Vísir - 11.12.1968, Page 8

3!
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoöarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Aðalstræti 8. Símar 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla: Aðalstræti 8. Sími 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Sími 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 145.00 á mánuði innanlands
1 lausasttlu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Vísis — Edda hi.
Arfur kynslóðanna
gtundum heyrist þess getið um þessar mundir, að er- )
lendum blöðum, sem borizt hafa fréttir af hinum )
miklu efnahagslegu áföllum íslendinga, finnist þau \
svo einstæð og geigvænleg, að vandséð sé, hvort þjóð- (
in fái undir þeim risið. Sum þessara blaða skrifa um f/
hættu á ríkisgjaldþroti eða öðru álíka. Þeim fer líkt /
og unga framsóknarmanninum, sem talaði nýlega í )
útvarpsumræðum frá Alþingi um drápsklyfjarnar, )
sem mundu leggjast á börn hans og barnabörn. /
Þorri íslendinga veit betur en erlendu blöðin og )
framsóknarmaðurinn. Almenningur veit, að íslenzka )
þjóðin hefur aldrei fyrr komizt til annarra eins efna \
og á viðreisnartímabilinu 1960—1967. Eignaaukning (
þjóðarinnar var þá örari en nokkru sinni fyrr, tekju- (
aukning og ráðstöfunarfé alls almennings meiri. /
Þótt skuldir erlendis hafi vaxið, er eignaaukningin )
innanlands margfalt meiri. í fyrra varð eignaaukn- )
ing þjóðarinnar meira að segja 8000 milljónir króna )
á móti 540 milljón króna nettóaukningu á erlendum (
skuldum, og var það þó mikið áfallaár. Greiðslubyrði (
erlendu skuldanna er líka miklu minni en margur /
hyggur, því að bak við skuldirnar eru tryggðar tekjur )
í erlendum gjaldeyri, svo sem lánin til Búrfellsvirkj- )
unar, sem greiðast af raforkukaupum álbræðslunnar \
í dollurum. Svipuðu máli gegnir um erlendar skuldir (
fyrirtækis eins og Loftleiða. (
Öllum eru vissulega Ijósir erfiðleikarnir, sem yfir /
hafa dunið tvö síðustu árin. Og vissulega hefur gengið )
á eignir okkar. Aðstaða okkar hefur tekið stakka- )
skiptum til hins verra og ekki er björgulegt fram- \
undan. \
En við stóðum á traustum grundvelli, þegar undan )
tók að halla. Við höfðum safnað gjaldeyrisvarasjóði, )
sem nam 2000 milljónum króna. Við höfum notað \
þennan varasjóð á tveim síðustu árum til að draga úr (
áhrifum áfallanna. (
Þessum sjóði var ekki safnað með því að láta undir /
höfuð leggjast að kaupa ný og verðmæt framleiðslu- )
tæki. Þeirra var aflað jafnhliða og í miklu meiri mæli \
en áður. Á þremur árum, 1964, 1965 og 1966 var fjár- \
munamyndun eða nýsköpun í vélum og tækjum at- (
vinnuveganna og samgangnanna nærri 2000 milljón- /
ir króna hvert ár, eða samtals 6000 milljónir króna. /
Vissulega búum við að þessari. eignaaukningu. Iðn- )
aðinum er t. d. dýrmæt 1000 milljón króna eignaaukn- \
ing í vélum og nýju iðnaðarhúsnæði á aðeins tveimur \
árum, 1966 og 1967. (
Slík þróun var á flestum sviðum eins og alkunn- /
ugt er. Þetta gera hin erlendu blöð sér ekki ljóst og /
halda þvi að við séum strax komnir á vonarvöl og í )
gjaldþrot, þegar við missum gífurlega mikinn hlut út- )
fíutningstekna. En framsóknarmanninum ætti ekki \
að vera vorkunn að yita þetta. Hans kynslóð erfir (
rikara ísland en nokkur önnur kynslóð hefur erft. ('
VÍSIR . Miðvikudagur 11. desember 1968.
• Horfur eru iskyggilegar að
mörgu leyti í efnahags og
atvinnulífi Bretlands og jafnvel
talið, að til stjómarkreppu geti
komið — nú eða innan langs
tíma.
• Hvað gerist næst á vett-
vangi brezkra stjómmála?
Að undanförnu hefir verið á
sveimi þrálátur orðrómur um,
að stórbreytingar væru fram
undan á brezku stjóminni,
vegna þess að lítt eða ekki
Cousins og Brown — meðal þeirra, sem fóru úr stjóm Wilsons ‘
Stjórnarkreppa á Bretlandi
— nú eða innan langs tíma?
gengur að ráða niðurlögum
þeirra erfiðleika, sem við er að
etja.
Brezkir ráðherrar hafa neit-
að, að nokkrar stórbreytingar
séu framundan og má segja, að
í fylkingu ráöherranna hafi
gengið maður undir manns hönd
til þess að reyna að kveða niður
orðróminn.
