Vísir - 24.06.1965, Síða 4

á
V í S I R . Fimmtudagur 24. júni 1969-
ussíimsm&insiki
MgaíWiia .ámkésuaxr

MINNBNG:
Arngrímur Ólafs-
son — prentari
Enn er einn af eldri prenturum
borgarinnar hniginn 1 valinn. 17.
júní fór sigð dauðans hamförum
um borg og byggðir. Meðan al-
menningur borgarinnar safnaðist
saman á Amarhólstúni og naut
gieðskapar í góðviðri dagsins,
gægðist sláttumaður dauðans um
sjúkrastofur spftala og hressingar-
hæla. Brá hann brandi sínum og
sló á lífsþráð þriðja bróðurins
Fyrst fór Kjartan augnlæknir, þar
næst Jóhann heildsali og nú Am-
grímur prentari, sem er f dag bor-
inn til hinztu hvildar.
Arngrímur var fæddur að Hall-1
gilsstöðum í Hörgárdal 21. sept-
ember 1889. Foreldrar hans voru
Jómnn Jóhannsdóttir bónda og
hreppstjóra að Ytra-Hvarfi í Svarf
aðardal og Ólafur Jónsson bóndi
og barnakennari á Hallgilsstöðum
og síðar að Völlum í Svarfaðardal.
Amgrfmur hóf prentnám hjá
Oddi Bjömssyni á Akureyri 1. jan-
Séra Philip —
Frh. af bls. 9:
vestur um haf. Þau settu fyrst
bú í Winnipeg, en svo undar-
lega vildi til, að henni féll ekki
þar; kaus heldur að flytjast
með manni sínum norður f
Indíánabyggðina og setjast þar
að og var það úr. Skömmu!
eftir að þau komu þangað, I
gerðist sá sorglegi atburður, að ’
hús þeirra brann að grunni og ;
fjórar telpur ungar, sem þau1
áttu, fórust í brunanum. Nú
eiga þau fjóra drengi, sem all-
ir eru hinir mannvænlegustu,
og veit ég ekki annað en að
fjölskyldunni vegni vel ...“
íslenzka þjóðin
„fyrsta flokks“
— Svo við snúum máli okk-
ar frá Helga og Indíánunum . ..
hefurðu komið hingað áður? i
— Já, fyrir þrjátíu árum. !
— Og hvernig lízt þér á þig
hérna?
— Ekki nema vel. Að vísu
veit ég ekki hvernig mér mundi
falla að eiga heima hérna —
geri ráð fyrir að hann geti orð-
ið skrambi kaldur á veturna í
þetta skiptið höfum við hjónin
ferðazt nokkuð um Árnes-
sýsluna, komið til Hornafjarð-
ar og norður í Skagafjörð. Jú,
mér lízt vel á mig héma, og þó
sér f lagi húsakostinn ... við
búum yfirleitt ekki í svona
vönduðum og rúmgóðum híbýl-
um í Kanada. Einkum var ég
hrifinn af nýju sveitabæjunum,
þar sem er rafmagn og öll ný-
tízku þægindi. Svo reisuleg og
vönduð bændabýli eru yfirleitt
ekki f sveitunum hjá okkur,
ekki almennt. Og ef ég má
leggja dóm á þjóðina f heild
eftir því fólki, sem við hjónin
hðfum kynnzt, þá er þetta
fyrsta flokks þjóð. Að vísu
hef ég komizt að þvf að eldri
kynslóðin er ekki að öllu leyti
ánægð með þá yngri — en
þannig er það vfst alls staðar,
og þó verður svo víðast hvar
f reyndinni, að sú yngri tekur
þeirri eldri fram, að minnsta
kosti að einhverju leyti“.
úar 1906. Starfaði í þeirri prent-
smiðju fram í nóvembermánuð
1910. Sigldi þá til Danmerkur þar
sem hann hugðist auka þekkingu
sín í prentlistinni. Vann hann þar
í prentsmiðju S.L. Möllers árin
1911—1914. Þá sneri hann aftur
heim t'il ættlandsins og vann þá
ýmist í Félagsprentsmiðjunpi eða
ísafold. Enn fór Arngrímur utan
1918 og dvaldi erlendis fram á árið
1923. Frá því á árinu 1924 vann
hann við vélsetningu í Félagsprent
smiðjunni. Á árinu 1964 var hann
látinn hætta þar störfum, eftir
langa og dygga þjónustu. Síðustu
mánuðina fyrir andlátið vann hann
í prentsm'iðjunni Leiftur.
Arngrímur var formaður Reykja
víkurdeildar Hins íslenzka prent-
arafélags 1928. Garðstjóri félags-
ins var hann um 18 ára skeið.
Gerði hann þá merki félags'ins f
garðinum fyrir framan húsið, sam
andregið í stafinu H.I.P. Var það
gert úr hellusteinum, sem hann
flutti austan af Hellishéiði. Fyllti
stafina með mold og gróðursetti
þar í lágvaxin falleg blóm. Var
merkið hið fegursta og augnayndi
þeirra, sem leið áttu framhjá hús
'inu. Nú hefur það orðið að víkja
fyrir stalii undir fánastöpg .félags
ins.
