Vísir - 24.06.1965, Síða 7

V1 S I R . Fimmtudagur 24. iúní 1965.
7
Enn um hjartavernd
prófessor Sigurður Samúels-
son ritar grein hér í blaðið
s.l. laugardag sem hann nefnir
„Hjartavernd blaðamannsins".
Prófessorinn svarar þar grein
minni, „Hjartavernd“, sem birt-
ist hér f blaðinu 9. júní s.l.
Ég ritaði þá grein, til þess
að fá svar við ýmsum spurning-
um, sem vöknuðu f huga mér,
þegar ljóst varð hve fyrirhuguð
starfsemi landssamtakanna
Hjartaverndar er gífurlega um
fangsmikil. Próf. Sigurður álít
ur skrif mín árás á samtökin
Það var ekki ásetningur minn
Próf. Sigurður segir m. a.: „ ..
og er þar af lítt skiljanlegum
ástæðum ráðizt allharkalega að
samtökum þessurn". Það getur
verið, að eitthvað leynist í grein
minni, sem gæti bent til árásar,
en ég kem ekki auga á það.
Á hinn bóginn er ekki um
það að villast, að próf. Sig-
urður ræðst að mér í svari
sínu, ýmist beint eða óbeint,
en þó alltaf greinilega. Ég nefni
nokkur dæmi: „ ... þegar byrj-
endur í starfi viðhafa'ekki eðli-
leg vinnubrögð ... „ ... ég vor-
kenni þessum unga manni það
hlutskipti, sem hann hefur valið
sér ...“ „Þessi ungi ofurhugi *í
blaðamannslíki". Einnig kemst
hann þannig að orði, að ég læði
einhverju inn, ég sé að hnjóða
í segavarnir, ég fari með rangt
mál o. s. frv. Próf. Sigurður er
formaður Hjartaverndar og það
er sennilega þess vegna, sem
hann lítur grein mína þessum
augum og gerir það ef til vill
skiljanlegt, að hann fer svo
hörðum orðum um mig.
'Ú'g vík nú að nokkrum atrið-
^ um, sem hafa komið fram
í greinum okkar. Ég segi í
minni grein að fáir myndu finn
ast í þeirri hópleit, sem fram-
kvæma á, sem ekki fyndust á
annan hátt, en hefði átt að
spyrja, hvort ekki myndu finn-
ast fáir að tiltölu við 40.000
manna hóp. Próf. Sigurður seg-
ir, að þeir, sem finnist, verði
margir. Ég veit ekki við hvað
próf. - Sigurður miðar, þegar
hann segir margir. Próf. Sig-
urður segir í grein sinni, að
hjartalínurit sé tekið af öllum
þeim sjúklingum sem leggjast
inn á lyflæknisdeild Landspítal-
ans (þeir eru yfir 1000 á ári)
og þá finnist stundum einkenni
um hjartasjúkdóma í sjúkling-
um, sem engin einkenni hafa
haft frá hjarta. Mér þykir lik-
legt, að forráðamenn Hjarta-
vemdar hafi reynt að áætla
fjölda þeirra sjúklinga, sem
myndu finnast við hóprannsókn
irnar, þótt þeir hafi aldrei kennt
sér meins, með athugunum á
göngum lyflækningadeildar
Landspítalans. Það væri fróð-
legt að fá vitneskju um niður-
stöðu slíkrar rannsóknar.
Próf. Sigurður segir, að ég
geri enga tilraun til þess að
lýsa leitarstarfi því, sem fyrir-
hugað er að koma á fót. Það
er rétt, að nokkru leyti. For-
ráðamenn Hjartaverndar hafa
lýst því svo vel, að ég taldi
enga ástæðu til að endurtaka
það enda spurði ég fyrst og
fremst um þau atriði, sem mér
þóttu óljós.
Ég segi í grein minni frá nið-
urstöðum athugana í Dan-
mörku, sem urðu til þess að
Borgarspítalar Kaupmannahafn-
ar, sem og fleiri lækningastofn-
anir þar f landi, hættu notkun
segavarnarlyfja. Þessar athug-
anir þóttu leiða í Ijós, að lyfin
væru gagnslítil og þar sem lyf-
in geta haft óheppilegar auka-
verkanir, þótti ekki ástæða til
að halda notkun þeirra áfram.
