Vísir - 15.01.1965, Blaðsíða 8

8
(985
VÍSIR
'Jtgefandl: BlaOaútgáfan VISIR
Ritstjörl: Gunnar G. Schram
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjórar Þorsteinn Ö. Thorarensen
Bjðrgvin Guðmundsson
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Áskriftargjald er 80 kr. ð mðnuð)
f lausasölu 5 kr. eint. — Simi 11660 (5 linur)
Prentsmiðja Visis — Edda h.t.
Erfiðleikar iðnaðarins
Jjví er ekki að leyna, að aðstaða íslenzks iðnaöar er
nú erfiðari en oft áður. í síðasta hefti tímarits iðn-
rekenda er á það bent, að samdráttar hafi gætt í viss-
um framleiðslugreinum iðnaðarins á árinu sem nú er
nýliðið. Er því eðlilegt að reynt sé að gera sér grein
fyrir orsökum þess og jafnframt því hvað sé helzt til
úrbóta. Með hinu stóraukna frjálsræði í innflutningi,
sem lögleitt var 1960,jókst eðlilega samkeppni erlendra
iðnaðarvara við hinar íslenzku. íslenzkir iðnrekendur
og iðnaðarmenn munu flestir hins vegar á því máli, að
slíkt frjálsræði í viðskiptum með iðnaðarvörur sé eðli-
Iegt og fullkomin tollverndarstefna sé ekki iðnaðinum
í hag þegar til lengdar lætur. Innflutningur erlendra
iðnaðarvara hefur hins vegar valdið íslenzkum iðnaði
erfiðri samkeppni vegna gamalla synda. Sumar greinar
iðnaðarins hafa ekki getað staðizt samkeppnina vegna
þess að eðlileg uppbygging fyrirtækjanna var hindruð
á árum hafta og hamla. Nú eru afleiðingar haftatíma-
bilsins að koma í ljós. í nær fimmtán ár var iðnaðin-
um meinað að byggja verksmiðjuhús. í mörg ár fékk
iðnaðurinn ekki að flytja inn vélar til framleiðslunnar,
með þeim afleiðingum, að notazt hefur orðið við gaml-
an og óhagnýtan vélakost fram á síðustu ár. Og í
þriðja lagi var iðnaðurinn seldur undir mjög strangar
og oft óréttlátar verðlagshömlur. Úr flestu þessu hefur
að vísu verið bætt í tíð núverandi ríkisstjómar, enda
hefur iðnaðurinn verið í hraðri uppbyggingu síðustu
fjögur árin. En frelsið kom að mörgu leyti of seint.
Hönd ríkisafskipta, hafta og hamla hafði of lengi
kreppt að hinu frjálsa framtaki í landinu.
£n hvað er þá til ráða? Engum kemur í hug að auka
tollvemdina. Það væri vissulega spor afbur á bak. Já-
kvæðu úrræðin eru þessi: Mjög þarf að auka fjárhags-
lega fyrirgreiðslu við iðnaðarfyrirtæki landsins. Iðn-
lánasjóður hefur að vísu margeflzt á síðustu ámm. En
það er bæði réttlátt og sjálfsagt að framlag ríkisins til
sjóðsins verði til helminga á við iðnaðinn sjálfan, eins
og er með sjóði sjávarútvegs og landbúnaðar, en mið-
ist ekki aðeins við 2 millj. króna, svo sem það^r í dag.
Með auknu rekstrarfé stórbatnar samkeppnisaðstaða
iðnaðarins, vélakostinn er unnt að endurnýja og auka
byggingu verksmiðjuhúsa. í öðru lagi þarf að stofna
rannsóknarstofnun iðnaðarins, sem geri íslenzkum iðn-
rekendum kleift að hagnýta sér tæknina í harðri sam-
keppni við erlenda vöru. Iðnaðardeild Atvinnudeildar-
innar hefur nær engin tengsl við iðnaðinn. Koma verð-
ur upp sambærilegum rannsóknarstofum og tíðkast í
sjávarútvegi og landbúnaði. Með þessu tvennu væri
mikið unnið. Óhjákvæmilegt er að vísu að sum iðn-
fyrirtæki lúti í lægra haldi í samkeppninni við erlendu
vöruna. En þorrinn getur fullvel keppt við erlenda
vöru, aðeins ef iðnaðinum eru búin jafn góð skilyrði
í landinu eins og sjávarútvegi og landbúnaði. Það mál
þolir nú enga bið.
NASSER í KLÍPU
Egyptaland rombar a barmi gjaldbrots. íhemju
kostnaður of vonlausu stríði í YEMill
Þess var cetið í fréttum nú
fyrir nokkrum dögum, að fyrir-
skipuð hefði verið lolcun kaup-
hallanna í Kario og Alexanddu.
vegna verkfalls rikisvcrðbrAa.