Á námgárunum, jafnhliða starf-
inu, stundaði Amgrímur mikið í-
þróttir, einkum sund og glímu.
Vann hann það afrek að synda
yfir Eyjafjörð — Þegar hann fór
utan 1910, hélt hann ekki strax
áfram starfi við prentiðnina. Tók
sér nokkurra mánaða hvíld frá
starfinu. Ferðaðist þá með norð-
lenzkum glímumönnum í sýningar-
ferð um mörg lönd Evrópu. Komst
hann í þeirri ferð alla leið til Rúss
lands.
Ólafi Sveinssyni prentara, sem
var vinnufélagi Arngríms heitins
um áratugi, farast svo orð um
Arngrím, í grein sem hann reit í
Prentarann þegar Arngrímur átti
50 ára starfsafmæli: ,,Það er ekki
fyrr en við nánari kynni utan i
starfsins, sem hinn innri persónu-
leiki kemur í ljós. Hann flíkar
ekki tiifinningum sínum hversdags
lega. I daglegri umgengni fyrir-
finnur maður oftast fámálgan, en
þó kátan og oft skemmtilega gagn
orðan samverkamann. Hinar dýpri
og einlægari tilfinningar Arngríms
koma þá fyrst í ljós er íslenzk nátt
úra, dauð eða lifandi, á hlut að
máli. Arngrímur er umfram allt
náttúruvinur og fegurðarunnandi.
Ber viðleitni hans til að verða list
málari og hinar ágætu ljós- og
kvikmyndir hans vott um næm-
leika hans á þessu sviði."
I síðar; utanför sinni dvaldi Arn
grímur um tíma í Þýzkalandi. Jafn
hliða starfi sínu í Kaupmannahöfn
stundaði hann á kvöldin dráttlist
og málaralist. Einnig myndamót-
un. I þessum listgreinum mun
hann hafa fundið það verkefni,
sem honum var hugstæðast, en gat
því miður ekki stundað þær list-
greinir sem skyldi vegna hins
knýjandi brauðstrits. Ein af mót-
unarmyndum hans skreytir nú
skrifstofu Prentarafélagsins. Hún
er af Jakobi Kristjánssyn'i, fyrsta
vélsetjara landsins sem nýlega er
horfinn af sjónarsviðinu. En Arn-
grimur og Jakob voru starfsbræð-
ur frá námsárum Arngríms á Ak-
ureyri.
Annar samstarfsmaður Arngríms
síðustu áratugina, Árni Guðlaugs
setti hann einnig fjöimargar blóma
iurtir, sem döfnuðu vel, enda
sýndi hann mikla natni og hirðu-
semi við alla rætkun á bletti sín-
um. Hreiðurkassa setti hann einn
ig upp á húsið, svo smáfuglarnir
gætu óáreittir verpt þar og ung
að út, án þess að þurfa óttast yf-
irtroðslur manna eða stærri og
I sterkari málleysingja.
Á Jónsmessudag 1953 fóru all-
margir prentarar austur í „miðjan
dal“ til gróðursetningar, undir
stjórn fasteignanefndar félagsins
og garðstjórans, Arngríms, sem þá
hlaut nafnbótina skógræktarstjóri.
í þeirri ferð voru gróðursettar 400
trjáplöntur, 200 af furu, 100 af
lentu nokkrir í Kjarrbóli til Arr,
gríms. Kom þá „andinn yfir karl-
inn“ og fiutti hann erindi nokk-
urt. ekki langt, en snjallt, og
kvað sér ekki falla að bústaða-
hverfið ætti sér ekki hentugra og
fegurra nafn en „prentarabústaðir
í Miðdal,“ eins og það er venju-
lega kallað. Vildi hann festa við
það hið draumfagra nafn á bæn-
um, er geymzt hefur í Sturlungu,
þar er segir frá draumum Jóreiðar
„í miðjum dal“ og svo sem til á-
réttingar þessari tillögu sinni og
staðfestingar og í nafnfesti, varð
Amgrfmi eftirfaramdi Ijóð af
munn’h
son, kemst svo að orði í grein í
Prentaranum 1959, sem hann ritar
um Arngrím sjötugan: „Hann er
mikill hófsemdarmaður í öllu sínu
líferni og ekki gjarnt að flana að
hlutunum, íhugull og síleitandi að
beztu úrræðunum. Hann telur gott
að samlaga s'ig veðráttunni, lifa
og hrærast með henni eins og við
verður komið......Þvf gerir hann
talsvert af því að bregða sér upp
í Heiðmörk eða aðra nærliggjandi
staði, þó í skammdeg'inu sé, og
ganga þar um gólf, en klæðist þá
að sjálfsögðu skjólfötum sauðkind
arinnar. íslenzk náttúra og öræfa-
kyrrð hefur alltaf heillað Arngrím
og á þeim sviðum hygg ég að hann
eigj sfn hugstæðustu viðfangsefni
enda er augljóst, að hann hefur
aflað sér óvenju mikillar náttúru-
þekkingar."
