Vísir - 09.08.1966, Blaðsíða 7

(ý'ÍSIR . Þriðjudagur 9. ágúst 1966.
7
Abba Eban
Utanríkisráöherra ísra-
els, Abba Eban, sem í
kvöld kemur í opinbera
heimsðkn hingað til
lands, er einn fágaðasti
og farsælasti þjóðmála-
maður hins unga Gyð-
ingaríkis, en auk þess
kunnur mennta- og
mennmgarmaður. Abba
Eban tók við embætti af
frú Goldu Meir, sem
hingað kom til lands fyr-
ir nokkrum árum og
mörgum er minnisstæð
sökum hins milrfa per-
sónuleika síns.
Eban var engirm viðvaning-
ur, þegar hatm settist í sæti
utanrikisráðherra. Hfcn langt
árabii hafði harm þá verið rðdd
menntun sína í þeim skólum
sem beztir eru taldir í því landi.
Árig 1938 lauk hann prófi frá
háskólanum í Cambridge og
hafði lesið austræn tungu-
mál, auk latínu og grísku.
Vann eftir það nokkra hríð að
rannsóknum í fræðigrein sinni
og var að auki aðstoðarkennari
við Cambridgeháskóla. í háskóla
var hann formaður félags Verka
mannaflokksins þar og auk þess
forseti f málfundafélagi skólans,
Cambridge Union, en það þyk-
ir hin mesta virðingarstaða sem
stúdentum getur hlotnazt. Á há-
skólaárum sínum komst hann í
náin kynni við foringja Zíonista
hreyfingarinnar, þá Mose Shar-
ett og dr. Chaim Weizmann og
varð ráðunautur þeirra um mál
efni landanna við botn Miðjarð
arhafs.
1 styrjöldinni barðist hann í
brezka hemum og var major
að tign er stríðínu lauk. Starfaði
hann í herráðinu í Jerúsalem og
komst þar í kynni við foringja
hersveita Gyðinga, sem eftir
Þessi mynd var tekin er forseti Islands var I he imsókn í ísrael í marz s.l. Frá vSnstri: Emil Jónsson
utanríkisráðherra, herra Ásgeir Ásgeirsson, Abba Eban utanríkisráðherra og Hans G. Andersen
sendiherra Islands í ísrael.
— rödd ísraels á alþjóðavettvangi
Einn srýattasti þfáðmálamaður hins unga
Gyðingar'ikk kemur
hins unga lands sms á vett-
vangi Sameinuðu þjfiðanna, og
sendiherra þar eftk styrjöldina
er alþjóðasamtökm ákváðu að
stuðla að stofnun sérstaks ríkis
sem síðar Maut rtafmð ísrael.
Með saimi má því segja að hann
hafi verið emn af guðfeðrum
lands sfns, þött ungur væri þá
að árum.
Memrtaður í Bretíandi.
Abba Eban er aðeins 51 árs
að aldri, og er þó sýnu ung-
legri, eftir því sem þeir ísiend
ingar segja sem sótt hafa hann
heim í Jerúsalem. Hann fædcfist
í Suður Afríku en fluttist til
Bretiands þegar hann var 8 ára
J Þar ólst harm tmp og Maut
til Isiands / kvöld
styrjöldina áttu sinn ríka þátt í
að vinna að sjálfstæði lands-
ins úr hendi Breta.
Ílentíst í ísrael.
Eftir styrjöldina tók Eban við
starfi f Jewish Agency, út-
breiðslustofnun Zfonista í land-
ina sem vann að þvf að það
fengi firiit sjálfstæði. Á vegum
þeirrar stofnunar var Eban send
ur árfð 1947 tii New York þar
sem samtök S.Þ. ræddu um það
hvort stutt skyldi að stofmm
sjálfstæðs rikis Gyðinga f Pal-
estínu. Ári seinna átti Eban
höfuðþátt í því að tiliaga Banda
rfkjanna um að landið yrði alit
gæziuvemdarsvæöi var felld og
fast haldið við fyrri ákvörðun
samtakanna um skiptingu iands
ins í tvö riki, en þau urðu end-
anieg úrslit, sem kunnugt er.
Vakti þessi frammistaða hans
þá mikla athygli og varð hann
af henni víðkunnur. Árið 1948
var Eban skipaður fulltrúi bráöa
birgðastjórnar ísrael hjá S.Þ. og
eftir að hann hafði átt manna
mestan þáttinn í því að landinu
var veitt iringanga í samtökin
varð hann aðalfulltrúi iands
síns hjá þeim, aðeins 33 ára að
aldri, — yngsti aöalfulltrúi
nokkurs ríkis þar. Árið 1950
var Eban einnig skipaður sendi
herra ísraels í Washington.
Inn í stjómina.
Níu árum seinna sneri hann
heim til ísraels frá Washington
og var kjörinn á þing nokkrum
mánuðum eftir heimkomuna.
Ráðherra varð hann-í stjóm-Ben
Gurions, án stjómardeildar en
1960 tók hann við embætti
menntamálaráðherra landsins.
Þremur árum seinna, er Lev
Eskhol myndaði fyrstu ríkis-
stjóm sína varð Eban varafor
sætisráðherra og starfaði þá
mikið að utanríkismálum, fór
m.a. í margar opinberar heim-
sóknir eriendis, fyrir hönd
Eskhois.
í kosningum þeim sem fram
fóru til þings i ísrael í fyrra
var honum falið að semja stefnu
skná flokks síns og stjóma upp
lýsingadeild hans í kosningun-
um. Þótti honum takast þessi
verkefni með ágætum og til
þess var tekið að hvar sem
Eban átti að halda ræður safn
aðist saman mikil mannþyrping.