Vafalaust mun margt verða
til þess aö skýra þessi mál nú
í vikunni því að umræöa á fram
að fara í neöri málstofunni á
morgun (fimmtudag) og þar
verður rætt um mörg vandamál:
Varnir og fjármál og horfur á
alþjóðavettvangi. Vegna þessar-
ar umræðu er vert að vekja
athygli á þessu:
Svo mikilvæg er hún talin,
að Michael Stewart utanríkis-
ráðherra styttj um tvo daga
hina opinberu heimsókn sína á
Indlandi til þess að komast í
tæka tíö til London til viðræðna
við Wilson fyrir umræðuna.
Stewart kom til London í
fyrradag.
I hinni nýju gjaldmiöils-
kreppu hefir Englandsbanki enn
oröið að hlaupa undir bagga
með pundinu. Frankinn og
pundiö og dollarinn eru enn í
hættu. Seölabankastjórar hafa
setiö á fundi í Basel og rætt
ókyrrðina á peningamörkuðum.
Öryggisráöstafanir kunna að
bera árangur — en gera þær
það nógu fljótt?
Geysimikill kvíði tun fram-
tíðina er ríkjandi meðal al-
mennings á Bretlandi, — ó-
ánægja ekki sízt meöal verka-
lýösins yfir að vera sviptur
frelsi til þess aö semja um kaup
og kjör, vaxandi vantrú á að
sá árangur náist af efnahags-
stefnu Wilsons, sem hann ger-
ir sér von um.
Rhodesiumálið: Fylgj við
stefnu íhaldsflokksins um heið-
arlega samninga er án efa mik-
ið, og Enoch Powell, sem vill
viðurkenna sjálfstæði strax, á
sína fylgjendur. Stefna Wilsons
er að hvika ekki frá grundvall-
aratriðunum 6 um réttindi
meirihlutans. Deilan veldur
Bretlandi og Rhodesiu sívax-
andj tjóni.
Falklandseyjamálið: Um þaö
mun Stewart gefa skýrslu.
Stööugt hefir verið orðrómur á
sveimi um eitthvert „leyni-
makk“ milli ríkisstjórna Bret-
lands og Argentínustjómar, en
það er alltaf verið að tilkynna
af hálfu brezku stjórnarinnar,
að Falklandseyjar verði ekki af-
hentar Argentínu gegn vilja 1
eyjarskeggja og ekkl verði lagt 1
að þeim á nokkum hátt — en 1
eyjarskeggjar hafa margsinnis
látið í ljós ósk um, að búa við
brezk yfirráð áfram, — og •
þykja yfirlýsingar talsmanna |
brezku stjómarinnar um þetta '
mál loðnar, að ekki sé meira I
sagt, og mætti jafnvel segja, aö
í þessu máli væri hún grunuð /
um græsku.
Vafalaust verður einnig rætt
um brezka fréttaritarann Anth-
ony Gray, er setið hefir í fang- >
elsi í Kina í 16-17 mán., án þess
nokkrar sakir væru á hann
bomar, en hann er sagður búa
við skilyrði, sem þættu ómann- i
úðleg ef um forherta sakamenn :
væri að ræða.
Á það skal minnt, þótt þess
sé ekki mikil þörf, að það er ;
ekki ný bóla að hinn sjálfum- ;
glaði Wilson eigi viö erfiðleika ;
að etja. Alvarlegur klofningur :
hefir alllengi verið í flokki hans,
mætir menn gátu ekki lengur i
átt samleið með honum (Cous- ‘
ins, Brown og fleiri) og í hvert
skipti, sem aukakosning hefir
farið fram hefir verið um nýjar
hrakfarir að ræða, jafnvel í 1
þeirri einu nýlega, þar sem .
kratar héldu þó velli, — þar •
var fylgistapið svo mikið að um .
raunverulegar hrakfarir var aö i
ræða.
Mjög hefir það aukið óánægju .
almennings, aö meðan heimtað ,
er af fólkinu að það spari og
leggi hart að sér, hefir skrif-
stofubáknið vaxið svo gífurlega •
á Bretlandi, aö þess munu fá ,
dæmi, og er hér átt við skrif-
stofubákn hins opinbera, en •
andstæðingar kratastjómarinn-
ar bera hana þungum sökum í
þessum efnum, gífurleg fjölgun
opinberra starfsmanna og sí-
vaxandi ríkisútgjöld.
En Wilson bíður átekta, ró- ,
legur á yfirborðinu, i von um
að úr rætist, um leið og LOND-
ON TIMES birti um það rit-
stjómargrein, að mynda beri^
samsteypustjóm — en þeirri
tillögu var þegar vísaö frá sem
óraunhæfri. Einn af helztu leiö- .
togum krata, Richard Cross-
man ráðherra, var seinasti ráð-
herrann sem hafnaði orðrómn- ,
um um breytingar á stjóminni ,
og er með ummælum sínum tal- ,
inn hafa breikkað bilið milli ,
jafnaðarmanna og fjármála-
manna. >
Wilson er gáfaður maöur og ’
málsnjall, viss um sitt ágæti og
sinnar stefnu, og heldur sínu
striki, þrátt fyrir dvínandi
traust og fylgi jafnt innan eigin
flokks sem utan. En í þvi róti
sem nú er getur margt ger2L
ATh.
Harold Wilson.