.12.1964, Blaðsíða 4

Vísir - 04.12.1964, Blaðsíða 4
4 VISIR . Föstudagur 4. desember 1964, Guðlaugur Sigurðsson póst- ur segir frá slysförum síð- ari ára á Siglufjarðarskarði Komizt hefur i krappan dans klerkurinn frá Barði. Andskotinn og árar hans eru á þessu skarði. Svo kvað Jónmundur Hall- dórsson prestur að Barði í Fljót um, og síðar í Grunnavik, um Siglufjarðarskarð eftir að „andskotinn og árar hans“ höfðu þráfaldlega leitt prestinn í villu uppi í skarðinu og ætl- uðu honum sömu örlög sem svo margra annarra, að hrapa niður af hengiflugi og brjóta í sér hvert bein. En Jónmundur sá við andskotanum — þó ekki nema að hálfu leyti því hann lét kölska aftur og aftur villa sér sýn og hann komst heldur ekki yfir Siglufjarðarskarð eins og hann ætlaði f upphafi, an hins vegar stakk klerkur við fótum á hamrabrúninni og ’ét ekki Ieiða sig fram af. Þegar séra Jónmundur kom niður að Hrauni um nóttina, guðaði hann á glugga og varpaði þá fram stökunni hér að ofan. Þegar fréttamaður Vísis var staddur á Siglufirði fyrir skemmstu hitti hann þar að máli gamlan sýslunga og sókn- arbarn séra Jónmundar í Barði. Guðlaug Sigurðsson póst. Þá barst þessi vísa prestsins í tal og hvemig hún hafð'i orðið til ^karö. Þannig fór fyrir presti samtals þrjú eða fjögur skipti. Hann reynir alltaf að ná réttn leið, en lendir í öll skiptin í Afglapaskarði — skarði h'inn.n feigu Þá varð vísan til. í síðasta skiptið gugnaði séra Jónmundur við frekari til- raun'ir, enda skollið á náttmyrk ur samfara hríðinni. Sneri hann þá vestur af aftur og niður ■ Fljót. Um kvöldið eða nóttina, kom hann við á Hrauni, guðaði á glugga hjá Guðmund’i bónda og kvað vfsu þessa með raust: Komizt hefur í krappan dans klerkurinn frá Barði. Andskotinn og árar hans eru á þessu skarði. Það ganga um það sagnir í Fljótum norður og eins á Siglu- firði að þetta sé ekki í eina skiptið, sem séra Jónmundur hafi komizt f hann krappann á leið sinni yfir Siglufjarðarskarð. Meðal annars hafi hann eitt sinn farið ríðandi upp f skarðið, en kom dasaður mjög og illa cil reika niður af því aftur. Var hann fár til frásagnar, en v'ið- hafði þó kröftugt orðbragð, og ekki sem prestlegast þegar hann kom fyrst til bæja. Siglufjarðarskarð er í röð hæstu fjallvega á íslandi. Þar er því illviðrasamt og þokusælt, þótt skaplegt verður, eða jafnvel gott sé í byggð. festu og neyta ítrustu orku til að hrista af sér höfgann og halda ferðinni áfram. Guðlaugur vissi að ef hann sofnaði var honum bráður bani búinn. Leiðin yfir Siglufjarðarskarð er líka eini staðurinn, sem Guðlaugur hefur fundið til myrkfælni. Hann getur ekki gert sér grein fyrir af hverju. skarð kom var skollið á nátt- myrkur og hríð Töldu þeir sig þá sloppna og að mesta erfið- ið væri búið, enda undan brekkunni að sækja eftir það. En þá fyrst byrjuðu erfiðleik- arnir fyr'ir alvöru. Færðin var svo vond og snjórinn djúpur í Skarðsbrekkunni að þeim mið- aði ekkert áfram. Skíðin sukku svo djúpt í lausamjöllina að af hann var við það að örmagnast, var dreypt örlitlu brennivíni á hann og þannig komst hann heilu og höldnu til byggða. Vígsluathöfn dugði ekki til að koma loftandanum fyrir kattarnef. Ég spurði Guðlaug hvort hann Skarð hinna feigu. Guðlaugur sagðist halda að hún hafi orðið til kringum 1910. Séra Jónmundur átti er- indi til Siglufjarðar á útmán- uðum, annað hvort á þorra eða góu. Þegar prestur var kominn upp í svokallaðan Göngudal tók að dimma í lofti og gerði þá ofanhríð, en logn var á. Séra Jónmundur var kunnugur leiðinni og hélt ótrauður áfram, enda ekki langt upp á Skarðs- brúnina eftir. En honum brá í brún þegar hann taldi sig vera kominn upp í skarðið því þar virtist botnlaust hengiflug fyr'ir framan. Þóttist prestur þá vita, að hann hafi ekki lent á Siglu- fjarðarskarði, sem hann ætlaði, heldur farið í annað skarð nokkru austar í fjallgarðinum sem heitir Afglapaskarð. Þang- að hafa menn löngum villzt, er þeir komu vestan úr Skagafirði í d'immviðri eða náttmyrkri Hrikahamrar eru lóðrétt niður úr Afglapaskarði að austan oe hverjum manni bani búinn sem hrapar fram af. Þegar séra Jónmundur íá hvar hann var staddur og í