Vísir - 10.01.1966, Blaðsíða 9

'V I S i k . Mánudagur 10. janúar 1966.
9
Úr dagbókinni
í vikunni var á það drepið
í forystugrein hér í Vísi að
nauðsyn bæri til þess að breyta
hlutaskiptunum, þannig að
meira kæmi í hlut bátsins en
verið hefur. Orsökin cil þeirrar
skoðunar Vísis er sú, að það er
kunnara en frá þurfi að segja
að nær allir bátar landsins eru
reknir með tapi. Það eru tkki
nema mestu aflabátarnir, sem
sýna ágóða eftir ársuppgiðrið.
Nú má vissulega um það
deila endalaust hvemig sk’pta
eigi hlutum á bátum. En f.að
ætti flestum að vera ljóst, eð
tími er kominn til þess að iaka
þetta fyrirkomulag til endur-
skoðunar. Ástæðan er ekki sú
að einhver nauðsyn sé taiín til
þess að rýra hlut sjómanna eöa
lækka kaup þeirra með sh'kri
breytingu, eins og Þjóðvil.iinn
taldi í forystugrein um máhð
að vekti fyrir Vísi. Ástæðan er
sú að útgerðarmyndin er giör
Ibreytt frá því fyrir 20 árum. Nn
er hver bátur búinn fjölda tækja
sem þá voru óþekkt og nýjum
gerðum veiðarfæra einnig. Allt
kostar þetta mikið fé, sem út-
gerðin ein verður að leggja fram
Hins vegar hafa þessar breyt
ingar það í för með sér að afl
inn hefur aukizt verulega, sem
kemur jít í hærra kaupi sjó-
manna.. ]>ess vegna er það. ekki
nema sanngjafnt áð tekið sé að
.einhverju leyti tillit til þess í
útreikningi afiahlutsins að út-
gerðin ber nú miklu meiri kostn
að en áður fvrr, vegna hinna
nýju tækja og reyndar einnig
vegna nýrra ákvæða um kjör
sjómanna, t.d. það að greiða
verður sjómanni sem er í veik
indafríi í landi fullan aflahlut, í
stað kauptryggingar áður fyrr.
Hér er um það að ræða að
láta bæði útgerð og sjómenn
njóta góðs af hagræðingu og
nýrri tækni. Ef unnt er t d.
vegna nýrra tækja að fækka
áhöfn um einn eða tvo menn,
er ekki sanngirni í því að þeir
hlutir komi aðeins til skiptanna
milli áhafnarinnar, en báturinn
sjálfur fái ekki sína hlutdeild.
Hagræðing og ný vinnubrögð
eiga hér að koma báðum aðilum
til góða. Til lengdar er ekki
hægt að gera mikinn hluta flot
ans.út með tapi eins og á sér
þvf miður stað f dag. Nógu mörg
um fiskiskipum hefur þegar ver
ið lagt við festar .
Beöiö um hærri skatta
Það vakti að vonum mikla at-
hygli við afgreiðslu fjárhagsáætl
unar Reykjavíkurborgar að full
trúar Alþýðubandalagsins lögðu
það til að gjöld á borgarbúa yrðu
hækkuð um 45 milljónir frá pvi
sem ráð var fyrir gert f rjár-
hagsáætluninni Lögðu þeir til,
að aðstöðugjöldin, sem flestum
finnast víst nógu há, yrðu hækk
uð í hámark, 175 millj. kr. '
stað 130 millj. kr. Kemur þessi
stóra hækkunartillaga frá þeirr
flokki manna. sem jafnan hefur
rekið upp hvað hæst ramakvain
ið vegna skatta og opinberra
gjalda og jafnan talað um ska*
pínslu borgar og ríkis, Er á-
nægjulegt að sjá nú einu sinni
búð rétta andlit kommúnistanna
i borgarstjóminni.
Þá vakti málflutningur fram
sóknarmannsins Einars Ágústs
sonar ekki minni athýgli við
þessar umræður. Einar Ágústs
son hafði verið manna harðastur
talsmaður þess á Alþingi nú
fvrir jólin, er rafmagnsmálin
voru til umræðu, að hækka verð
jöfnunargjald rafmagns enn frá
því sem í ráði var og láta sama
rafmagnsverðið gilda um alit
land. En þegar þessi sami Einar
mætir á fundi borgarstjómar
innar nokkrum vikum seinna er
haninn aldeilis snúinn á húsburst
inni. Þar mótmælti Einar nú
hörðum orðum verðjöfnunar
gjaldinu á rafmagni, sem leiðir
til rafmagnshækkunar í borg
inni og taldi það til hinnar
mestu og verstu ósvinnu. Því
er eðlilegt að spurt sé hve
larigt Framsóknarmönnum mun
um síðir takast að komast í tvö
feldninni. Slíkur málflutningur
er með þeim endemum að sjald
an hefur heyrzt í borgarstjó'n
Reykjavíkur.