Amgrími kynntist ég fyrst, er
við unnum saman í ísafoldarprent
smiðju á fyrrí stríðsárunum, en
enn nánari urðu kynni mín af hon-
um, er við, ásamt vini okkar
beggja, Hans Eide, stunduðum
rjúpnaveiðar um nokkurra ára
skeið. Segir Arngrímur skemmti-
lega frá kynnum sínum við verzl-
unarmanninn f grein í Prentaran-
um 7.-8. tbl. árið 1949. Nefnist sú
grein „Sál félagsskapar."
Þegar við höfðum verið að veið-
um uppi í Bláfjöllum og Rjúpna-
dyngjum daglangt hlökkuðum við
til að koma að Lögbergi til Guð-
finnu til að geta svalað þorstanum
með brennheitu kaffi.
Þegar prentarar höfðu keypt
jörðina Miðdal í Laugardal, var
tekið frá svæði undir sumarbústaði
fyrir prentara. Meðal þeirra, er
fyrstir reistu sér þar sumarbústað
var Amgrímur Ólafsson. Hann
nefndi bústað sinn Kjarrból. Fram
kvæmdi hann fljótlega margar lag-
færingar á landskika sínum.
Gresjaði skóginn og náði sér í
beinvaxnar birkihríslur úr Bæjar-
staðaskógi og gróðursetti í stað
hins hálfvisna og kræklótta gróð-
urs er fyrir var. Enda leið ekki
langur tími unz blettur hans var
orðinn sá fegursti er augun litu
í bústaðahverfi prentara „í miðj
um dal“. Auk trjágróðurs gróður-
I Noregi var öllum uppi
hönd mót hönd;
þar létu óðul austanménn
og ætta Iönd,
en íslands dalir byggðust brátt
af búa lýð,
er hjá oss hófst á láði og legi
landnáms tíð.
Landið, vafið skrúða gröðri,
skreytti sól.
I skógunum var eggja fylgsni
og unga skjól,
en vötnin fæddu fiska mergð,
svo fang varð til,
og loftið fyllti fugla skari
og fiskar hyl.
Hér gáfust aldir auðs og gengis
okkar þjóð.
Það bjarmar enn af báli þvf,
sem brann í glóð.
Á eftir fara eymdarkjör
og óláns tíð,
en stofninn varð í striti og basli
að stafkarls lýð.
1 öfugstreymi aldarfarsins
eyddist mörk.
Að lokum varð að tjásu runna
hin tigna björk. —
Vér græðum, ræktum, kveðjum þess,
sem koma skal, —
og nú er aftur manna ferð
— I miðjum dal.
sitkagreni og 100 af rauðgreni. For
maður félagsins, Magnús H. Jóns-
son, setti niður fyrstu plöntuna,
sem hlaut nafnið Formannsplanta
en þá næstu setti niður Þorfinnur
Kristjánsson, heiðursfélagi stétt-
arinnar og R. af F. Var þá talið, að
prentarastéttir bæði íslands og
Danmerkur hefðu lagt hönd að
skógrækt í miðjum dal í Laugar-
dal. Að aflok’inni þessari gróður-
setningu höfðu alls verið gróður-
sett þar 2000 ný tré.
í grein í Prentaranum frá sama
tíma segir svo: Um það leyti, er
fólk hafði matazt um kvöldið og
farið var að hugsa til heimferðar,
Verði nú ljóðið og nafnið að áhríns
orðum.
Ég og kona mín þökkum Am-
grími fyrir ánægjuleg kynni á far-
inni ævibraut. Við vonum að hin-
um megin bíði hans blómum
skrýddar brekkur við blágrá lækj-
ardrög og að hann fá'i þar að líta
hóla og hálsa skrýdda, er heilla
andann mjög.
Ættingjum hans vottum við
innilega samúð vegna fráfalls
þessa mæta og góða drengs.
Jón Þórðarson
hvert sem þér farið/lwenærsem þérfarið
hvernig sem þer feröist
AIMENNAR ,
TSYGGINGARS'
POSTHUSSTRJETl 9
SIMI17/00
ferðaslysatrygging
Hjarta bifreiðarinnar er hreyfillinn, andlitið er stýrishjólið
Það er margt hægt að gera til að fegra stýrishjólið
yðar, en betur en við gerum það, er ekki hægt að
gera.
Og er það hagkvæmt? - Já, hagkvæmt, ódýrt og
endingargott og . . . Viljið þér vita meira um þessa
nýjung? - Spyrjið einfaldlega viðskiptavini okkar,
hvort sem þeir aka einkabifreið, leigubifreið, vöru-
bifreiö, eða jafnvel áætlunarbifreið. Allir geta sagt
yður það.
- Eða hringið strax í sima 21874, við gefum yður
gjaman nánari upplýsingar.
v