Vísir - 23.09.1968, Blaðsíða 9

! V1SIR . Mánudagur 23. september 1968.
„Teljið þér rétt, að Varn-
arliðið verði látið fara úr
landi innan tíðar?“
Ólafur H. Ólafsson, skrif-
stofumaöur: „Ég hef nú tæplega
gert það upp við mig, hver af-
staða mín er í þessu máli. í
fljótu bragöi finnst mér þó, að
ekki sé rétt, að senda Vamarlið-
ið heim í nánustu framtíð."
Sigmundur Siggeirsson, af
greiðslumaður: „Ég hef enga
skoðun á því, ekki að svo
komnu.“
Einar Guðmundsson, bifreið-'
arstjóri: „Ég tel, að við eigum
að hafa Varnarliðið áfram. Mér
finnst það öruggara eins og á-
standið er núna í heiminum." j
Hörður Sigurvinsson, verzl-
unarmaður: „Við skulum láta
Varnarliðið vera kyrrt hér á
landi.“
Birgir Guðmundsson, nemi:
„Nei, ég tel rétt, að Varnarliðið
verði hér áfram.“
Rætt v/ð Ólaf Ólafsson, forstöðumann
rannsóknarstöðvar Hjartaverndar um árangur
fyrsta verkefnis st'óðvarinnar
□ Fyrsta verkefni rannsóknarstöðvar Hjarta-
verndar, landssamtaka hjarta- og æðasjúkdóma-
verndarfélaga, er nú að ljúka. Um 2400 karlmenn
úr 16 árgöngum á aldrinum 33 til 60 ára hafa verið
rannsakaðir í rannsóknarstöðinni, en það eru 82—
83% af þeim fjölda, sem boðið var til rannsóknar
í fyrstu hóprannsókn samtakanna. Þetta er lang-
stærsta hóprannsókn, þar sem rannsóknin hefur
beinzt að fleiri en einum sjúkdómi, sem framkvæmd
hefur verið hérlendis, en fjölmennari hóprannsókn-
ir hafa verið gerðar, en þær hafa beinzt að einum
sjúkdómi eins og t. d. berklavarnir og rannsóknir
á krabbameini í leghálsi hjá konum. Vísir leitaði til
forstöðumanns rannsóknarstöðvarinnar, Ólafs Ól-
afssonar, læknis, til að forvitnast um þær niður-
stöður, sem þegar liggja fyrir og hvernig starfsem-
in hafi gengið.
Ólafur Ólafsson: Kostnaður
stigið geigvænlega.
heilbrigðisþjónustu hefur
Reykviskir karlmenn að meðaltali 5 kg. fryngri en jafnaldrar þeirra i Eskilstuna:
Takið þetta af ykkur herrar mínir
JJlutfallslega á tala þeirra, sem
■*" skila sér til rannsóknarinn-
ar eftir að hækka, — við höld-
um aö þegar allt er komið sam-
an eigi talan eftir að hækka í
90%. Margir hafa ekki getað
komið á þeim tíma, sem til var
ætlazt, en ,munu skila sér. síðar,
svaraði Ólafur, þegar hann var
spurður hvort þeir væru ánægðir
með undirtektimar.
Þetta er miklu betri árangur
en þekkist nokkurs staðar er-
lendis, en til samanburðar veit
ég ekki til þess að nein hóp-
rannsókn t. d. í Bandaríkjunum,
þar sem niðurstöður hafa verið
birtar hafi fengið meira en 70%.
Árangurinn er einnig betri en
nokkurs staðar er búizt við og
þekkist í Evrópu.
Það er þetta, sem gerir er-
lenda aðila áhugasama um rann-
sóknir eins og þessa hérlens.
Við getum fengi hlutfallslega
fleiri til að mæta en annars
staðar og eru sjálfsagt ýmsar
ástæður, sem liggja aö baki því,
betri menntun, lítið þjóðfélag,
tiltölulega lítill flækingur manna
staöa á milli o. fl.
Athugun á sjúkdómstíðni ein-
stakra cjúkdóma i þessari at-
hugun byggist algjörlega á
heimtunum. Ef t.d. aðeins 50%
af boðuðum mönnum hefðu
mætt, hefði nær ekkert veriö
hægt að segja um hópinn allan.
Engin trygging hefði verið fyrir
þvi, að hálfur hópurinn hefði
gefið rétta mynd af honum öll-
um. Niðurstöður af slikum hóp-
rannsóknum orka því mjög tví-
mælis.
Það er því ekki að ástæöu-
lausu, sem við erum mjög á-
nægðir með undirtektir þær sem
við höfum fengið meðal almenn-
ings.
Tilgangurinn meö þessari
hóprannsókn nú er að kanna
hvert við eigum helzt að beina
kröftunum, hvernig árangur
rannsóknarstöðvarinnar megi
veröa sem áhrifaríkastur.
Ijvaða niðurstöður hafiö þið
þegar fengið eftir þessa rann-
sókn?
Við getum ekki komið með
lokatölur nú. Töluvert af fólki
þarf að fylgjast betur með. Við
skoðum það aftur eftir þrjú og
sex ár og getum þá nánara
dæmt um sjúkdómsþróunina og
komið þá meö réttar tölur. Þaö
eru aöeins frumtölur, sem nú
liggja fyrir.