(ítsvarsstiginn verður
óbreyttur
Um það þarf engum blöðum
að fletta að það er tví-
mælalaust vilji borgarbúa að
útgjöldum borgarinnar sé svo t
hóf stillt næsta ár að ekki þurfi
að hækka útsvörin. Því er það
meginstfíuan, eins og kom fram
í hinni gjöggu ræðu Geirs Hail
grímssonar borgarstjóra, að
halda álögum innan hóflegs
ramma og veita á þessu ári sama
afslátt af útsvörunum og í fyrra
°g leggja á eftir sama stiga. Það
þýðir að útsvörin munu ekki
hækka á hverjum einstaklingi,
miðað við sömu tekjur.
Hins vegar er eðlilegt að
heildarupphæð útsvaranna í
borginni hækki (um 91 millj.
kr.). Er það vitanlega vegna þess
að íbúum og gjaldendum borgar
innar hefur verulega fjölgað og
einnig, og ekki síður, vegna
þess að tekjur manna hafa far
ið míjög vaxandi á árinu, iík
lega að jafnaði um 20%. Þess
vegna er það fráleitur málflutn
ingur að halda því fram, eins og
Þjóðviljinn gerir á föstudaginn,
að útsvarsbyrðin á borgarana
sé þyngd og erfiðara að bera
hana en áður. Það er alrangt,
vegna þess að grundvöllur álagn
ingarinnar verður óbreyttur og
sú upphæð sem menn greiða
af hverri krónu því ekki hærri
en í fyrra.
Miklar framkvæmdir
í borginni
Borgarbúar hafa allir fylgzt
með því hve vel hefur verið
unnið að verklegum framkvæmd
um borgarinnar á undanfömum
árum. Höfuðstefnuna hefur borg
arstjóri þar markað, og fram
kvæmdin síðan hvílt á herðum
borgarverkfræðings Gústafs
Pálssonar og manna hans, sem
hér hafa unnið mjög gott starf
Óþarfi er í rauninni að rekja
þessa sögu ítarlega, hún er öll
um íbúum höfuðborgarinnar
svo vel kunn.
Víða um borgina hefur ,nu*t
sjá framkvæmdir hitaveitunnar
í fullum gangi og hvert hverfið
á fætur öðru hefur fengið heita
vatnið á undangengnum misser-
um. Sama er að segja um gatna
gerðarframkvæmdirnar. Þær
hafa aldrei í sögu borgarinnar
verið jafnmiklar, og á næsta ári
er enn áætlað að veita til þeirra
160 millj. kr. Er málum nú svo
komið að framkvæmdir hafa
gengið hraðar en gatnagerðará-
ætlúnin gerir ráð fvrir.
Æ vaxandi skilningur er á því
að hraða framkvæmdum, sem
hafnar eru, því að það er dýrt
spaug að láta þær dragast úr
hömlu. Þannig má það ekki end
urtaka sig að það taki heilan
áratug að koma fram fram-
kvæmdum eins og Borgarspít
alanum í Fossvogi. sem nú er
loksins að komast I gagmð
Sanni nær er að beita hraðanum
við þörfustu framkvæmdirnar,
eins og það sem áður hefur
verið talið, sjúkrahús, barna
heimili og skóla. Að ósekju má
þá snúa sér síðar að öðrum
verkefnum, sem ekki ríður jafn
mikið á að fullgera fyrir líf, stn’'
og heilsu borgaranna, svo sem
borgarleikhúsi og borgarbóka-
safni.
2000 íbúðir á
tveim árum
Eitt erfiðasta vandamál bæj-
arfélaga hér á landi hefur lengi
verið að fullnægja eftirsuu’’n
eftir byggingarlóðum.
Ekki sízt hefur þetta átt séi
stað hér í Reykjavík og nálæg
um kaupstöðum, þangað sem
flutningar fólks eru mestir og
fjölgunin örust. Undirbúningur
byggingarlóða er bæði tfmaírek
ur og kostnaðarsamur og bygg
ist á því að mikið verk hafi áð
ur verið unnið að skipulagi
hinna nýju svæða, oft allmörg
ár fram í tímann.
1 þeim kaupstað sem stendur
við bæjardyr Reykjavíkur og er
brátt næst stærstur kaupstaða
landsins, Kópavogi, rfkir hið
mesta öngþveiti í lóðamálum
Þar er engar lóðir að hafa og
þær ekki enn byggingarhæfar
sem úthlutað var í fyrra. Hér í
Revkjavík er sem betur fer aðra
sögu að segja. Fulltrúar and-
stöðunnar í borgarstjórninni
gerðu nokkra tilraun til þess að
gagnrýna stjórnina í lóðamálum
en auðvelt var að sýna fram á
að sú gagnrýni var ekki á
miklum rökum reist, svo sem
Gísli Halldórsson arkitekt drap
á.