hvert óefni komið, sneri hann við og hugðist ná Siglufjarðar- skarði. Hann gekk drykklanga stund, en sá lftt frá sér vegna kafaldshrlðarinnar. Þar kom að hann taldi sig vera kominn upp í Siglufjarðarskarð, og í þann veginn sem hann ætlar að fara austur úr skarðinu, finnur hann að enn er hyldýp'i fyrir fótum hans, hvergi jörð heldur tómt loftið. Verður honum ljóst að hann hefur aftur farið villur og er nú énn kominn í Afglapa- Varð fyrir annarlegum áhrifum. Guðlaugur póstur kann sjálfur að segja frá annarlegum atvik- um á Siglufjarðarskarðsleið en yfir það hefur hann manna oft- ast farið áður en bílvegur var lagður yfir það. Að vísu hefur Guðlaug aldrei hent neitt ó- happ né orðið fyrir slysi á þess ari leið, en stundum þó stappað nærri. Komið hefur það fyrir að á Guðlaug hefur sótt svefn- höfgi uppi á skarðinu f ófærð og vondu veðurútliti, svo ekk'i verður einleikið talið. Varð hann þá áð taka á allri sinni vilja- Tíu stunda ferð í náttmyrkri og hríð. Ég spurði Guðlaug hvenær hann hafi lent í mestum erfið- leikum á Siglufjarðarskarði. Hann kvaðst oft hafa lent þar í þungri færð, en aldrei í lífs- hættu. En sem dæmi um það hve færðin getur verið misjöfn gat Guðlaugur þess að fljótastur hafi hann verið 7 stundarfjórð- unga yfir skarðið milli bæja, en lengst 10 klukkustundir. Þá vír hann með Sölva pósti Jóhanns- syni og voru að koma innan úr Fljótum i kafaófærð á vetrar- deg'i. Þegar upp í sjálft Siglufjarðar Hér sést niður yfir Siglufjörð af leiðinni upp í Siglufjarðarskarð. þeim var ekkert gagn, en þegar þéir voru búnir að taka þau af sér og byrjaðir að kafa fönn- ina, náði hún þeim ýmist í mitt læri eða upp í mitti. Við allt þetta bættist, að báðir báru þeir Guðlaugur og Sölvi þungar byrðar. Út yfir tók þó, þegar þeim varð Ijóst að þe'ir voru villtir orðnir og teknir að ganga upo f mót brekkunni. Var hvorugur þó villugjarn, og þess engin dæmi með Sölva að hann hafi nokkru sinni villzt, enda þaul- kunnugur á þessari Ieið Sáu þéir að við svo búið mátti ekki standa cg Iku að kanna betur fyr'ir sér. Komu þeir loks að símastaur og gátu haldið sírna- línunni eftir það nið„r í f.jarð- arbotn. Á leiðinni niður lentu þeir í gili einu miklu og djúpu sem Þvergil heitir. Kvað Guð- laugur það hafa verið sannkali aða mannraun að komast upp úr bví með þær þungu byrðar, sem beir báru. Munaði litlu að illa færi. f annað sinn sagði Guðlaugur að stappað hafi nærri slysi, er hann var á ferð að vetrarlagi við 10. mann yfir Siglufjarðar- skarð. Snjór var mikill, færð þung og veð. .útlit ekki gott. Þetta var skömmu fyrir jól og flestir bár bungar byrðar. Var ’V'.’i mað.-.'nn við það að gefast upp á leiðinni En það sem bjargaði var það, að sam ferðamaður hans einn, hraust- menni mikið, bætti byrði hans á sína, og síðan leiddu menn þann þreytta á milli sín. Þegar myndi eftir mörgum slysförum á Siglufjarðarskarði i hans tíð. Guðlaugur sagði að eftir að séra Þorleifur Skaftason vígði Siglufjarðarskarð árið 1731, hafi sú trú komizt á, að skarðið væri hættulaust mönnum og að loft anda þeim, sem áður réðist á ferðamenn . skarð’inu, hafi ver- ið komið fyrir kattarnef. En þess hafi þó orðið rrjýmörg dæmi síðan, að menn hafi orðið úti á Siglufjarðarskarði, eða slasazt til bana. Jón Hjaltalín segir t. d. í Tíðavísum sínum: Kafaldsneyðin kulda blá klaka, harða barði. Sú nam deyða seggi þrjá á Sivlufjarðarskarði. Sat yfir manninum í hríðinni þar til hann var látinn. Það slys mun hafa orðið áríð 1815. Á útmánuðum 1886 varð maður bráðkvaddur á Siglufjarð arskarði, og í ungdæmi Guð- Iaugs, eða árið 1903, urðu tveir menn úti þar í aftaka veðri. Betur kann Guðlaugur að gre’ina frá óhöppum og slysum, sem orðið hafa á Siglufjarðarskarði síðar. Það síðasta einhvern ttrna á árabilinu 1930—’40. Þá lögðu tveir menn á skarðið að vestari. Annar mannanna, Einar að nafni og búsettur á Siglufiiði lasnaðist þegar þeir voru komo ir yfir háskarðið. Komst hann niður fyrir Skarðsbrekkuna, en treysti sér ekki lengra og lagð ist fyrir. Brostið hafði á blind- hríð og þar á ofan bætt'st 7ramhald á bls. 7 f

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.