Alþýðublaðið - 20.03.1966, Blaðsíða 3

KASTLJÓS______
Stríðsgróði í Asíu
ASÍURÍKIN komast æ betur að
raun um, að þau geta grætt stórfó
á styrjöldinni í Vietnam. Skýring-
in á því hvers vegna ríkin í Asíu
reyna nú að tryggja sér
stórfelldan fjárhagslegan hagnað
af styrjöldinni er aukin bjartsýni
þeirra á framvindu styrjaldarinn-
ar. Flestir stjórnmálafréttaritar-
ar í Hongkong og hvarvetna í S-
austur-Asíu og fjarlægari Aust-
urlöndum eru nú sannfærðir um,
að takast muni að takmarka stríð
lð í Vietnam þannig að það þró-
ist ekki í stórfelld átök milli
Bandaríkjamanna og Kínverja, og
þeir eru farnir að endurskoða
fyrri skoðanir sínar á árásarfyrir-.
ætlunum Kíiiverja.
Eins og stendur bendir ekkert
til þess, að Kínverjar ætli sér að
skerast i leikinn með vopnavaldi.
Þvert á móti bendir allt til þess,
að valdamennirnir í Peking leggi
nðaláherzluna á það, að byggja
upp atvinnuvegina og treysta
kommúnistastiórnina í sessi, sér
staklega f baráttunni gegn „end
urskoðunarstefntmni" og „borg-
aralegum tilhneieingum“ sumra
rithöfunda og menntamanna. Asíu
ríkin hafa bví dreeið bá álvktun,
að þeim sé með öllu óhætt að nota
þá möguleika, sem bau liafa á
fjárhag''ieeum hagnaði af Viet-
namstríðinu.
TT»
Tlr VEUTtRRKF TIÆKKA
Fyrir aðein« hálfu ári var því
haldið fram f .Tanan. að bví færi
fjarri að Vietnamctríðið væri eins
„ábatasamt" og t d. Kóreustríðið
fyrir fimmtán árum. Nú eru þess-
ar raddir þagnaðar. Verðbréf
liækka gífurlega í verði í jap-
önskum kauphöllum. Pantanir
streyma til japanskra fyrirtækja,
og þau sjá ekki fram úr annríki.
En það eru ekki hergögn, sem
Japanir eru beðnir að framleiða,
heldur margar þær vörur, sem til
heyra nauðsynlegum útbúnaði
bandarísku og suður-vietnamisku
hermannanna.
Um leið hafa Norður-Vietnam-
menn opinberlega keypt talsverð
ar birgðir í Japan, og er bersýni-
legt að birgðir þessar eru ætlaðar
hermönnum Víetcong í Suður-Vi-
etnam. Norður-Vietnammenn hafa
haldið til Tokyo og einfaldlega
farið í verzlanir og keypt töluverð
ar vörubirgðir.
í Suður-Vietnam er mikil eft-
irspurn eftir vefnaðarvörum, eink
um efni í einkennisbúninga. Jap-
anir hafa selt nokkuð magn, en'
meginþorrinn hefur borizt frá
Bándaríkjunum. Þar hafa nokkrar
vefnaðarverksmiðjur fengið .stór-
ar pantanir frá hernum ,og þetta
þýðir að þær hafa orðið að draga
úr þeirri framleiðslu sinni, sem
seld er á venjulegan markað í
Bandaríkjunum, þess vegna hef-
ur orðið að auka innflutning á
vefnaðarvöru frá öðrum löndum.
Þannig hefur Vietnam-stríðið ó-
beint orðið til þess að lyfta undir
vefnaðárvörúiðnað annars staðar,
t.d. í Hongkohg. Þár jókst útflutn
ingur á vefnaðarvörúm til Banda
ríkjanna um 44 af hundraði í
fyrra.
★ VINNA VIÐ HERNAÐAR-
MANNVIRKI í VIETNAM
Bandarísk fyrirtækjasamsteypa
í byggingariðnaðinum, RMK-BRJ,
framkvæmdum í Suður-Vietnam,
og hemur dagleg velta samsteyp
uniiar einrii milljón dollara. Fyrir
tækjasamsteypunni hefur meðál
annars verig falið að reisa hin
miklu hafn&r- og hernaðarmann-
virki í 'Cam Ranh-flóa og öhnur
hafnarmannvirki, vopnageymslur
og birgðaskemmur við Saigoh-
fljót, skammt frá hérátöðinni Bi-
én HOa fyrir norðan höfuðborg-
ina.
