Vísir - 07.01.1967, Blaðsíða 7

V í S IR . Laugardagur 7. janúar 1967.
7
Höndin þín helg mig
Lúkas, 2,21.
Það er ekki langur texti, sem
kristnir feður vorir völdu að
fvrsta guðspjalli nýársdagsins.
Hínn 1. janúar er ekki nýárs-
dagur kirkjunnar heldur ríkisins
heimsins. Kirkjan á annan nýárs
dag. Það er 1. sunnudagur í jóla-
föstu. Þá byrjar kirkjuárið. Þess
vegna væri máske rétt aö miða
annál kirkjunnar við þann tíma.
En líklega er þaö ekki hægt.
Kirkjan er svo háð ríkinu, heim-
inum, aö hér eins og í ótal fleiru
verður hún að laga sig eftir því
og miöa árið sitt viö þess al-
manak.
En minnumst samt þess, sem
Drottinn segir í orði sínu við
kirkjuna á hennar nýársdegi,
fvrsta aðventu-sunnudeginum.
Hann segir: Mitt ríki er ekki af
þessum heimi. Og í því ríki er
hann konungur, hann sem er
Drottinn kirkjunnar og herra,
hverjum hún á að þjóna — hon-
um einum. — Hvert ár í lífi
kirkjunnar verður að endingu
dæmt og métið eftir þvi hvemig
henni hefur tekizt sú þjónusta.
Þegar litið er til baka yfir starf
íslenzku kirkjunnar á iiðnu ári,
mun þaö tæpast verða taliö við-
burðaríkt. Þar hefur flest gengið
sinn vanagang. Þó er það víst, að
ætíð mun þessa árs verða getið i
landsins kirkjusögu þótt ekki sé
það fyrir tilverknaö kirkjunnar
eða að hennar tilhlutan á einn eða
annan hátt. Á þessu ári var i
fyrsta sinn sjónvarpað íslenzkri
guðsþjónustu, og hvaö sem um
þær helgiathafnir má segja, sem
þar fór fram, þá er það víst, að
hér hafa kirkjunni opnazt víðar
dyr, sem innan skamms munu
liggja inn á hvert heimili í land-
inu. Og það er ekki undir einum
eða neinum nema henni sjálfri
komið á hvem hátt hún notar í
boðun sinni þetta stórkostlegasta
og áhrifamesta fjölmiðlunartæki
framtíðarinnar.
&
Á liðnu ári var mikið rætt um
Það er aðeins fáein orð — og í
rauninni aðeins eitt, sem máli
skiptir — orðiö Jesús.
Hér mun þó ekki hafa verið
skipulag kirkjunnar í sambandi
við framkomnar tillögur um
breytingar á skipuh prestakalla.
En þar sem þær eru enn á um-
ræðustigi veröur þeirar ekki
frekar getið í þessum annál. All-
mikjl breyting varð á starfsliöi
kirkjunnar. Fjórir prestar létu af
embætti, þeir prófastarnir sr.
Sigurjón í Saurbæ og sr. Páll á
Skinnastað — ennfremur sr. Jón
Hnefill á Eskifiröi og sr. Óskar í
Stafholti. Tveir guðfræðingar
voru vígðir, sr. Heimir Steinsson
til Seyðisfjarðar og sr. Jón Einars
son til Saurbæjar. Innan presta-
stéttarinnar urðu ennfremur þess-
ar breytingar: Sr. Jón Bjarman
gerðist æskulýðsfulltrúi, sr.
Marinó í Vallanesi fór aö Sauða-
nesi, sr. Bragi Friðriksson fékk
Garða á Álftanesi, sr. Ásgeir í
Hvammi varö prestur á Kefia-
víkurflugvelli, sr. Bolli í Hrísey
fékk Laufás, sr. Sigurpáll á Bíldu-
dal fékk Hofsós, sr. Ágúst á
Möðruvöllum fékk Vallanes, sr.
Magnús Runólfsson fór að Árnesi,
sr. Kári Valsson fékk Hrísev, sr.
Bragi Benediktsson gerðist frí-
kirkjuprestur í Hafnarfirði. Nokk
ur góð brauð eru nú laus, sem
ekki hefur verið sótt um. Er þjón
að af . nágannaprestum. Virðast
þar vera opin tækifæri fyrir
presta, sem hug hafa á að skipta
um prestaköll en veigra sér við
að leggja út í tvísýnar kosningar.
Á eftirtöldum stööum voru vígö-
ar nýjar kirkjur: Görðum á Álfta-
nesi, Valþjófsstað, Höfn í Horna-
firði, og Grundarfiröi á Snæfells-
nesi, ennfremur sumarbúðir i
Skálholti: (Nú eru kirkjur í bygg-
ingu víðs vegar á landinu, m. a.