Kunnur rithöfHndur.
Meðan Eban dvafdist vestan
hafs sem sendiherra lands sáis
hélt hann iðulega fyrirtestra við
bandaríska háskóla og ritaði
nokkrar bækur um stjömmSl
og þjóðféiagsmál í lönchimnn
fyrir botni Mfðjarðarhafs, þar
sem málstaður Ísraelsríkis er
snarplega túikaður. Ein bóka
hans heitir m.a. „The Toynbee
Heresy" eöa Villa Toyníbees
(1955) og má ætla að mörgum
þyki hún fröðleg þar sem hinn
brezki sagnfræðingur er vel
kunnur hérlendis. Mörg vísinda
félög hafa kjörið Eban heiðars
féiaga, heiðursdoktor er hann
frá ýmsum bandan'skum háskól
um og hann gegndi varaforseta
embætti á ráðstefnu SiÞ. um
mál vanþróuðu landanna sem
haldin var í Genf árið 1963.
Abba Eban kemur nú Mngað
tii lands í fyrsta sinn. H@r rnun
hann dveijast í tvo daga í fiínm
opinbern heimsókn sinni.
(j
byrðar í
Að jafnaöi eru tollar á verk-
smiðjuframteiðslu frá van-
þróuðu löndunum mun hærri en
nemur samanlögðum inn
flutningi iðnaðarlandanna á
þéssari framleiðslu. Þeir eru
einnig helmingi hærri en tollam-
ir á útflutningi iðnaöarland-
anna.
Vel getur átt sér stað, að
Kennedy-áætlunin leiði til þess,
að tollar á verksmiöjuvörum
vanþróuðu iandanna tvöfaldist
aftur.
Á þaö var lögð áherzla, þeg-
ar Kennedy-áætlunin var und-
irbúin, að þær úttlutningsvörur,
sem væm vanþróuðu löndun-
um hagkvæmastar, væru oftar
settar á undantekninga-skrána
en vörur iðnaðarlandanna, Mut-
falislega reiknað. Jafnvel þótt
hægt verði að skera tolla niður
um 50 af hundraði, eins og leit-
azt er við aö gera, og jafnvel
þótt vanþróuðu löndin hafi ó-
beinan hag af því, þá getur nið-
urstaöan orðið sú, aö bifið milli
vanþróaðra ianda og háþróaðra
landa breikki, af því að hærri
tollar 'verði á vörum sem þau
verða að kaupa.
Það er forstjóri Ráðs Sam-
einuðu þjóöanna um utanríkis-
viöskipti og þróunarmál (UNC-
TAD), dr. R-aul Prebiseh, sem
orðar þessar viösjárverðu horf-
ur í skýrslu um, möguleikana
á að koma á forgangskerfi van-
þróuðu londunum í hag.
Greinargerðin á að vera grund
völlur umræöna í sérstakri „for-
gangsnefnd", (TDB), sem kom
saman í Genf 26. júlf.
Því hefur oft verið haldið
fram, I aö tollmúrarnir gegni ó-
veruiégu hlutverki fyrir vanþró-
uðu iö.ndin, þar sem útflutning-
ur þeirra til iönaðariandanna sé
af skornum skammti og útflytj-
endur fáir, segir Prebisch. Enn-
fremúr hefur verið sagt, að verð
tollurinn sé ekki hærri en 10
af hundraöi, og aö sennilega
verði hann lækkaður niður í 5
af hundraöi, ef Kennedy-áætlun-
in nái fram að ganga.
Mjög mikilvægt
í reyndinni er tjón vanþró-
uðu iandanna meira, að hans
áliti. Nafntollur á verksmiðju-
framleiösiu frá vanþróuðu lönd
unum er aö meðaltaii miklu
hærri en nemur samanlögöum
innflutningi iönaöarlandanna á
þessari framleiðslu. Þaö kemur
á daginn, að vanþróuöu löndin
verða óþyrmilega fyrir barðinu
á hinum háu tollmörum. Þó
segja megi, aö þetta sé tilviljun,
þá hefur það áhrif á stöðu van-
þróuðu landanna á heimsmark-
aðinum.
Prebisch tínir líka tii dæmi
um háa tolla á vörum, sem eru
mikiivægar fyrir vanþróuöu
löndin. I EfnahagsbandMagi
Evrópu (EEC) er t. d. toífur á
kakói 27 af hundraði, á nSSur-
soönum fiskafurðum upp í 30
af hundraði, á borðlíni 24 af
hundraöi og á teppum 24 af
hundraði. í Bandaríkjunum er
lagður tollur sem nemur 44 af
hundraöi á niðursoðnar fiskaf-
urðir, 29 af hundraði á föt, 25
af hundraði á skófatnað og 23
af hundraði á málmvörur.
Frekari könnun leiöir einrng
í ljós, að toilamir hækka eftir
því sem varan er meira unnki.
Húöir og skinn era t. d. ekki
tolluð í flestum iðnaðarlöndum.
Á leðri er hins vegar toilur sem
nemur að meðaltali 11 af hundr-
aöi innan Ef n ah a g sb andategs
Evrópu og 10—15 af hundraðí í
Bretlandi. Strax og kemur að
unnum leðurvörum hækka toll-
amir, 19 af hundraði í Efnahags
bandalaginu og 30 af hundraði
í Bretlandi. Á hanzka, skó og
svipaöar vörur er hægt að leggja
tolia sem- nema allt að 82 af
hundraði í Bandaríkjununx
Pramh. S Ms. 5'