Vísir - 26.03.1965, Blaðsíða 4

4
V í S I R . Föstudagur 26. marz 1965.
Viðtal við Jón S.
Austmar skipstjóra
Iftn þessar mundir er staddur
á Akureyri í orlofi Jón S. Aust-
njar skipstjóri, ásamt konu sinni
Ingibjörgu Loftsdóttur, en þau
hafa verið búsett i Kaupmanna-
höfn um langt árabil. Jón er
nú í heimsókn hjá móður sinni
og tveim bræðrum.
Fréttamaður Vísis náði snöggv
ast tali af þeim hjónum, en tími
þeirra er mjög setinn af heim-
boðum til vina frá gömlu dög-
unum.
Ævisaga mín byrjar á Húsa-
vík, segir Jón, en 7 ára gamall
fkrtti ég til Akureyrar með for-
eldrum mínum, Sigurði og Svan
fríði Austmar.
— Hvenær hófstu sjómennsku?
— Ég var 14 ára þegar ég fór
sem messadrengur á Willemoes,
sem síðar varð gamli Selfoss.
Skipstjóri minn var sómamaður
inn Júlíus Júliníusson frá Akur-
eyri. Hann er nú fjörgamall bú
settur í Reykjavík. Ég var aftur
með honum seinna, bæði á Lag-
arfossi og Brúarfossi. Hann setti
mikinn svip á stétt sína á þeim
tíma. Willemoes var þá í venju-
legum flutningum frá íslandi til
Norðurlanda, og man ég að
fyrsta ferðin okkar var með
hesta frá Húnaflóahöfnum til
Bergen, og var siglt innan skerja
við Noreg vegna hættu frá tund
urduflum úr fyrra stríði. Það
var ævintýralegt fyrir ungling.
Ég var 18 ár á 'skipum Eim-
skipafélagsins, skrapp þó til
Danmerkur á því tímabili og
var þar á nokkrum skipum. Mér
er sérstaklega minnisstæð dvöl-
in á einu þeirra. Við fengum
fisk í matinn allar máltíðir vik-
unnar. Skipstjórinn og brytinn
drógu fiskinn úr lítilli jullu, sem
var um borð. Hvert kjöt og ann
ar kostur skipsins fór, er önnur
saga.
Árið 1939 réðist ég til A. P.
Möller í Kaupmannahöfn og hef
lengst af verið hjá þeim síðan,
framan af sem stýrimaður, en
skipstjóri á stórum olíuflutn-
ingaskipum síðan 1956.
— Hvaða skip ertu með núna?
— Hjá A. P. Möller á enginn
skipstjóri sitt skip, eins og það
er kallað. Við fáum skipanir frá
aðalstöðvunum að taka við
þessu skipi núna, en svo kann-
ski allt í einu kallaðir af því
yfir á annað. Ástæða fyrir þessu
er, að skipstjórafæð er hjá fé-
laginu, en allir skipstjórar fá
sitt 55—60 daga orlof á ári. Alls
eru tankskipin 30, 20—77 þús-
und lesta stór. En félagið á
alls 83 skip og nöfn þeirra
allra enda á Mærsk. Núna síð-
ast var ég með Regina Mærsk,
það er 27 þúsund lestir, er í
miklu uppáhaldi hjá eigendum
af því að hennar hátign drottn-
ingin skírði það á sinum tíma.
Ég tek sennilega við því aftur
eftir leyfið.
— Hvert er stærsta skip, sem
þú hefur verið með?
— Kathrine Mærsk, sem er
40 þúsund lestir.
— Heldur þú að aðrir ís-
Iendingar hafi stjórnað svo
stóru skipi?
— Ekki svo ég viti til, þó get-
ur það verið.
— Hvernig er svo ferðum
ykkar háttað, er mikið um fast-
ar rútur?
— Nei, tankskipin hafa engar
rútur. Þau eru yfirleitt leigð
stóru olíufélögunum. Við ferm-
um oftast í Persaflóa, höfnum
í Miðjarðarhafi eða á norður-
strönd Afríku. Flækjumst síðan
með olíuna um öll heimsins höf,
þó án þess að koma nokkurn
tíma til Danmerkur.
— Er þá ekki heimilislífið
lítið?
Frú Ingibjörg verður fyrir
svörum:
— Nei, nei, þegar okkur leið-
ist einveran, förum við um borð
til þeirra. Þeir mega hafa okkur
hjá sér í 6 mánuði á ári. En við
þurfum stundum að ferðast
langt til að komast til þeirra.
Ég flaug einu sinni til Singa-
pore og sigldi með þeim kring-
um hnöttinn. Eða 48 þúsund
km., skaut Jón inn, og bætti
við: — Ég efast um að aðrar
íslenzkár konur hafi ferðazt
meira.
— Þú hlýtur að vera sjó-
hraust, frú Ingibjörg?
— Já, sjóveiki þjáir mig ekk-
ert. Svo er aðbúnaðurinn um
borð mjög góður. Skipstjóra-
íbúð er um 70 ferm. með öllum
þægindum. Annars er ég sjaldan
nema 3 mánuði á ári um borð,
Jón S. Austmar og Ingibjörg Loftsdóttir.
af því ég þarf að annast um
húsið okkar og garðinn. Við
eigum heima í Geeldsdalen 13,
Virum, um 14 km. frá ráðhúsinu
í Kaupmannahöfn.
Svo við snúum okkur aftur
að sjómennskunni, hvað er stór
áhöfn á þessum skipum og er
það ekki mislitur hópur?
— Á tankskipunum eru yfir-
leitt 52ja manna áhafnir, svo er
leyfilegt að fjórar konur yfir-
manna séu með hverju sinni.
Ég hef mest haft menn af 11
þjóðernum í einni áhöfn.