í Reykjavík, í Grensásprestakalli
og Bústaðaprestakalli, auk Hall-
grímskirkju). Biskupinn vísiteraði
Vestfjörðu og þáði heimboð Bisk-
upakirkjunnar á Bretlandi. Sr.
Sig Pálsson, prófastur Árnesinga,
hlaut vígslu sem vígslubiskup
Skálholtsstiptis. Fór sú merka at-
um handahófskennt textaval aö
ræöa heldur vandlega íhugað mál
með ákveðinn tilgang í huga.
Nýtt ár er oss jafnan eins og
óþekkt og ókannað land, sem við
vitum ekki hvort er greiðfært eða
örðugt yfirferðar. Vér vitum ekki
fyrirfram hvaða tálmanir kunna
að verða á leið vorri — ekki fyrr
en jafnóðum og leiðin lengist frá
degi til dags.
Þannig er það einnig með hvert
ár, sem vér heilsum. Vér vitum
ekki yfir hverju það býr. Auðnist
oss að lifa það til enda, má vera
að þaö revnist áþekkt öðrum
æviárum vorum — blátt áfram
og hversdagslegt. En það kann
líka að verða ár mikilla viöburða
og örlagaríkra átaka. Enginn veit,
enginn sér það fyrir.-------
En ofar tíma og rúmi lifir og
ríkir hann, sem er hinn sami í
dag og í gær og um aldir, hann
sem kom til að opinbera oss kær-
leika sinn, birta oss miskunn sína
og náð og lyfta oss duftinu frá,
hann, sem ber nafnið hverju nafni
æðra — Jesús.
Einn lærisveina hans — Pétur
— vitnar um þetta nafn þannig:
„Ekki er hjálpræðið í neinum öðr-
höfn fram í Skálholti 4. sept.
(Björn Björnsson kand. theol.
varði doktorsritgerð við Edinborg-
arháskóla). Þriggja látinna kirkju-
höföingja var minnzt á árinu:
Jóns biskups Vídalíns, sr. Jóns
Steingrímssonar og dr. Jóns bisk
ups Helgasonar.
&
Þá hafa verið raktir örfáir
drættir í ytri viöburðum kirkju-
Iífsins á s.l. ári. En þegar litið
er fram á leið, hljóta að vakna
spurningar um það hvernig bregð-
ast skuli við fyrirsjáanlegum
skorti á starfsmö,nnum fyrir kirkj
una. Þarf ekki að breyta guö-
fræðináminu? I-Ivaö er hægt að
gera til að laða stúdenta að guö-
fræðideildinni? Þetta hljóta aö
vera áleitnar spumingar hjá guð-
fræðiprófessorum og öðrum ráöa-
mönnum kirkjunnar. Þeir veröa
að gera sér grein fyrir vandanum
og á hvern hátt við honum skuli
bregðast. Og hollt er okkur öll-
um aö minnast þess, sem sænsk-
ur guðfræðikennari segir í niður-
lagi greinar, sem þýdd er f nóv-
emberhefti Kirkjuritsins:
„Hefur ekki guðfræðimenntun
presta okkar og kennara mótazt
of einhliöa af sagnfræðilegum
sjónarmiðum? Trúarlsérdóma-
sögu, kirkjusögu, trúarbragða-
sögu, helgisiðasögu o. s. frv. Það
má ekki vanrækja sagnfræðilega
sjónarsviöið. En á hinn bóginn er
óhjákvæmilegt að gera guöfræð-
ingana færa um aö skilja, ekki
einvörðungu sín útkjálkasjónar-
mið, heldur koma þeim líka í
snertingu viö þá stórkostlegu
þróun, sem á sér stað um vfða
veröld og knýr mannkynið inn í
nýöld, sem verðu-r öllu ólfk, sem
áður var“.
En hvað sem fram undan er,
skulum viö sameinast f fyrirbæn
fyrir þjóð og kirkju:
Þín kirkja, góði Guð,
þú gef að standi
um aldir óbifuð
af öllu grandi.
um, því að eigi er heldur annaö
nafn undir himninum, er menn
kunna að nefna, er oss sé ætlað
fyrir hólpnum að verða". Það er
því ekki undarlegt þótt kristnir
feður vorir hafi valið þetta nafn
að texta nýársdagsins — yfirskrift
ársins. Með því vildu þeir benda
hverri kynslóð á það leiðarljós,
sem skærast skín. Það ljós sem
ekkert myrkur fær byrgt, enginn
stormur slökkt. Slíkt Ijós er hann,
sem þekkti bezt mannlegt hjarta,
vissi hve myrkrið getur stundum
náð sterkum tökum á mannlegri
sál, myrkur kvíða og vonlevsis,
myrkur syndar og sorgar. Sliku
kynnist hann meöal þjóðar sinn-
ar. Menn komu til hans með lam-
að sálarþrek, tjáðu honum vand-
kvæði sín, opnuðu fyrir honum
hjarta sitt, játuöu syndir sínar og
yfirsjónir.