Próf. Sigurður segir orðrétt:
„Vegna þess stóra hóps, sem
nýtur þessarar meðferðar á lyf-
læknisdeild Landspftalans, vil
ég taka fram, að við teljum að
þessi lækningaraðferð hafi kom
ið að miklu gagni, og eru dán-
artölur af völdum kransæða-
sjúkdóma hér verulega lægri en
í nágrannalöndm okkar, og þó
einkum í því landi, sem blaðam.
vintar til Danm. Próf. Sigurð-
ur virðist telja, að mannslát af
völdum kransæðasjúkdóma séu
tiltölulega færri hér en í Dan-
mörku, vegna þess að hér eru
notuð segavarnarlyf en ekki
þar. Það væri fróðlegt að fá
niðurstöður þeirra rannsókna,
sem próf. Sigurður styður þessa
skoðun sína með.
Ég sagði, að Hjartavernd hafi
aldrei haldið á lofti almennum
rannsóknum á tíðni hjarta- og
æðasjúkdóma. Með þessu átti
ég við að samtökin hefðu aldrei
lagt á þetta áherzlu í dagblöð-
um og útvarpi. Ég játa, að
þetta hlýtur að vera matsatriði.
Ðróf. Sigurður ver talsverð-
um hluta greinar sinnar til
að ræða fjármál samtakanna.
Ég hélt þvf fram, að fjárfram-
lag til Hjartaverndar yrði tekið
frá öðrum þáttum almennrar
heilsugæzlu. Próf. Sigurður neit
ar að svo verði. Ég hygg, að
við höfum báðir á röngu að
standa. Fé það, sem til Hjarta-
vemdar fer, verður að nokkru
leyti tekið frá öðrum þáttum
almennrar heilsugæzlu, bæði
beint og óbeint, en fé þetta
mun verða tekið einnig frá öðru.
Það má benda á, að fríðindi
þau sem samtökin ef til vill
fá, verður ekki unnt að veita
öðrum líknarsamtökum.
Ég lagði fram þá spurningu,
hvort Hjartavernd eigi kröfu á
styrk hins opinbera, þegar þar
að kemur og hvort fénu væri
ekki betur varið á annan hátt.
Próf. Sigurður álasar mér fyrir,
að ég skuli ekki hafa greint frá
því hvernig unnt væri að verja
fénu, öðruvísi en til Hjartavernd
ar. Ég skal þess vegna ræða
þetta stuttlega. íslendingar eru
fátæk þjóð og mörgum nauð-
synlegum málum er lítið eða
ekkert sinnt vegna fjárhagsörð-
ugleika. Ég skal taka tvö dæmi,
sem próf. Sigurður þekkir af
eigin raun. í vetur átti ég tal
við 3 yfir- og aðstoðaryfirlækna
Landspítalans. Þeir hörmuðu
allir, hvað þörfum Landspítal-
ans væri lítið sinnt. Aðstaða
til lækninga væri verri en
skyldi, vegna skorts á tækjum,
rými og starfsmönnum. Það
sama gilti um aðstöðu til
kennslu við Landspítalann
(hann á að nokkru leyti að vera
kennslustofnun fyrir lækna-
nema). Það hlýtur öðru frem-
ur að vera féleysi, sem veldur
þessu. — Það hefur margsinnis
komið fram, að skortur á fé
standi Háskólanum mjög fyrir
þrifum og ekki sizt læknadeild-
inni. Það er álit þeirra sömu,
að hin slæma aðstaða Háskól-
ans geri það að verkum, að
hann sé einungis embættis-
mnnaverksmiðja, en fullnægi
ekki þeim kröfum, sem gerðar
eru til nútíma háskóla.
Hlutlægar
umræður
eru géðu
múlefni til
frumdréttur
/4ð lokum vil ég leggja á það
áherzlu, að það er ekki til-‘
gangur minn að spilla fyrir
Hjartavernd með þessum skrif-
um mínum enda tel ég að hlut-
lægar umræður séu góðu mál-
efni til framdráttar.
Valdimar H. Jóhannesson.
☆
Ég sé ekki ástæðu til að svara
grein þessari af tvennum ástæð
um:
I fyrsta lagi munu landssam-
tök hjarta- og æðasjúkdóma-
varnarfélaga á íslandi láta dag-
blöð og útvarp fylgjast með
starfsemi sinni eins og þeirra
er venja.
1 öðru lagi mun ég ekki á
þessum vettvangi ræða um á-
kveðin læknisfræðileg efni, þótt
tölur um það liggi fyrir.