Síðustu þrjú árin hafa verið
að meðaltali um 750 íbúðir i
byggingu hér í borginni. Er það
mun meira en þarf að vera til
þess að fullnægja vexti húsnæð
isþarfarinnar. Þannig er ekki
unnt með neinum rökum að
segja að lóðavandræði valdi hús
næðiseklu. Borgin hefur staðið
við sitt hlutverk og meir en það.
Á því ári sem nýliðið er, 1965
var byrjað að byggja 1100 íbúðir
á borgarlóðum og árið áður 930.
Samtals voru því þessi tvö ár i
byggingu um 2000 íbúðir, sem
er verulega hærri tala en næg.'r
til þess að mæta fjölgun borg
arbúa. Af þessu sést að vel hef
ur verið á málum haldið.
Og nú er nýtt átak i þessum
efnum undirbúið — lóðaúthlut
un innan skamms i Fossvogs
hverfinu, einu fegursta bygging
arsvæði Reykjavíkur og síðan í
Breiðholtshverfi, upp með Ell
iðaánum. Auðvitað er það
gatnagerðargjaldið sem auðveld
að hefur borgaryfirvöldunum ið
undirbúa svo margar lóðir til
byggingar í tæka tíð. Um það
hefur nokkuð verið deilt hvort
það sé ranglátt eða réttlátt gjald
Við nánari athugun mun samt
fáum blandast hugur um það
að hér sé um sanngjamt gjald
að ræða — að þeir sem lóðir fá
eigi að bera nokkurn hluta
kostnaðarins við lóðagerðina, í
stað þess að hann sé lagður á
aðra borgarbúa í sköttum. Ekki
sízt er það í hag byggjenda að
gjaldið hefur valdið svo
greiðri lóðagerð, sem raun ber
vitni, enda eru nú nágranna-
bvggðarlögin að fara inn á
þessa sömu braut.
Innflutningur tilbúinna
húsa
Lesendur Vísis munu minnast
þess að fyrir meir en ári var
fyrst á það drepið hér í blaðinu
hvort ekki væri skynsamlegt að
hefja til reynslu innflutning til
búinna húsa. Gæti það gert
tvennt í senn: lækkað bygging
arkostnaðinn. þar sem nýtt væri
erlend tækni og fjöldafram
leiðslureynsla, og í öðru lagi,
dregið úr hinni gífurlegu spennu
sem nú ríkir hér á byggingar
markaðnum.
Gerð var síðan allítarleg
grein fyrir því hér í blaðinu
hver væri reynsla nágrannaþjóð
anna af tilbúnum húsum en sá
iðnaður hefur farið mjög í vöxt
á Norðurlöndum síðustu árin og
eru húsin nú orðin veruleg út
flutningsvara, bæði í Finnlandi
og Svlþjóð. Eru það þjóðir sem
ekki gera minni kröfur en Þjóð
verjar, sem þar eru einn bezti
viðskiptavinurinn.
Nokkhi síðar birtust fyrstu
auglýsingarnar frá íslenzkum
innflytjendum um slík hús og
síðan gerðust þau tíðindi í
verkalýðssamningunum á síð
asta sumri, að verkalýðshreyf
ingin óskaði eftir því að einn
þáttur aðgerðanna í húsnæðis
málum væri innflutningur til
búinna húsa til reynslu og lækk
un tolla á þeim. Við þessum
tilmælum mun ríkisstjórnin
verða og var það afráðið
skömmu fyrir nýárið að lækka
tolla á slíkum húsum. Sérstök
/ ástæða er til þess að undir-
strika það að það voru fulltrúar
verkalýðshreyfingarinnar, sem
hér riðu á vaðið og óskuðu sér
staklega eftir þvi að þetta nýja
skref í húsnæðismálum yrði
stigið. Er gott til þess að vita,
og sýnir það að foringjum
verkalýðssamtakanna er ljóst
að hér getur verið um mikið
hagsmunaatriði fyrir verkalýðs
samtökin að ræða. Jafnframt
sýnir þessi afstaða að verkalýðs
samtökin óttast ekki samkeppni
frá slíkum húsum 1 byggingar
iðnaðinum hér á landi. Er það
rétt athugað, enda er þenslan
þar svo mikil að ekki er tekinn
neinn spónn úr aski neins iðn
aðarmanns þótt til nokkurs
slíks innflutnings komi. Verður
nú fróðlegt að sjá hvernig til
tekst, en hér er vitanlega al
gjört skilyrði að uppsetning
hinna erlendu húsa fari fram að
fyrirsögn og undir eftirliti kunn
áttumanna fyrst í stað.
Skynsamleg aðgjörö
Seðlabankans
Stjórnarandstaðan hefur orð
ið ókvæða við þeim aðgerðum
Seðlabankans að hækka vextina
um 1% og takmarka fjármagn
bankanna til útlána. Báðar þess
ar aSgerðir miða þó að bvl að
draga úr vexti verðbólgunnar
Framh. á bls. 4
Tvö þúsund íbúðir hafa verið í byggingu i ár og í fyrra: Geir
Hallgrímsson borgarstjóri við líkan af einu hinna nýju bygg-
ingarsvæða.