Til þessarar byggingarst'arfsemi
þai-f meðal annárs þvílíkt magn
'af sémenti, að sémentsverksmiðj-
Ur f Japan, FormósU, HöngkOng
og Suður-Kóreu anna ekki eftir-
spurn. Timburfarmar og steypu-
styrktarjám, húsgögn, skrifstofu
búnaður, matvæli, lyf, verkfærl,
pípur, raftæki, prammar, bílar og
bátar — margt af þessu verðúr
að panta frá nálægum löndum.
Í Hongkong hafa vörusendingar
til Suður-Vietnam fengið mikla
efnahagríegá þýðíngu nú þegar.
Hinn stóraukni útflutningur á
vefnaðarvötrum til Bandaríkj-
anna hefur þegar verið nefndur.
Hin óvænta eftirsp.urn eftir. sem-
enti hefur stuðlað að lausn erfiðr
ar kreppu, sem byggingariðnaðúr
inn komst í í fyrra. Fyrir nokkrum
dögum barst til Hong kong stðr
nöntun á prömmum.
★ KÍNVERSK MATVÆLI
TIL S-VTETNAM!
Annars mirnu eiga sér stað furðu
legir endurflutningar á matvæl-
um frá Hongkong til Suður-Viet-
nam, að því er kínverskar heim-
ildir herma. Hongkong flytur inn
megnið af þeim matvælum, sem
íbúarnir þurfa til lífsviðurværis.
Miklar kjötbirgðir berast frá
Ástraliu og Nýja-Sjáíandi, en
meghið af matvæiasendingunum
kemur frá Kína.
Kínverja grunar nú, að talsverð
ur hluti hinna kínversku matvæla
sé sendur lengra, dulbúinn sem
ástralskt kiöt. og að matarbirgð-
imar séu sendar sem viríir til
bandarísku hersveitanna í Suður-
Vietnam. Ef betta er rétt er hér
um að ræða ágaeit dæmi um
að þjóðir Suðaustur-Asíu kenna
ekki lengnr ót.ta í skugga kín-
verska risans.
BifreiSaeigendur
sprautnm og réttum
Fljót. afgreiðsla.
Bifreiðaverkstæðið
Vesturás h.f.
Síðumúla 15B, Sími 35740.
í hverjujn berast bandaríska herliðinu í Vietnain 400.
lestir af stríðsbirgðum og ein milljón tunnur af benzíni.
Benedikt Gröndal
UM HELGINA
Pólitík og
verktræði
ÞJÓDVILJINN hefur háð furðulega baráttu gegn stórvirkjun
Þjórsár og álbræðslu í Straumsvík. Ritstjóri blaðsins, Magnús!
Kjartansson, hefúr talið vænlegast að beina skrifum blaðsins að einu
atriði varðandi virkjunina: ísvandamálinu. Hann treystir sér ekkl ’
til að byggja vörn sina á almennum þjóð-
ernis- eða efnahagslegum rökum.
Sigurður Thoroddsen stendur án efa að
baki Magnúsi. Hann hefur lengi rekið verk-
fræðifyrirtæki i Reykjavík, unnið mörg og
góð verk á sviði virkjunarmála og haft stór- _
felld viðskipti við raforkuyfirvöld. En í þesst* .,
Þjórsármáli var gengið fram hjá Sigurði.af-.
einhverjum ástæðum og sótt til amerísks ,
fyrirtækis, Harza International' í Chicago.
