Vísir - 27.05.1966, Blaðsíða 7

V1 S IR . östudagur 27. maí 1966
7
það er eðlilegt að mönnum
þyki fréttirnar frá Vietnam
upp á síökastið ruglingslegar og
óefnilegar. Meðan hin stærri
styrjöld stendur þar yfir, sem
almennt er nú litið á sem innrás
arstyrjöld kommúnista frá Norð
ur Vietnam inn í Suður Viet-
nam, gerist það, að uppreisn og
háTfgildings borgarastyrjöld
brýzt út innan raða stjómar-
hersms. Og hefur þetta fyrirbæri
verið kallað stríðið innan í stríð
inu. Á sama tíma herða Búddha
prestar róðurinn og efna til fleiri
mótmælafunda og kröfugangna.
Allt virðist við fyrstu sýn ólga
í uppreisn og sundrungu og
mönnum verður illskiljanlegt,
hvemig herforingjastjómin í
Saigon geti haldið baráttunni á-
fram vio slík skilyrði.
Margt gæti 'bent til þess í frétt
unum, að alger upplausn væri
að komast á á heimavígstöðvun
herforingjastjóminni í Saigon?
kunna margir að spyrja. Og sú
spurning er einnig nærtæk:
— Eru það ekki kommúnistar
sem eru meö þessu að grafa und
an áhrifum og baráttukrafti
stjórnarliðsins?
Svo mun þó ekki vera. Að
vísu höfum við heyrt fregnir af
því að Ky hershöfðingi og for-
ingi Saigon stjórnarinnar hafi
fordæmt ákveðinn hóp Búddha-
munka sem kommúnista. Það
er þó mjög vafasamt að slíkt
geti staðizt. Hér virðist aðeins
um það að ræða að Búddha-
kirkjan sé að reyna að varðveita
aðstöðu sína og treysta völdin. I
þessu efni virðist ákveðinn hóp-
ur klerkanna láta sig litlu
skipta þótt þejr leiði kommún-
istana inn í herbúðirnar. Af ein-
hverjum ástæðum virðast þeir
ekki hugsa þá hugsun til enda,
hvemig færi fyrir kirkju þeirra,
allt önnur heldur en vestur í
Evrópu, þar sem lýðræðishug-
sjónimar eru orðnar rótgrónar
og hafa sums staðar náð viður-
kenningu gegnum margar kyn-
slóðir. Þegar við lítum yfir hin
fátæku svoköliuöu þróunarlönd,
þá sjáum við líka, að þar er
við svo gífurleg vandamál að
stríða á öllum sviðum og jafn-
framt því sem verið er að fást
þar við fátækt og bjargarskort
jafnvel hungursneyðir, þá er
ekki til . hugum fólksins neinn
sá siðferðisstyrkur sem geti
byggt upp gegnum þykkt og
þunnt viljann og þá þegnhlýðni
sem lýðræðisskipulagið krefst.
Enda sjáum við það hvar sem
við lítum, að tilraunir til að
koma á lýðræðislegu þjóðskipu-
lagi hafa farið út um þúfur bæði
í Afríku og Asíu og herforingjar
og einræðisherrar hafd tekið
völdin. Þetta kann að valda
Uppdráttur af Suður-Vletnam, sem sýnir Danang, borgina bar sem
uppreisn brauzt út f her Suður-Vietnam, en var bæld niður. —
Á kortinu sést ennfremur borgin Hue, sem er eins konar páfa-
garður Búddha-kirkjunnar.
UPPREISN BÆU> NIBUR
um í þessu stríðshrjáða landi og
ýmsir virðast ætla að nú sé
ekki eftir nema lokaþáttur þess
arar styrjaldar, allt stjórnvald
í landinu muni hrynja, að þvf
muni draga að bandaríska liðið
verði að lúskrast á brott og
kommúnistar eigi síðan auðvelt
með að hirða fenginn.
|^n þrátt fyrir þau mörgu vand-
ræði sem steðja að, þá er
málið hvorki svo einfalt né út
litið heldur svo slæmt. Orsakir
hinna síðustu atburða virðast
einmitt fremur vera þær, að
menn austur þar þykjist nú vera
farnir að eygja lok styrjaldarinn
ar við kommúnista og að síð-
ustu atburðir tákni upphaf nýrr
ar valdabaráttu um yfirráðin yf
ir stjórn landsins, þegar að því
kemur að friður verður endan
lega saminn.
