Vísir - 10.06.1966, Qupperneq 9

V1SIR . Föstudagur 10. júní 1906.
9
Þannig Inða Þjóðverjar fólk og fjórmagn til V-Berlínnr:
A uðfengin lán og veruleg
Sagt frá þeim leiðum sem Vestur- Þjóðverjar
hafa farið til jbess að auka jafnvægið i byggð
landsins — Lærdómsrik fordæmi fyrir jðrat
Þjóðir
J>að er alkunna, að við
íslendingar erum manna
mestir sérfræðingar í því
fyrirbrigði sem nefnist
jafnvægi í byggð lands-
ins. Ótal ráð og nefndir
hafa fjallað um það efni
á liðnum árum og marg-
ir sjóðir verið stofnaðir
til þess að vinna að jafn-
vægissköpun milli bæja
og dreifbýlis.
En það eru fleiri en við, sem
láta sig þetta vandamál nokkru
skipta. Að þv£ komumst við ís-
lenzkir blaðamenn, sem fyrir fá-
um dögum gistum Berlínarborg.
Þar er jafnvægisvandamálið ekki
síður ofarlega á baugi en hér á
landi, þótt af öðrum ástæðum
sé. Margt hefur þar verið um
það rætt, ýmsar nýjar hugmynd-
ir reyndar og ótroðnar slóðir
farnar, sem góða raun hafa gef-
ið. Er því ekki ófróðlegt að
kynna sér reynslu Berlínarbúa
á því sviði, sem mjög hefur
haldið vöku fyrir landsfeðrum
okkar og er enn eitt af stærri
vandamálum í þjóðarbúskapn-
um.
Vestur-Berlín er eyja, einangr
uð inni i miðju Austur-Þýzka-
landi, og er vægast sagt grunnt
á þvf góöa milli valdhafa borg-
arinnar og þess lands sem hana
umlykur. Öllum er ljóst, að ef
til átaka kemur liggur borgin í
fyrstu víglínu. Þetta er ástæðan
til þess að Þjóðverjar hafa flest-
ir hverjir talið tryggara að elga
heimili sín þar sem öryggis-
kenndin væri þroskaðri og þýzk
fyrirtæki hafa einnig talið að
tryggara væri að stunda fjárfest-
ingu annars staðar í landinu en_
á þessari litlu eyju inni £ miöju
landi Ulbrichts. Þessi sjónarmið
ollu þvf, að uppbygging Berlfn-
ar eftir styrjöldina gekk miklum
mun seinna en annarra þýzkra
T Vestur-Berlin er meSalald
1 ur fbúanna hlutfallslega
mlklum mun hærrl en í Vest
ur-Þýzkalandi.
Til þess að fá ungt fólk til
að flytjast til borgarinnar og
reisa þar bú hafa borgaryfir-
völdingripið til hins mesta
snjallræðis. ÖU ung hjón fá á
brúðkaupsdaginn 3.000.00
marka vaxtalaust lán úr borg
arsjóC.ium, sem greiðist á
löngum tfma. Fyrir hvert
bam sem fæðist er fjórðung
ur lánsins síðan gefinn eftlr.
Mun það vera ástæðan til að
fjögurra bama fjölskyldum
fer nú mjög fjölgandi f borg
.íl, eftir því sem gárungam
ir segja.
borga. Iðnaður og atvinnurekst-
ur óx þar miklum mun hægar
og fólksfjölgunin var minni, þar
sem fjölmargar fjölskyldur flutt
ust á brott vegna styrjaldarótt-
ans, sérstaklega eftir byltinguna
1953 og aftur er veggurinn á
borgarmörkunum var reistur.
Er nú svo komið, að Vestur-
Berlin er „elzta“ borg Þýzka-
lands, þ. e. þar býr mun minna
af ungu fólki en í öðrum borg-
um landsins.
Undanfarin ár hafa bofgaryf-
irvöldin unnið markvisst að því
að bæta úr þessum ókostum,
vinnufyrirtækjanna, sem er und
sem lega borgarinnar og ótryggt
stjómmálaástand hefur skapað.