Viö tókum þátt í Norræna
lyflækningaþinginu, sem var
haldið hér í júní og löigðum þar
fram Iskýrslur, vissar niður-
stöður. .. .
Getið’ 'þer nefnt ' einhverjar
tölur, sem þiö hafiö fengið þeg-
ar?
Af þeim sem voru rannsak-
aðir voru 4 — 5% með sykursýki
á frumstigi, þ. e. einkennislausa
byrjandi sykursýki. Viö höfum
raunar þegar séö árangur af
meðferð á þessum mönnum, þar
sem sykurþolið hefur orðið eðli-
legt og við eigum eftir að fylgja
þessum tilfellum betur eftir.
6—7% voru með háþrýsting,
þar af var helmingur, sem ekki
var vitað um áöur.
Einkenni um byrjandi hjarta-
sjúkdóma höfðu 6—7%, þar af
var meir en helmingur áður ó-
þekktur.
Tölur dr. Guömundar Björns-
sonar,- augnlæknis, sem hann
birti í doktorsritgerð sinni um
gláku á íslandi hafa hlotið stað-
festingu í rannsóknum okkar,
en hann segir aö 2% af íslend-
ingum yfir fertugt hafi „ukinn
augnþrýsting sem leiöir til
gláku og blindu. Þetta fólk er
talið að lækna megi ef sjúk-
dómurinn finnst nægjanlega
snemma.
Við komust að þeirri niöur-
stööu, að karlmenn í Reykjavík
á aldrinum 45—55 ára eru að
meöaltali 5 kg. þyngri, en menn
á sama aldri í bænum Eskils-
tuna í Svíþjóö en sú könnun
var gerð með sama hætti með
sömu mönnum í báðum tilvik-
unum. (Það er Ólafur sjálfur,
sem gert hefur báöar þessar
kannanir). Þetta er alvarlegt
mál fyrir okkur, því að vitað er
að meira ber á sykursýki og
hjarta og æðasjúkdómum hjá
holdmiklu fólki. Þaö er kennt
í kennslubók. Það liggur því
beint við að segja: Losið ykkur
viö þetta. herrar mínir.
— Bar mikið á því að sama
fólkiö væri með einkenni um
fleiri en einn sjúkdóm?
— Já, það virðist mikiö vera

Nikulás Sigfússon, læknir, rannsakar læknanema.
sama fólkiö. Það ber t.d. mikið
á byrjandi sykursýki hjá mönn-
um meö kransæðasjúkdóma. —
Þarna getur verið orsakasam-
band á milli. Bæði tölur héðan
og annars staðar frá upplýsa að
yfir 40% af kransæðasjúkling-
um hafa truflað sykurþol.
Þessár tölur og kannski frekar
þær tölur, sem þið eigið von á,
þegar allt er komið fram, gefa
þær ekki tilefni til að áætla að
menn komnir t.d. yfir 35 ára ald
ur eigi að leita læknis með vissu
millibili til að láta gera á sér
heildarrannsókn?
— Ég álít að menn eigi aö
láta líta eftir sér á 2—3 ára bili.
Öll læknisfræðin stefnir og
hlýtur að stefna í auknum
mæli inn á fyrirbyggjandi lækn-
ingar, þ.e. að koma í veg fyrir
sjúkdóminn, eða stöðva hann á
frumstigi., G..llinn er bara sá að
heilbrigðisyfirvöld eru oftast
grátlega sein að átta sig á breytt
um tímum og því veröa einstakl
ingar og áhugamennirnir að
ganga fram fyrir skjöldu. Þaö
lá t.d. fyrir þegar áriö 1941. að
mjög hagkvæmt var að láta
gera leghálsrannsókn í konum
til þess að finna byrjandi krabba
mein, en það er ekki fyrr en ald-
arfjórðungi síðar. sem áhuga-
menn hér hrinda því af staö.
Fjöldan allan af slíkum dæmum
mætti tfna til, eins og t.d. það
hve brezk heilbrigðisyfirvöld
voru lengi að taka við sér með
að láta bólusetia fyrir barnaveiki
Það kostaði tugbúsundir manns-
lífa
Meira sláandi núna eru
kannski tölur, sem brezkir lækn
ar hafa látið frá sér vegria
krabbanieins. Þeir telia að kostn
aður við að finna krabbamein á
byrjunarstigi og fylgja mannin-
um eftir i 5 ár sé um 30 þúsund
krónur. Þú tekur eftir að ég segi
mann ekki sjúkling.
Kostnaöur við áð finna krabba
meinssjúkling og fylgja honum
síöan eftir í 5 ár er hins vegar
talinn ve. um 100 þús. kr. All
ir vita að möguleikarnir á því
að bjarga þeim seinni eru marg
falt minni. Þaö er engin á-
stæða til að vefengja þessar
tölur, en samt taka heilbrigð-
isyfirvöld ekki við sér.
m-+ 10. sfða.
gin^atwigi.'.n
cmata
Bgývawteai*tm*rTi-Mh.',Bn«