Vísir - 05.05.1967, Blaðsíða 8

3
V í S I R . Föstudagur 5. mai 19b'"<
VtSIR
Utgefandi: BlaSaútgáfan VÍSIR
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri; Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Bergþór Úlfarsson
Auglýsingan Þingholtsstræti 1, símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Túngðtu 7
Ritstjóm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 100.00 á mánuði innanlands
1 lausasölu kr. 7.00 eintakið
Prentsmiðja Vfsis — Edda h.f.
Ný vandamál og
viðfangsefni
gnda þótt öllum, sem vita vilja, sé fullljóst, að efna-
hagsviðreisn úr gjaldþroti vinstri stjórnarinnar lánað-
ist ágætlega á undanförnum tveimur kjörtímabilum,
er að sjálfsögðu engum dulið, að við ýmsa erfiðleika
og ný viðfangsefni er að etja. Svo verður ætíð, bæði
í lífi einstaklinga og þjóða. Enginn leysir varanlega
úr viðfangsefnum eða vandamálum, vegna þess að
samkvæmt eðli málsins koma ætíð ný viðfangsefni
og ný vandamál.
Hitt er rétt, að viðreisnartímabilinu er nú lokið
með þeim árangri, að þjóðin hefur aldrei fyrr verið
betur á vegi stödd að mæta nýjum viðfangsefnum
og snúast gegn nýjum vandamálum.
Og vissulega hafa ný vandamál orðið á vegi þjóð-
arinnar. Mikill meirihluti útflutningsverðmæta þjóð-
arinnar hefur þurft að sæta mjög tilfinnanlegu verð-
falli á erlendum mörkuðum, allt að 30% og jafnvel þar
yfir í stöku tilfellum.
Það sjái hver sjálfan sig að missa skyndilega til-
finnanlegan hluta af launum sínum. Hvað getur ein-
staklingurinn gert í slíkum kringumstæðum ? Ef hann
á sparisjóðsinnistæður, getur hann gripið til þeirra í
bili og bjargað sér um stundarsakir, þar til launin
hækka e. t. v. aftur. En ef þau hækka ekki aftur,
kemur að því, að einstaklingurinn hefur minna fé
milli handanna og verður að draga ályktanir af því,
minnka neyzlu sína, draga úr eyðslu og spara við
sig. Eða hann gæti e. tv. aflað sér nýrra tekna á
öðrum sviðum. Þannig er þessu einnig varið um þjóð-
félagið.
Stjórnarandstæðingar eru glaðhlakkalegir og segja:
Hvað er rfldsstjómin að bera fyrir sig verðfalli á út-
flutningsafurðunum ? Verðfall hefur svo sem áður
orðið! Já, það er rétt, verðfall hefur áður orðið. Menn
muna eftir kreppuárunum. Það verðfall, sem varð á
kreppuárunum um og eftir 1930, varð ekki áhrifa-
laust í íslenzkum þjóðarbúskap. Þá var innleitt hið
harðsvíraðasta hafta- og skömmtunarkerfi, sem ekki
tófcst að brjótast undan fyrr en um 30 árum síðar.
Það er árangri viðreisnarinnar að þakka, að við
höfum ekki í dag þurft að grípa til haftakerfisins eins
og á tíma kreppuáranna. Með verðstöðvunarstefnu
rfkisstjómarinnar og öðrum ráðstöfunum til stuðn-
ings útgerð og fískiðnaöi, sem hægt var að gera án
nýrra skatta á almenning vegna góðrar afkomu ríkis-
sjóðs, — og eins meö því að draga úr áður ráðgerð-
um ríkisframkvæmdum, heéar í bili reynzt auðið að
nsœta vandanum.
VW hðfum þurft að borfest í angu við nýjan vanda
Á ráðgjafarþingi Evrópuráðsins í Strasbourg. Myndin var tekin f janúar sl., er Wilson forsætisráð-
herra Breta flutti þar ræðu um stöðu lands síns í Evrópn.
5. maí — dagur Evrópu
Ctofnskrá Evrópuráðsins var
^ undirrituð í London 5. maí
1949, og af því tilefni er 5. maí
hátíðlegur haldinn sem DAGUR
EVRÓPU.
Evrópuráðið var stofnað fyr-
ir forgöngu manna, sem trúöu
því, að eina úræöið til að reisa
álfuna úr rústum eftir heims-
styrjöldina væri að stofna til
samvinnu Evrópumanna með
nýjum hætti. Sumir töldu ekkert
minna duga en Bandaríki Evr-
ópu, en ýmsir, sem þannig töl-
uðu, munu þó ekki hafa gert
sér nákvæma grein fyrir stjórn-
skipun þessara „bandarikja".
Allir voru sammála um, að sam-
vinnu skyldi auka, en ágreining-
ur kom fljótlega upp um það,
hvemig henni skyldi haga. í meg
indráttum skiptust menn í
flokka með þeim hætti, að í
þeim 6 ríkjum, sem nú eru í
Efnahagsbandalaginu, vildu
menn nána stjómmálasamvinnu
og óttuðust ekki afsal fullveld-
is. í Bretlandi og á Norðurlönd-
um vildu menn samvinnu um
einstök máJ, vom hikandi viö
almenna stjórnmálasamvinnu og
voru andvígir fullveldisskerö-
ingu. Vegna þessa ágreinings
skildu leiðir, og Efnahagsbanda-
lagið var stofnað án þátttöku
Breta og Norðurlanda.