Með þessu er ég ekki að segja
að það eigi ekki enn eftir að
koma til harðra átaka og jafnvel
stórorusta við herflokka komm
únista víðs vegar f landinu. Nú
fara einanitt í hönd, þeir tímar,
sem kommúnistar telja sér væn
Iegasta til sóknar að nýju, mon-
súnrigningamar í Indó-Kína eru
að byrja og munu standa fram í
ágúst-mánuð. Á þessu mikla
regntímabili eiga sveitir Banda
ríkjanna örðugri aðstöðu en áð-
ur fyrir það, að eigi verður eins
auðveldlega komið við í bardög
um flugvélum og þyrilvængjum.
Regn og óveðurskýin sem grúfa
vfir frumskóginum munu gera
þeim miklu erfiðara um að at-
hafna síg.
— Hverjir stanc*a Þess"
um uppreisnum gegn
ef kommúnistarnir hrepptu
völdin.
J Umræðum um Vietnam-málin
, eru menn stundum að velta
því fyrir sér, hvort Ky hershöfð-
ingi og herforingjahópurinn í

Ky hershöfðingi.
kringum hann séu þess verðir,
að Bandaríkjamenn veiti þeim
stuðning. Menn spyrja: Er Ky
nokkur lýðræðissinni? Er nokk-
ur skynsemi í því að vera að
styðja herforingjaklíku til
valda.
Því er til að svara, að stjórn-
málasjónarmið í löndum Asíu
og Afríku eru og hljóta að vera
vonbrigðum, en viö því er ekki
að gera, við getum ekki gert
sömu kröfur til þessara þjóða
og okkar sjálfra um lýðræðis-
lega þegnskyldu.
Ef við viljum meta það hverj-
um við viljum halda með eða
móti, þá getum við ekki gert
hærri kröfur en spyrja hvaða
einstaklingur eða hvaða hópur
manna er líklegastur til að þoka
málum þessara þjóða í fram-
faraátt.
einu er það sem sérstaklega
mikið veltur, hvaða tökum
hinir ýmsu einstaklingar og
hópar taka stærstu þjóðfélags-
vandamálin. Við verðum að
íhuga það, að þjóðfélagsbygg-
ing hinna frumstæðu ríkja er
mjög fomleg, þar hefur löngum
verið við lýði höfðingjastjórn og
við hana studdust nýlenduveld-
in mjög þegar þau ríktu yfir
þessum löndum. Þannig má það
heita alveg undantekningarlaust
að miðaldalegt leiguliðaskipulag
ríki hvarvetna í þessum lönd-
um ásamt gífurlegu ósamræmi
í eignaskiptingunni. Hvarvetna
er það brýnasta úrlausnarefnið
að framkvæma á þessu sviði
stórfellda þjóðfélagsbyltingu, al-
þýðumenntun og hvers konar
þjóðfélagslegar framfarir virðast
útilokaðar án þess.
Nú er það að vísu rétt, að
þar sem kommúnistar taka völd
in, þar framkvæma þeir slíka
félagsleg byltingu. Stefna
þeirra í þessu efni er einmitt
styrkasta stoðin undir því alt-
sterka fylgi sem þeir eiga víða
í þessum löndum. En er það
nægilegt til þess að við óskum
þessum þjóðum þess böls, sem
síðan fylgir i kjölfar komm-
únistavaldatökunnar. Er það
ekki öllum lýðum Ijóst, í hverj-
ar harðstjórnár og ofbeldisviðj-
ar kommúnistar hafa fært kín-
versku þjóðina, síðan þeir náðu
þar völdum. Og þetta virðist
þorri íbúanna í Afríku og Asíu-
ríkjum skilja. I hverju Afríku
ríkinu á fætur öðru hefur komm
únistum nú verið vikið til hliðar
og hatur alls almennings á
kommúnismanum hefur m. a.