Hefur viðleitni þeirra beinzt að
því að laða bæði fólk og fjár-
magn til Véstur-Berlfnar og
auka þannig hraða uppbygging-
arinnar, og verðmætasköpun at-
irstaða bættra lffskjara borgar-
búa. Þær ráðstafanir sem fram
kvæmdar hafa verið til þess að
auka jafnvægið milli Vestur-
Berlinar og Vestur-Þýzkalands
hafa gefið svo góða raun að Vest
ur-Berlin er nú orðin mesta iðn
aðarborg landsins. Ibúar borgar
innar eru 22 millj. talsins en
af þeim er talið að 1 milljón
starfi að framleiðslustörfum.
Hér skulu nú talin nokkur þau
atriði sem gert hafa Vestur-Berl
in að eftirsóttum stað fyrir
fjárfestingu og stofnun nýrra at
vinnufyrirtækja á síðustu árum:
Friðindi á fjárfestingar-
sviðinu.
★ Fyrirtæki sem stofnsett eru
í borginni mega afskrifa 75% af
öllum véla og húsnæðiskosti stn
um á fyrstu þremur starfsárun-
um. Eru i þessum rúmu afskrift
arreglum vitanlega einnig fólgin
veruleg skatthlunnindi.
Nýjasta og glæsilegasta viðskiptamiðstöð Vestur Berlínar, Europa-
Center, rfs til himSns skammt frá megingötunni, Kurfiirstendam.
★ Auk þess mega slfk fyrirtæki
enn draga 10% frá stofnkostn
aði sfnum f skatti.
'k Fjárfestingarlán eru vand-
kvæðalaust veitt bæði til iðnað-
ar óg verzlunarfyrirtækja úr sér
stökum sjóði. Bera lánin aðeins
4% vexti, lánstfmi er 10 ár og
afþorganir hefjast ekki fyrr en
tveimur árum eftir lántöku.
ir Endurreisnarsjóðurinn (Eur-
opean Recovery Program Speci
al Fund) veitir lán til bygging-
ar verksmiðju og skrifstofuhús-
næðis f borginni sem nemur 30
% byggingarkostnaðar.
•fr Borgin veitir lánastofnunum
tryggingar fyrir allt að 90% af
lánsupphæöinni, geti lántakand-
inn ekki sett fullnægjandl trygg
ingar.
Skattfríðindi atvinnu.
fyrirtækja og einstakl.
inga.
■jir Fyrirtæki í Vestur-Berlin eru
undanþegin framleiðsluveltu-
skattinum, sem nemur 4%.
★ Einstaklingar í Vestur-Berlin
fá 30% afslátt af tekjuskatti sfn
um og fyrirtæki 20% afslátt.
★ Einstaklingar og fyrirtæki,
sem veita lin til atvinnufvrir-
tækj eða húsnæðismála í borg
inni mega draga allt að 20% láns
upphæðarinnar frá á skattafram
tali sfnu.
ir Allir launþegar í borginni fá
greidda ska. frjálsa kaupuppbót,
sem nemur ca. 5% af upphæð-
heildarlauna þeirra, þetta á-
kvæði gildir þó aðeins um mán
aöarlaun upp að 2.800 mörkum
(ca. 28.000 ísl. krönur).
ir Loks má geta þess að fyrir-
tæki í Vestur-Þýzkalandi, sem
kaupa vélar og tæki sem fram-
leidd eru í Vestur-Berlin eiga
kost á lánum sem nema allt að
50% upphæðarinnar. Miðar
þetta ákvæði að þvf að auka
viðskipti viö Vestur-Berlin og
veitir Viðreisnarbankinn vestur
þýzki lán þessi.
Vandamálin víðar
hin sömu.
Eins og sjá má af framan-
greindu er hér fyrst og fremst
um tvenns konar ráðstafanir að
ræða sem báðar miða að þvf aö
laða fjármagn. og fólk til borg
arinnar. í fyrsta lagi ýmiss kon
ar mjög hagstæð og auðfengin
lán til þess að byggja upp fyrir
tæki og verksmiðju og verzlun
arhúsnæði.
I öðru lagi er um að ræða
skattfríðindi bæði einstaklinga
og fyrirtækja mun meiri en ann
ars staðar í landinu gerist, auk
beins framlags til allra launþega.
Er þar um að ræða eins konar
staðaruppbót sem greidd er
vegna sérstöðu borgarinnar.