Nú' vill svo til, að í sama mund fengu
íslendingar styrk frá Sérsjóði Santeinuðu >
þjóðanna. Voru ráðnir tveir Norðmenn* til!?
að ranhsaka ísmyndun .í íslenzkum ám. Það >
voru Olav Devik og Edvig V. Kanavin, Þei* I
voru ekki ráðnir í sambandi' við Þjórsár-
virkjún og athuguðu einnig Hvítá, enda þótt
áthuganir þeirra gætu komið að gagni við virkjun Þjórsár. (
Nú vóru lijóiin sett í gang. Þessum saklausu, norsku vísinda- }
mörmum skyldi teflt gegn öllu ríkisapparati íslands. Svo fast var f
málið sótt, að Magnúsi Kjartanssyni tókst að komast yfir skýrslu,
sem ríkisstjórnin var ekki farin ■ að sjá. Var nú 'óspart alið á þv>,
áð stjórniri væri að fela skýrsluha, af því að hún væri óhagstæð
og mundi gera álbræðslumálið óhagkvæmt. Það þyrfti viðbótarmann- \
virki í Þjórsá fyrir 200 milljónir. >
Mágnús hafði þama nokkuð forskot með skýrsltt, sem
stæðingar hans liöfðu ekki séð, þótt svo ætti að heita, að þei» ^
stjórnúðu landinu. Nú beitti hann óspart áróðursaðferðum McCarthya ;
og reyndi að vekja efasemdir, sem áttu að berast eins og eitur un
þjóðarlíkamann. ú
Þegar skýrsla Deviks og- Kanavins komst i hendur annárra, 7
ieyndist hún vera gerólík því, sem Magnús hafði gefið lesendum *
sínum i skyn. Hún var fræðirit, byggt að mestu i leyti á rannsólcn- •
um íslenzkra vísindamanna. Varað var við miliilli íshættu í ám i &
íslandi og bent á leiðir til að vinna gegn þeirri hættu, þar á meðaL
með nokkrum stíflum í Þjórsá ofan Búrfells. Um núverandi áform
úm virkjun'Þjórsáf sögðu þéir ekkert. Um kostnað ekki orð.
Jakob Gíslason raforkumálastjóri hefur sagt, að ekkert í skýrsl-'
tmni hafi komið íslenzkum vísindamönnum á óvart. Þeir þekktu
þennan- vanda og höfðu alla tíð gert ráð fyrir honum við Þjórsá.
Munurinn -var aðokis sá, að þeir ætluðu að leysa hann að miklu
leyti á annan hátt en Norðmennirnir. Það gerist við nálega hvem
vanda, að verkfræðingar benda á fleiri en eina leið — og þær oft
óiíkar. Verður að velja og hafna.
Þegar spurt var, hvaðan Magnús Kjartansson hefðl tölur sínar
um kostnað viðbólarmannvirkja, stóð á svörum. Devik og Kanavin
hafa rldrei gert kostnaðaráætlanir um. stíflur ofarlega í Þjórsá.
Raforkumálaskrifstofan eða Landsvirkjun hafa ekki gert þær. Ekki '
er vitað til, að gerðar hafi verið neinar rannsóknir á jarðlögum eða't
annarri aðstöðu, sem hefur megináhrif á kostnað slíkra mannvirkjav>
Spurningin er bví: Hvar fékk Magnús Kjartansson þær tölur, serat
hann byggir mál sitt á? Er það heiðarlegt að gefa óbeint í skyn með'»
skrifum, að þær tölur séu frá Devik og Kanavin? - ■ >
Allt er þetta svo furðulegur áróðursvefur, sem mest má véra.í
íslenzkir, norskir og bandarískir verkfræðingar hafa ura árabil glímtu
við ísvandamálið í Þjórsá. Módelrannsóknir hafa verið gerðár í Þránd-'í
heimi. Stíflan víð Búrfell er teiknuð eftir niðurstöðum þeirra ranií-u
sókna. Gert er ráð fyrir vatnsmiðlun úr Þórisvatni, Smærri stiflrtrQ
og gai'ðár verða 1 Þjórsá. Og loks er gert ráð fyrir hagkvæmum ,
'varastöðvum. 2
Y Þetta verk hefur verið rækilega undirbúið af ágætum vfsinda-í
mönrmrn, en skýrsia Deviks og Kanavins hefur haft þau áhrif, semj
ástæða er til, á undirbúning verksins, meiri ekki. islenzk y^irvölda
jreystí sérfræðingum sínum og ráðUnautum þeirra í þessu-mali.
Áskriftasíminn er 14901
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 20. marz 1966 3