Frá minni hálfu verða því
ekki af þessu tilefni meiri um-
ræður í dagblaðinu „Vísi" um
þetta málefni, en vil enda með
sömu orðum og blaðamaðurinn:
„Að hlutlægar umræður séu
góðu málefni til framdráttar".
Sigurður Samúelsson.
• JÓNAS KRISTJÁNSSON:
MAÐURINN, AAANNFÉLAGIÐ OG MENNINGIN
j^okkrir þýzkir og bandarískir
félagsfræðingar nota hug-
takið valdshyggjumaður (Auto-
ritare Persönlichkeit) til þess
að einkenna vissan hóp manna,
sem manna mest eru haldnir
alls kyns hleypidómum.
Sérkenni valdshyggjumanns-
ins eru talin þessi: Mjög mikil
áherzla á tengsl við meirihlut-
ann og sannfæring um, að
meirihlutinn hafi á réttu að
standa. Sjúkleg undirgefni við
venjur og siði meirihlutans.
Umburðarleysi eða tilhneiging
til að krefjast af öðru fólki
undirgefni við þessar venjur og
siði. Afturhaldssemi í stjórn-
málaskoðunum. Að telja heim-
inn og tilveruna vera ógnandi
og óvingjarnlega. Tilhneiging
til að sjá aðeins svart og hvftt
í málum, einkum þó tilhneig-
ing til að greina allt í „sterkt"
og „veikt". Sjálfsréttlæting
faríseans í siðferðismálum,
einkum hvað viðvíkur kynlífi.
Tilhneiging til að yfirfæra eig-
in hvatir yfir á aðra, gera þeim
þær upp og telja þær ráða
gerðum þeirra. Hugsanagangur,
sem sameinar lítið hugmynda-
flug og fastheldni í stirðar for-
múlur. Uppeldi hjá foreldrum,
sem höfðu upp á litla ástúð að
bjóða en þeim mun meiri kröf-
ur til skilyrðislausrar hlýðni.
Th. W. Adorno og nokkrir
aðrir fræðingar, sem nota þetta
hugtak, telja framangreind
einkenni koma oft saman fram
hjá vissum mönnum, og með
því að leggja einkennin saman
þessi einkenni bera oft keim af
taugaveiklun, enda felst í þeim
almennur ótti og tilfinning um
öryggisleysi. Sálfræðilega er
slík manngerð skýrð sem ár-
angur baráttu milli tiltölulega
Aðrir fræðingar telja hug-
takið valdshyggjumaður vera
of yfirgripsmikið. Þeir tala í
þess stað um manngerðir á tak-
markaðri sviðum, svo sem um
svertingjahatara, gyðingahat-
umenn
gæta, að þessi einkenni koma
oft fram hjá sama manninum,
t.d. fer gyðingahatur oft sam-
an við svertingjahatur.
Fræðingarnir segja valds-
hyggjumennina hneigjast til
þröngsýni og vanahugsunar,
fjandsemi við útlendinga, við
aðrar stéttir manna og jafnvel
við ókunnuga yfirleitt, og jafn-
framt til dálæti á eigin stétt
eða hópi manna.
Valdshyggja er nátengd ein-
ræðis- og alræðishyggju.
hafa þeir fengið út þessa
manngerð, — valdshyggju-
manninn. Sömuleiðis telja þeir
veiks sjálfs og valdsmannslegs
en óskipulegs yfirsjálfs, svo
notað sé orðaval Freuds.
ara, þjóðernisdýrkendur, Kal-
vínstrúarmenn, ríkisdýrkendur
o.s.frv. Hins vegar ber þess að
☆
Bílar til sölu
Á bifreiðaverkstæði lögreglunnar við Síðu-
múla eru til sýnis og sölu Chevrolet station
bifreið, árgerð 1960 og tvær Vespur, árgerð
1959. Upplýsingar á staðnum. Tilboð sendist
Skúla Sveinssyni, varðstjóra, fyrir 1. júlí n.k.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 23. júní 1965.
Hátíðasamkoma
Vegina 50 ára afmælis norska sjómanna-
heimilisins á Siglufirði verður í kvöld kl. 8,30
í húsi KFUM og K, Amtmannsstíg 2b.
Aðalframkvæmdastjóri sr. Konrad Stom-
ark, hr. vígslubiskup sr. Bjarni Jónsson og
Ólafur Ólafsson kristniboði tala.
Allir velkomnir. Samkomugestum gefst
tækifæri að styrkja þetta göfuga starf.
Den indre Sjömannsmisjón.