Á síðustu árum hafa viðhorfin
breytzt. De Gaulle er nú aðal-
taismaður þess, aö fullveldi ein-
stakra ríkja sé virt og að sam-
starf í Efnahagsbandalaginu og
innan vébanda annarra alþjóöa-
stofnana eigi ekki að leiða til
stofnunar einhvers konar banda-
ríkja, sem séu hinum einstöku
þjóörfkjujn æðrj. Þá Ijafa Bretar,
senjenn eru andstæöingar þeárr-
ar hugmyndar, að efnahagssam-
vinna ejgi að leiöa til stjóm-
málasameiningar, enn á ný á-
kveðið að sækja um aðild að
Efnahagsbandalaginu. Sú stefna,
að ríkin í Evrópu eigi að sam-
einast og mynda ríki af nýrri
tegund, á því sem stendur held-
ur hnignandi gengi að fagna. —
Efnahagssamvinna og annaö
samstarf á afmörkuðum sviö-
um fer hins vegar vaxandi.
Evrópuráðið er ein af þeim
stofrunum, sem vinna að því að
efla samvinnu Evrópuríkja á
þeim sviöum, sem árangurs af
slíkri samvinnu er að vænta.
Á vegum ráðsins er ráðgjafar-
þing, sem kemur saman 3 sinn-
um á ári 1 Strasbourg á landa-
mæmm Frakklands og Þýzka-
lands. Þar ræða þingmenn frá
18 ríkjum um þróun Evrópu-
mála, svo og um einstök atriði,
smn mjög tæknileg, er þeir telja
líklegt, að samvinna geti tekizt
um. Nýlegt dæmi um almenna
umræðu á ráðgjafarþinginu er
það, að í janúar s.l. kom Wilson
forsætisráðherra Breta til Stras-
bourg og ræddi um stöðu lands
síns í Evrópu. Síðan var um þaö
mál fjallað af þingfulltrúum.
Þessi umræða var eins konar
forleikur að aðgerðum Breta til
að ná samningsaðstöðu um að-
ild að Efnahagsbandalaginu.
Dæmi um tæknilegt atriði eru
umræður á sama þingi um laga-
lega vernd til handa mönnum,
sem teikna nýjar stafagerðir, en
hér er um að tefla nýjung í
höfundarétti. Þaö er langur veg-
ur frá hinu stórpólitíska deilu-
máli um Bretland og Efnahags-
bandalagið til löigfræðiatriöa
eins og þess, sem nefnt var, en
Evrópuráðið lætur sig varða
allt, sem á milli er, ef telja má,
að Evrópusamvinna um það geti
orðið tií góðs.
Á ráðgjafarþingi Evrópuráðs-
ins aiga sæti 147 þingmenn, 3
—18 frá hverju hinna 18 aðild-
arrfkja. Þeir eru ekki fulltrúar
ríkisstjórna og geta því ræðzt
við inn persónulegar skoðanir á
frjálslegan hátt. Önnur aðal-
stofnun Evrópuráðsins er ráð-
herranefnd þess. I henni eiga
sæti fulltrúar rfkisstjóma aðild-
arríkjanna. Aðalskrifstofa ráðs-
ins í Strasbourg vinnur í þágu
bæði þingsins og ráðherranefnd-
arinnar. Vemlegur hluti starfs
Evrópuráðsins fer fram á skrif-
stofunni eða í sérfræöinganefnd
um, sem ráðherranefndin setur
á fót. — Evrópuráðið hefur staö
ið að gerð um 50 milliríkjasátt-
mála. Meðal þeirra eru mann-
réttindasáttmáli Evrópu, félags-
málasáttmáli Evrópu og menn-
ingarsáttmáli Evrópuráösins.
Ýmis starfsemi er rekin í sam-
ræmi við þessa sáttmála, og næir
ir f því sambandi að minna á
mannréttindadómstól og mann-
réttindanefnd Evrópu. íslending
ar hafa átt aðild að Evrópu-
ráðinu síðan 1950. Fulltrúar ís-
lands á ráðgjafarþinginu eru nú
Eysteinn Jónsson, Friðjón Skarp
héðinsson og Þorvaldur Garöar
Kristjánsson, en til vara Helgi
Bergs, Jón Þorsteinsson og Pét-
ur Sigurðsson. Staðgengill ut-
anríkisráðherra í ráðherranefnd
inni er Pétur Eggerz ambassa-
dor. í mannréttindanefnd Ev-
rópu á sæti Theodór B. Líndal
prófessor og í mannréttindadóm
stólnum Einar Amalds hæsta-
réttardómari. í lagaráði Evrópu-
ráðsins eiga sæti Baldur Möller
ráðuneytisstjóri og Pétur Egg-
erz ambassador, • en varamaöur
þeirra er Ólafur W. Stefánsson
deiidarstjóri. 1 samvinnunefnd
F.vrópu um menningarmál eiga
sæti Jóhann S. Hannesson skóla
meistari og Birgir Thorlacius
ráður.eytisstjóri, en varamaður
þeirra er Þórður Efnarsson
stjómarráðsfulltrúi. Er Jóhann
formaður nefndarinnar þetta ár.