Samtímis var þess getið, að
stjórn Nassers hefði að und-
anfömu orðið að selja hluta af
gullforða landsins í Sviss. vegna
fjárhagserfiðleika.
Þeir eiga án efa rætur að
rekja m. a. til borgarstyrjald-
arinnar f Yemen, þar sem Nass-
er hefir haft tugþúsunda lið til
stuðnings byltingarstjórn
Sallals, sem annars myndi að
lfkindum fallin fyrir löngu. Að
undanfömu hafa og borizt
fréttir um vaxandi hryðjuverk i
Aden, ensku nýlendunni á sunn-
anverðum Arabíuskaga, en þau
hafa imnið hryðjuverkamenn
frá Yemen, þjálfaðir af egypzk-
um Iiðsforingjum þar, að sögn,
ennfremur hafa borizt fréttir um
aukinn ágreining við Bandarfkin
o. fl. Og loks er talið, að svo
geti farið. að Nasser verði að
horfa upþ á hemaðarlegan og
stjómmálalegan ósigut í Yemen.
í yfirlitsgrein í Norðurlanda-
blaði er i upphafi sagt frá því
sem gerðist á brezku heimili i
Aden á Þorláksmessukvold. Þar
var ungmennaboð. Ungmennín
skemmtu sér konunglega við
dans og bítlamúsík, ét skypdi-
lega varð ægiieg sprenging. —
Sprengja hafði verið varpað inn
um gluggann. Sextán ára dóttir
Sidney flughersforingja, nýkom-
in úr skóla á Englandi, i ljóla-
heimsókn til foreldra sinna, lá
liðið lfk á gólfinu, og/ 17 ára
piltur, sonur Sir Charles Harr-
ingtons yfirhershöfðingja, Iffs-
hættulega særður. Mörg ung-
menni særðust meira og minna.
Sprengjunni var vafalaust varp-
að af hryðjuverkamanni úr
„þjóðarsamtökunum til frelsun-
ar hins hemumda Suður-Yem-
en“ og þar með átt við brezku
krónu-nýlenduna og brezku suð-
ur-arabisku verndarríkin.
„DAUÐUR BÆR“
Á jóladag var svo framið ann-
að sprengjutilræði og beið bana
af völdum þess lögreglufulltníi,
Fadhle Ahmad Khalai, er hafði
látið til sín taka f öryggisþjón-
ustunni við að hafa upp á
hryðjuverkamönnum. — Einnig
særðist arabiskur drengur og
lézt hann tveimur dögum sfðar.
Heitið var 20.000 punda verð-
launum hverjum þeim, sem léti
í té URplýsingar, er Ieiddu til
þess að morðingjar Khalals yrðu
handsamaðir. Sir Charles Harr-
ington yfirhershöfðingi, sem fyrr
var nefndur, hvatti menn til still
ingar í jólaávarpi, og kvað
Breta mundu gegna skyldum sín
um hvað sem á gengi og ekk^. t
skyldi verða til þess, að þeir
hvikuðu frá stefnu sinni ..
Þegar hafa margir Bretar beð-
ið bana af völdum hryðjuverka-
starfseminnar og það er ekkert
lát á henni. Eftir að dimma tek-
ur eru göturnar í Aden mann-
Iausar. Brezkir ríkisborgafar
hafa verið hvattir til þess aö
hafa aldrei gesti hjá sér i boð-
um, í mesta lagi tólf, að ganga
rammlega frá dyrum og gluggum
og flóðlýsa húsin að utanverðu
frá þar sem því verður við kom-
ið.
HRYÐJUVERKAALDAN
1 Aden hafa allir á tilfinninng-
unni, að mikil átök muni fram-
undan. Aden og allt suðvestur-
hom Arabíuskaga sé að verða
„stórpólitfskur miðdepill". Menn
gera sér þó ljóst f Aden, að það
sem er að gerast í Aden, verður
að skoðast í tengslum við at-
burði á miklu stærra svæði, og
að þeir, sem standa að baki
hryöjuverkamönnunum hafa aðset
ur í Kairó. Átökin í Aden eru
hluti þolraunar á þessu ári milli
Egyptalands Nassers og Banda-
rfkjamanna að nokkru leyti, en
það er á aðstoð þeirra. sem Iand
Gamal Nasser
ið hefur lifað að verulega leyti
á undangengnum tíma, og einn-
ig Breta. Hryðjuverkamennirnir
eru vopnaðir og þjálfaðir af Eg-
yptum og kalla þeir hryðjuverk-
in ,blóðbaðs-hemaðaraðgerðina‘,
og verði f henni „sleppt lausum
öllum vftis árum gegn brezka
hemum og nýlendustjóm Breta'.
ÁHRIFIN
Hryðjuverkastarfseminni er
ekki stjórnað opinberlega frá
Kairo, en engum vafa er undir-
orpið, að henni er stjórnað það-
an. Fyrir um tveimur mánuðum
skipaðj Nasser egypzkan liðsfor-
ingja til þess að stjóma henni.
