Vísir - 21.12.1967, Blaðsíða 3

^ÍSIR . Fimmtudagur 21. desember 1967.
r
a
selsíus
Þetta er líkast því að koma í
annað land, stiginn liggur uta'n
á húsinu, keðja fyrir handrið,
i-i járntröppur og dyrnar langt
| uppi á vegg. Húsið stendur baka
til númer fjögur við Bergstaða
stræti, gamalt steinhús og járn
smiðja niðri.
Ég klöngrast upp járnstigann
upp í „þrettán hundruð gráður
á selsíus", en svo heitir fyrir-
tækið sem hér er til húsa.
Brennsla.
Innan dyra er lykt af mál-
verki blönduð prímusangan og
andvari frá opnu ljósi. Rekkar
nær dyrum, settir leirmunum
af ýmsum stærðum og gerðum
og kerti í fallegum litbrigðum.
Handan við stórt og ljótt mál-
verk, sem níyndar eins konar
skilrúm í salnum stendur
konan í fyrirtækinu og steypir
kerti og fleiri málverk eru á bak
við hana. Innar í salnum bograr
maðurinn í fyrirtækinu við
strigapoka. Hann rykkir pokan-
um í einu hasti upp á borð og
hvolfir úr honum stóru, stein-
gráu, blautu stykki.
— Er þetta leir?
— Þetta er leir.
— Hvað gerirðu næst?
— Sjáðu.
Og hann reisir köggulinn upp
á rönd, tekur vírspotta ofan
af krók og sker stykki úr leir-
kögglinum. Síðan hnoðar hann
stykkið sem hann tók úr leir-
kögglinum, eins og bakari hnoð
ar brauðdeig.
— Hvað gerirðu svo?
— Sjáðu.
Og hann setur köggulinn á
renniskífuna og sezt á lítið
sæti sem stendur út frá appí-
ratinu og síðan hefst hann
handa. Þaö er fróðlegt að fylgj
ast með hvemig ólögúlegur leir
köggull verður að fegursta vasa
sem innan stundar stendur full
mótaður á renniskífunni.
Svona er þá fariö að þessu.
Nú W aöeins eftir að losa vas
ann af renniskífunni og Hauk-
ur Dór Sturluson grípur vír-
spottann að nýju og sker vas-
ann frá skífunni í einu hand-
bragði.
— Hvað gerirðu næst?
— Nú þarf ég að láta vasann
þorna, en það tekur nokkra
daga, vegna þess að vasinn verð
ur að þorna hægt.
Á meðan vasinn þornar gefst
okkur tími til að rabba við
Hauk um nám hans og máske
inna hann eftir skoðunum:
— Hvar færðu leirinn, Hauk-
ur?
—- Frá Englandi, þar sem heit
ir Stoke—on—Trent, skammt
frá Newcastle. Þar er mikill leir-
iðnaður, bæði hráefnisvinnsla
og leirmunaframleiðsla. Bretar
eiga sér sterka og skemmtilega
tradisjón í leirmunaframleiðslu,
iausa við ofhlæöi -það sem 'háð
hefur mörgum góðum keramik-
famleiðendum. Sumir sjá ekki
annað en skandinavíska kera-
mik.
— Varstu lengi við nám er
lendis?
— Ég fór til Skotlands árið
sextíu og tvö og var þar á
skóla í tvo vetur, við teiknun
og leirkerasmíði. Reyndar hóf
ég námið meö því að teikna
meiri hluta vikunnar, en seinni
hluta fvrir vetrar var ég farinn
aö eyða meirihlutanum af tíma
mínum við leirkerasmíði, til
þess að verða ekki þreyttur á
teikningunni. Leirkeragerö er ó-
lík mörgum öörum listgreinum
að því leyti að þar rekur hvert
framléiðslustigið á eftir öðru,
þar til verkinu er lokið.
— Þegar heimssýningin var
haldin kom það meðal annars
fram, að ísienzkir gestir voru
óánægðir með að engin keramik
skyldi vera til sýnis í íslenzku
deildinni. Einhver sagði í því
sambandi, að óþarft væri að
sýna keramik sem íslenzka sér-
framleiðslu, þar eð við ættum
enga hefð í henni. Hvað segiröu
um þetta?
— Ég er alveg sammála, við
eigum enga tradisjón í keramik,
enda er hún mjög ungt fyrir-
bæri á íslandi. Þess verður að
gæta, að leirmunagerð er ein-
hver elzti atvinnuvegur í heimi
ef hórdómur er undanskilinn.
— Hvenær höfst leirlera-
smíði á Islandi ?
— Ragnar Kjartansson sagði
mér einhvern tíma aö danskur
maður hefði verið með leirkera
gerð úti á Reykjanesi og mundi
vera sá fyrsti, sem gerði tilraun
að búa til hagnýta hluti úr leir
og framleiddi aðallega blómstur
potta, en haföi lítið upp úr
krafsinu, að undanskildu því
skipti er hann velti vörubíl
hlöðnum vel tryggðum blómstur
pottum. Annars væri nógu gam
an að athuga sögu leirkera-
smíði á íslandi. Guðmundur heit
inn frá Miðdal er í raun og veru
fyrsti íslenzki' leirkerasmiður-
inn, sem nokkuö kveður að, en
hann var hins vegar svo ó-
heppinn að hefja leirkerasmíði
Haukur Dór Sturluson. (Myndirnar tók R. Lár.).
á þeim tímum þegar allt seldist.
— Á leirkeragerð framtíð
fyrir sér á islandi?
— Það er erfitt að vera leir
kerasmiöur á íslendi. Hér vantar
tradisjónina og smékkinn hjá
fólkinu, en það gerir ekki grein-
armun á fjöldaframleiðslu og
stúdíóvinnu.
— Af hverju eru ekki haldn-
ar sýningar á keramik?
— Það er algengt erlendis að
keramik sé með á samsýning-
um. — Hver eru helztu skil-
yrði fyrir góöri leirkerasmíði?
— Frumskilyröi er að renni
verk og skreyting sé fram-
kvæmt af sama manni. Þetta
tvennt þarf að haldast í hendur.
I.Iér finnst það fráleitt að sá
sem skreytir keramikina, án
Framhald á bls 7
Stykki skorið úr leirköggli.
Hæðinni er náð.
Vasinn látinn í ofninn.
Skreytingu lokið.
|
h
(S
CX&di
ÍStBik* |