Af hverju?
Af því að þeir fundu að hann
bjó yfir þeim mætti, sem gat
hjálpað, að hann bar nafn með
réttu------nafnið Jesús sem þýð
ir frelsari. Á þetta nafn er oss
bent við upphaf nýs árs, undir
merki þess skulum vér standa
frammi fyrir óvissu Komandi
daga. Mikil óvissa er framundan.
Margt getur skeö á einu ári. Upp-
haf stórra atburða gerist á ör-
skotsstund. Eitt bvssuskot verður
byrjun heillar heimsstyrjaldar.
Þannig var það eitt sinn. Það
getur gerzt enn í dag. Uggvæn-
legt ástand ríkir nú milli ýmissa
þjóða. Þær lifa í ótta vegna
styrjaldarinnar í Viet-Nam.
Mörgum stendur líka stuggur af
sffellt vaxandi kjarnorkustyrk
fjölmennustu þjóðar í heimi. Við
þetta horfumst vér í augu í dag,
er vér heilsum nýju ári. Vér
skulum vona og biðja, að það
verði ekki ár ógna og hörmunga
heldur ár friðar og farsældar.
Vér heilsum því í nafni hans,
sem einn getur veitt hjartanu
þann frið, sem tryggir sanna far-
sæld.
Sú var tíðin, að er menn lögðu
upp í ferð, hvort heldur á sjó eða
I einu af þrem prestaköllum
Suðurnesja, Grindavík, situr sr.
Jón Árni Sigurðsson. Hann er
fæddur á Auðshaugi á Barða-
strönd árið 1917, stúdent á Ak-
ureyri 1940 og kand. theol vorið
1944. Sama ár varð hann eftir-
maður frænda síns og fóstra sr.
Jóns Þorvaldssonar á Stað á
Reykjanesi og hélt það brauð i
4 ár. Síðan 1948 hefur hann
verið prestur Grindvíkinga.
Kona hans er Jóna Sigurjóns-
dóttir úr Reykjavík.
Sr. Jón Ámi skrifar nýárs-
hugvekjuna fyrir Kirkjusíðu
Vísis að jjessu sinni.
landi, þá lutu þeir höfði og báðu
bænar. Bænin veitti þeim styrk
og staðfasta von um að farsæl
yrði förin, og hún hvatti menn
lika til aö fara að öllu með fullri
gát. Þessi örstutta helgiathöfn
Framh. á bls, 2
Frá Oddi biskupi
og Ragnheiði
Það bar við um sumarið (1605), er Oddur biskup vísiteraði
Vestfjörðu, að hann kom í Holt í Önundarfirði og var Sveinn
prestur farinn í kaupstað. Hann var þá prófastur í Vestursýsl-
unni við Isafjörð. Tók Ragnheiöur Pálsdóttir biskupi og svein-
um hans vel og höfðinglega. Sátu þaú bæði til samans og töluðu
ýmsa hluti að gamni sér. Og sem biskup var orðinn nokkuð öl-
! glaður, kvaö hann sig það gruna, að einhver sona Sveins prests
j mundi verða biskup eftir sig í Skálholti og iézt vilja sjá þá.
. Hún tók því ólíklega ... Voru þá stjúpsynir hennar Ieiddir fram,
synir Sveins prests. Biskup leit á þá og blessaði og er þeir voru
frágengnir kvaö hann engan þeirra mundi biskup verða. Síöan
lét hún fram leiða Gizur son Sveins og hennar tvævetran. Leit
biskup á sveininn og blessaði og kvaö hann heldur ei biskup veröa.
Ragnheiöur mælti þá: „Svo er sem ég sagði, að yður ætlar nú
að skjótast herra“. Hún var þunguö og lagöi biskup hönd sína
fyrir neðan brjóst henni og mælti: „Ekki mun mér skjótast svo
mikið, ef sá veröur biskup eftir mig, sem nú ber þú undir þínu
brjósti". Hún mælti: „Satt mun það, herra. Annaðhvort mun
hann verða biskup eða meistari". Og felldu þau svo talið.
Ragnheiður varð léttari um haustið, hinn 14. sept. á föstudag
um miðjan aftan og ól svein og var sá nefndur Brynjólfur. Ragn-
heiður var mikill kvenskörungur, vitur, örlát og höfðingjadjörf.
(Espólín).
Grindavíkurkirkja.
Annáll kirkjunnar 1966