Var hann þá öllum ókunnugur.
Heitir maður þessi Quatan as-
eh-Scuubl. Vopnabirgðum hef-
ur verið komið fyrir í þeim hluta
Yemen sem iýðræðissinnar ráða
yflr, og til hinna óánægðu kyn-
kvísla í Suður-Arabíu eru send
vopn og veitt aðstoð.
Ekki mun það vekja minni
undrun, að hryðjuverkstarfsem-
in var haf einmitt nú í vetur
— en þótt mörgum mannslífum
hafi verið tortímt í henni hefur
tilætluðum stjórnmálalegum ár-
angri ekki verið náð. Alveg hið
gagnstæða.
Stjórnarandstöðuflokkarnir
tveir i Aden, sem árum saman
hafa barizt fyrir sjálfstæði og
verið andstæðingar Breta, hafa
lýst andúð . inni á hryðjuverka-
starfseminni. Annar þessara
flokka er hinn „socialistiski
þjóðflokkur AbduIIah Asnags og
hinn er Si " 'r-Arabíuflokkurinn.
Þess er að geta, að Arthur
Greenwood nýlendumálaráðherra
Bretlands kom nýlega til Aden
til þess að ræða við stjórnina
þar og leiðtoga flokkanna og
grundvöllur var lagður að raun-
hæfum samningaumleitunum á
þeim grundvelli, þannig að Aden
fengi sjálfstæði, og Bretar héldu
þar hernaðarlegrj aðstöðu sinni,
sem er þeim einkum mikilvæg
vegna samgönguleiða.
HÖFUÐTILGANGUR
NASSERS
er ekk'i að koma þvi til leiðar,
að Aden verði sjálfstætt, heldur
að leiða athyglina frá hernaðar-
legum, stjórnmálalegum og efna
hagslegum erfiðleikum, sem
hann á f annars staðar. Það er
nú svo komið, að hann getur
vart öllu lengur leikið sama
leikinn og hann hefur gert und-
angengin ár, en hann hefur leik-
ið tveim skjöldum, brosað til
beggja handa, og þeg'ið aðstoð
í austri og vestri, en eftir að
hann tvívegis f seinni tíð hefir
ráðizt harkalega á Bandaríkin,
hefur stjómin þar tekið afstöð-
una til hans til gagngerðrar
endurskoðunar. Hafa og smán-
arverk verið unnin í Egypta-
land'i á bandarískvim eignum.
Hefur honum ,iú verið sagt,
að hann geti ekki vænzt þess
að fá matvælabirgðir að verð-
mæti 250 millj. dollara (af um-
frambirgðum Bandaríkjanna),
þar sem þjóðþingið telji ekki
r"tt, að veita slíka aðstoð til
lands, sem veiti fjárhagslega að-
stoð uppreisnarmönnum í Kongó
og hryðjuverkamönnum í Yem-
en.
ANDAR KÖLDU
Yfirleitt andar nú köldu i garð
Nassers vestra og ekki aðeins
á þjóðþinginu, og New York
Times hefur til dæmis gagnrýnt
Dean Rusk fyrir að hafa ekki
mótmælt harðlegar en hann
gerði, er bandarísk flugvél var
skotin niður fyrir nokkru yfir
Egyptalandi (hún var eígn olíu-
félags og fórust tveir menn, sem
í henni voru), né árásinni á
bandaríska bókasafnið í Kairó,
eftir að Bandaríkin höfðu veitt
stuðning til flutnings'ins á belg-
iska fallhlífaliðinu til Kongó.
Margt bendir til, að Banda-
ríkin muni ekki styðja Nasser
lengur, en þau hafa stutt hann
til þess að hann yrði ekki of
háður Rússum.
\
LOFORÐ RÚSSA
Hin harkalega árás Nassers
á Bandaríkin kom eftir að Sjel-
epin varaforsætisráðherra Sov-
étríkjanna hafði lofað Nasser
hátíðlega framhaldsaðstoð frá
Sovétríkjunum til Assuan-stífl-
unnar og annarra mannvirkja
þar — en staðreyndin er sú,
að ein af ásökunum í garð Krús-
évs var, að hann hefði upp á
sitt eindæmi lofað Nasser að-
stoð. Vitanlega er það mikil-
vægt fyrir Nasser að eiga von
á framhaldsaðstoð Rússa til þess
að geta verið milliliður áfram,
en það er ekki víst, að sú að-
stoð, sem hann fær vegi upp á
móti því sem hann tapar, ef
Bandaríkin draga úr aðstoð við
hann eða fella íiana niður.
Á BARMI
GJALDÞROTS
Egyptaland rambar í reynd
inni á gjaldþrotsbarmi. Verðlag
á undangengnum mánuðum hef-
Tramhald á bls. 7