Vitanlega verður aldrei sagt
með nákvæmni og fullri vissu
hve mikinn þátt þessar jafnvæg
isráðstafanir hafa átt í þvf að
gera Vestur-Berlin aftur að at-
hafnasaniri iönaðar- og verzlun
arborg. En fullvíst er þó talið
af þeim, sem þar þekkja gerzt
til, að þessar ráðstafanir hafi
verið mjög mikilsverðar og séu
ein megin ástæðan til þess að
innlend og erlend atvinnufyrir-
tæki setja gjarnan upp útibú
sfn í Vestur-Berlin.
Hér er um ráðstafanir að ræða
sem vitanl. eru sniðnar eftir sér
ástæðum þeim sem í V.-Berlín
ríkja. En engu að síður er fróð
legt að kynna sér þær, því vanda
mál byggðarinnar er hið sama
þar og f mörgum öðrum löndum.
Kjami þessa máls er sá að skapa
þarf viss forréttindi, sem hafa
það í för með sér að fólk og
fjármagn leitar aftur til þeirra
landssvæða, sem það hefur áður
flúið.
G. G. S.
Sláturfélagið seldi fyrir 360 milljón
krónur í fyrra
31. mai og 1. júni sl. voru
haldnir í Reykjavík fulltrúa-
fundur og aðalfundur Sláturfé-
lags Suðurlands.
Fundarstjóri á fundinum var
Pétur Ottesen fyrrv. alþrn., for
maður Sláturfélags Suðurlands
og fundarritari Þorsteinn Sig-
urðsson, formaður Búnaðarfé-
lags íslands. Forstjóri S.S., Jón
H. Bergs, flutti skýrsiu um
helztu þætti starfsemi féiagsins
á árinu 1965. Alls var slátrað
hjá félaginu 139.995 fjár, og er
það 15.881 fleira en 1964, eða
13% meiri slátrun. Meðal fall-
þungi dilka í sláturhúsum S.S
var á sl. ári 13.69 kg. en var
13.75 kg. árið á undan. Slátrun
in fór fram f 8 sláturhúsum fé-
lagsins, eins og undanfarin ár.
Sala afurðanna gekk vel á árinu
sem leið og var framleiðendum
greitt ríflega verðlagsgrundvall-
arverð fyrir allar innlagðar af-
urðir. Nautagripaslátrun hefur
auki7 hjá Sláturfélagi Suður-
lands og gæði nautakjöts farið
vaxandi. Nautakjöt hefur undan
farjn 2 ár verið hækkað meira
I verðlagi en aðrar kjötvörur, og
hefur áhugi bænda stóraukizt
á framleiðslu góðs nauta
kjöts. Framleiðsla og sala svfna
kjöts fer einnig vaxandi.
Heildarvörusala Sláturfélags
Suðurlands aam rúmlega 360
milljónum króna á sl. ári og
hafði aukizt um 64 milljónir kr,
frá fyrra ári. Að staðaldri störf
uðu hjá fél. allt árið um 375
manns, en í sláturtíð um 1100
manns. Greidd vinnulaun hjá S.
S. á árinu 1965 námu 55,3 millj.
króna.
Sláturfélag Suðurlands starf-
rækti eins og áður niðursuðu-
verksmiðju og pylsugerð í R.vík
Jafnan er fylgzt vandlega með
þeirri þróun, sem verður í kjöt
vinnslu með öðrum þjóðum, og
hafa verið framleiddar hjá S.S.
margs konar nýjungar á þessu
sviði.
Ullarverksmiðjan Framtiðin
starfaði lfkt og undanfarin ,ár
og á miðju sl. ári tók til starfa
ný sútunarverksmiðja sem Slát
urfélag Suðurlands hefur reist
að Grensásvegi 14 f Reykjavik.
Með stofnun sútunarverksmiðj-
unnar hyggst félagið auka verð
mæti gæru- og húðarframleiðslu
sunnlenzkra bænda og þar með
verðmæti útflutningsframleiðsl
unnar.
S.S. rak á sl. ári 10 matarbúð
ir f Reykjavík og eina á Akra-
nesi. Seldu þær vörur fyrir rúm
lega 90 milljónir króna árið
1965.