— Hvernig eyðir svona stór
hópur frítímum sínum?
— í skipunum eru dágóð bóka
söfn, íþróttasalur þar sem ýms-
ar íþróttir eru æfðar, svo eru
oft keppnir, svo s4m k'nátt-
spyrna, við lið annarra skipa,
þegar legið er við land. Hvert
skip á sinn íþróttabúning. Þá
er klúbbur með alls konar
dægrastyttingum, spila- og skák
turneringum o. fl., svo eru allt-
af tvær kvikmyndasýningar á
viku.
— Og að endingu: Eru Danir
góðir húsbændur?
— A. P. Möller er rekið með
miklum aga og stjórnsemi, svo
að persónulegt rell sem brýtur
í bág við áætlanir þeirra, þýðir
ekki að tala um. En samt eru
þeir raungóðir starfsfólki sínu,
ef eitthvað bjátar á. Þeir sjá
'skipstjórnarmönnum sínum fyr-
ir fræðslu í nýjungum, láta þá
fara á námskeið annað slagið
til að fylgjast með tímanum.
Annars hefur allt gengið stór-
slysalaust hjá mér fram að
þessu.
Þessi alúðlegu og víðförlu
hjón eru senn á förum héðan,
munu dvelja um vikutíma í
Reykjavík og síðan aftur til
skyldustarfanna.
Vísir óskar þeim velfarnaðar.
S. Bj.
Eitt skipa þeirra, sem Jón hefur stýrt hjá A. P. Moller.
Leikur Demus
Tjað er skammt stórra högga á
milli í tónlistarlifi borgarinn
ar. Heimsþekktir virtúósar eru
næstum daglegir gestir — og
þeir meira segja Ieggja í keppni
við „heimsmenn11 eins og t.d.
Jörg Demus á síðustu tónleik-
um Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands. Þar lék hann Es-dúr pí-
anókonsert Mozarts, KV 482,
sjaldheyrt en stórfenglegt verk.
Demus býr yfir fjölmörgum
„svipbrigðum" í leik sínum og
mikilli kunnáttu á leikmála
löngu liðinna daga — leikmála
sem var gefinn af sérkennum
þeirra hljóðfæra, er gömlu
meistararnir þekktu.
Þetta kom skýrar fram þegar
hann lék fyrir Tónlistarfélagið
sl. mánudags- og þriðjudags-
kvöld. Þar flutti Demus Sónöt
una op. 110 eft'ir Beethoven, sin
fónísku etýðurnar op. 13 eftir
Schumann og loks B-dúr síð-
sónötu Schuberts. Hann sýndi
vel, að gaumgæfilegur flutning
ur smáatriða þarf ekki að leysa
löng verk í sundur (eins og
mönnum hættir oft við), marg
þáttungar þessir voru í höndum
hans þrjú stórvirki. Sumir
hljóðfæraleikarar eru svo traust
vekjandi, að áheyranda finnst,
að þeir „geti allt“ Demus er
vissulega einn þeirra.
Á áðurnefndum tónleikum
Sinfóníuhljómsve'itarinnar voru
tvær sinfóníur spilaðar í gegn,
sú klassíska eftir Prokoffséf og
sinfónían eftir Arriaga. Igor
Buketoff stóð á stjómpalli.
Hjávera Buketoffs vekur
enga eftirvæntingu meðal vel-
unnara hljómsve'itarinnar — og
því miður ókleift að kenna
draug nýjungagirninnar um það
Spurningin er, hvort það sé
framtíðaráætlunin að halda uppi
hljómsveitarstarfi á grundvelli
h'ingaðkomu einleikara eða
söngvara á heimsmælikvarða?
orkell Sigurbjörnsson
Föstudagsgreinin —
Frh. af bls. 7.
farið, er lagt til, að skattar
verði auknir stórlega. Skatta-
aukningin er nauðsynleg, segir
Krag, bæði til að draga úr fjár
málaspennunni og heldur hann
því fram, að gre'iðsluafgangur
ríkissjóðs verði að nema að
minnsta kosti 1.2 milljörðum
danskra króna á ári. Þetta fé
verði að taka úr peningavelt-
unni, því annars fari eyðslan
fram úr öllu hófi. En auk þess
heldur hann því fram, að óhjá
kvæmilegt sé að ríkisútgjöldin
aukist í nútímaþjóðfélagi. Kröf-
urnar sem nú eru gerðar til
ríkisvaldsins hafa vaxið svo
stórkostlega. Hann bendir m.a.
á það, hverjar afleiðingar af auk
inni bifreiðaeign sé. Hún þýðir
milljarðaúrgjöld til vega.
í þeim umræðum, sem farið
hafa fram hefur Krag reynt
að halda sér eins mikið og hægt
er á hreinum efnahagslegum
grundvelli. Hann hefur lagt
skýrslur efahagssérfræðing-
anna fyrir stjórnarandstæðinga
lagt spilin á borð'ið og sýnt
þeim tölur sérfræðinganna og
forstöðumanna ríkisbankans um
að nauðsynlegt sé að hafa 1.2
millj. kr. greiðsluafgang. Þetta
er kænlega að farið hjá Krag.
Ætlunin er að hindra að stjóm
árandstæðingar geti notfært sér
þessi mál í áróðurstilgangi. Með
þátttöku í samningaumleitunum
verða stjórnarandstæðingar að
sýna fulla ábyrgðartilfinningu
Það nægir ekki að gagnrýna til
lögur stjórnarinnar heldur verða
þeir að koma með sínar móttill-
lögur. Þess vegna fara þeir var
lega. Ef samkomulag færi út um
þúfur, þá yrðu þeir sjálfir að
taka við þessu sama ástand'i,
sömu vandamálunum og sömu
skýrslunum.
Þorsteinn Thoraresen