brotizt mjög áberandi út í Indó-
nesíu, þar sem sagt er að al-
múginn hafi í bræðisuppþotum
framkvæmt eitt mesta blóðbað
sem sagan segir frá, þar sem
talið er að hundrað þúsund
kommúnistar hafi verið líflátnir.
þaðan örskammt frá liggur
landið Vietnam og ég lít
svo á, að öruggt megi teljast,
að þar fyrirfinnist meðal al-
múgans sama hatur til koinm-
únistanna, þó sundrung og ótti
hafi meira og minna lamað at-
hafnakraftinn til að standast á-
sókn þeirra. Það má að vísu rétt
vera, að kommúnistum hefði
tekizt að hrifsa til sín völdin
í Vietnam ef Bandaríkjamenn
hefðu el ':i komið til hjálpar, en
þar með eru þó langt í frá
nokkrar líkur til að kommún-
istar eigi meirihlutafylgi með
þjóðinni. Það er ekki svo sem
að þeir hafi verið að reyna að
ávinna sér völd með neinum
Iýðræðislegum kosningum,
brögðin sem þeir vildu beita var
skæruliðahernaöur og að lama
þjóðfélagið með skemmdar og
hryllings verkum. •
Mér er það óskiljanlegt, að
mönnum gæti þótt slík valda-
taka sjálfsögð eða eðlileg eða
þurfi að ímynda sér að I henni
birtist nokkur þjóðarvilji.
Jgins og ég hef þegar sagt, er
ekki hægt að gera kröfur
um það, að foringi Saigon-
stjómarinnar sé neinn sérstak-
ur lýðræðissinni. Ofan á alla
hina venjulegu erfiðleika fátæku
landanna bætist það ixér, að
landið hefur verið í hræðilegu
styrjaldarástandi í 20 ár og ó-
vinurinn sem sækir að spyr
ekki um neinar lýðræðisaðferð-
ir. I þessum þrengingum er það
ekki nema eðlilegt, að leitað sé
allra ráða til að styrkja hina
sameiginlegu krafta.
Og eitt er athyglisvert við Ky
hershöfðingja og hópinn kring-
um hann, sem skiptir miklu
máli, þessi hópur er líklegastur
allra sém fyrirfinnast í þessu
landi til að framkvæma þá þjóð
félagslegu byltingu og landeigna
skiptingu sem er brýn nauðsyn.
Þessi framkvæmd er nú efst á
stefnuskrá þeirra.
Lítum svo á Búddha-munk-
ana, sem halda uppi stöðugum
mótmælaaðgerðum, fara í kröfu
göngur, efna til óeirða, bleyta
sig með benzíni og kveikja í s'ér
sem lifandi blysi til að gera um-
heiminum vart við mótmæli
sín. Fyrir hvaða hugsjónir eða
framfarir standa þessir klerkar?
Oft hafa menn hugsað til þeirra
með vorkunnsemi, talað er um
trúarofsóknir gegn þeim, skoð-
anakúgun og fórnardýrin sem
kveikja í sér eru taldir píslar-
vottar frjálshuga anda. En hvað
er Búddha-kirkjan í dag, stend-
ur hún ekki einmitt á líku stigi
klerkavalds og jaröeignaríkis og
kaþólska kirkjan á miðöldum?
’ Halda menn að Búddha-klerk-
arnir séu hrifnir af því, að farið
verði að framkvæmá þjóðfélags-
byltin^u og skipta jarðeignum
hennar upp milli fátækra
bænda? Hver sem íhugar eða ræð
Frh. á bls. 6.
sunnudag kl. 2 ú Skeiðvellinum
Hestamannafélagið FÁKUR