Alþýðublaðið - 01.05.1966, Síða 5

HjVWWiWW'tWtWWWWWiiWWWWWWMiWWWiW
.lltlllllllll .11111lllllllllllllll ‘I
'IIIIIHIMIIIIIIIIIIIIIMIMIMHIIIIIIIIIIIMItHllllllMtlllllHMIIIIIIIIIIIIMIIIIIII
LAGÐI KAPPANN
í BÓK Vilhjálms S. Vilhjálmssonar, „í straumkast-
i. n u ”, er a6 finna eftirfarandi kafla í þættinum um Jón Bacli:
Jón Bacli hafði sýnt það í verki, að hann lét .ekki bjóða
sér allt. Hann hafði og látið skoðanir sínar óspart í ljós
meðal sjómanna, og varð það til þess að orð fór af honum á
flotanum. Haustið 1915 gengust þeir Ólafur Friðriksson og Jón
Guðnason fyrir stofnun Hásetafélags Reykjavíkur.
„Ég skrifaði mig á stofnlistann,” segir Jón. „En ég var
hvorki á undirbúningsfundinum né á hinum raunverulega
stofnfundi. Mér kom það því algerlega á óvart, þegar mér var
tiikynnt, að ég hefði verið kosinn formaður félagsihs. Enginn
hafði talað við mig um það, og mér hafði aldrei til hugar kom-
ið, að ég yrði valinn til forustu í félaginu. En ég gat ekki
neitað félögum mínum fyrst þeir treystu mér á annað borð
til þess að kenna félaginu fyrstu sporin. Ég vissi líka, að ég
naut við góðra manna, og þá fyrst og fremst eldhugans Ólafs
Friðrikssonar Ég lief félagsnúmerið 20. Ég held, að karlarnir,
sem höfðu verið með mér á skipum, hafi róðið því að ég var
f.osinn formaður.”
Jón var formaður í eitt ár, en sagði þá af sér vegna ýmissa
starfa. Þá hafði og félagið fengið sína eldskírn: Hásetaverk-
íallið mikia 1916.
LAGÐI GLÍMUKAPPANN.
Það var sagt í uppliafi, að Jón Bach hefði ávallt verið skap-
maður, hreinskilinn og djarfur. Það, og sú staðreynd, að hann
hafði kynnzc verkalýðshreyfingunni í Englandi, mun hafa vald-
ið því, að hann var kosinn formaður.
Forustuiiæfileikar hans komu líka fljótt í ljós á ýmsan
hátt: í samningu laga og reglna, skipulagningu félagsins, við-
ræðum við útgerðarmenn, og síðast en ekki sízt í fyrsta verk-
fallinu. Þá bar margt til tíðinda, en frægust er sagan um
„slaginn ó Steinbryggjunni.”
— Er það satt, að þú hafir lagt glímukappann Sigurjón
Pétursson á SteiniJryggjunni 1916 ?
„Það er víst,” svarar Jón og brosir. „Sjómenn voru mjög
fjölmennir á Steinbryggjunni í mesta liita verkfallsins. Þar
var Ólafur Friðriksson fremstur í flokki eins og alltaf,. þegar
mikið reið á. Geir Thorsteinsson útgerðarmaður réðist að Ólafi
cg ætlaði að slá hann, en ég vildi varna því. Allt í einu óð
Sigurjón Pétursson fram og greip um axlir mér. Ég veit varla
livernig það skeði, en allt í einu lá glímukappinn flatur á
bryggjunni. Ég tyllti annarri löppinni ofan á brjóstið á hon-
um, en rétti honum svo höndina og hann reis á fætur. Ég
l;ióst við, að hann mundi slá mig, en hann glápti bara á mig
og gekk svo burtu. í þrjátíu og fimm ár höfum við verið
að kinka kolli hvor til annars, þegar við höfum mætzt á
götu. Um þetta var kveðið:
Gamall halur hærugrár / hlaupinn var að ganga í milli.
Ungur kappi yggldi brár, / ei gat haldið sér í stilli.
Það er sagt, að Sigurjón / segginn aldna slægi flatan,
en í þv> sjálfur féll á Frón / flatúr eins og tindaskatan.
Það er sárt að ségja 'hátt, / svo að margur kjaftur heyri
þegar sá er settur lágt, / sem var haldinn flestum meiri.
Eins og fyrir auðkýfing / illt að þola sannleikskeyri
þegar sveifiar því í hring / þegn, sem vart á grænan eyri.
VERKFALL
Framhald af 3. sfSu.
hafði verið venja. En nú var lifr-
arverðið oi’ðið mjög hátt og hugð-
ust því útgerðarmenn að taka lifr-
ina undir sig og greiða: sjómönn-
um aðeins lágt verð fyrjr hana.
Var þessi krafa aðaldeiluatriðið,
því viðvíkjandi vinnuskilyrðum
gerðu þeir aðeins kröfu um að
útgerðarmenn kostuðu alla út- og
uppskipun á togurum nema upp-
skipun á ósaltaðri sííd. Um hvíld-
artíma á togurunum treystust þeir
ekki að gera neinar kr.öfur að svo.
stöddu. Ákvæði aukalaganna um
laun á haldfæraskipum og vélskip
um voru svipuð og ákvæðin um
laun á togurunum, þvl kröfurnar
sem í þeim voru fólgnar, gengu í
öllum aðalatriðum út á> að halda
þeim launum, sem áður hofðu
tíðkazt, en. um kröfur um kjara
bætur er í raun og ver.u ekki að
ræða nema að litlu leyt.i.
Félag íslenzkra
rafvirkja
óskar til hamingju með daginn.
GLEÐILEGA HÁTÍÐ!
E llinllllMMMMIIIMMIIMIMMMIIIMMMIIIIIMMIMIIMIIIMMIMMIIIIIIIIMIIIMIMIIim.......
IVtWWWVnWWWHWWWWWUUWUMMWWWM
★ UTGERÐARMENN
SEINIR TIL SVARS.
Eins og við var að“ búast gekk I
það ekki baráttulaust fyrir félag- j
ið að fá sig viðurkcnnt af útgerð- |
armönnum sem samningsaðila, j
Það sendi þeim aukalögin þegar i
búið var að prenta þau og ósk- j
aði eftir svari við þeim kröfum, j
sem í þeim voru fólgnar. En út- i
gerðarmenn voru seinir til svars i
og ófúsir til að semja. Samþykkti ;
því Hásetafélagið í janúar 1916
að draga lítils háttar úr kröfun-
um í þeirri von, að útgerðarmenn
myndu verða fúsari tii samninga.
En þessi tilraun til þess að leysa
málið á friðsamlegan hátt bar
engan árangur, og kom það brátt
í ljós, að í-áðningarsamningar
þeir, sem litgerðarmenn vildu
hafa, fóru mjög í bága við auka-
lögin. Eins og áður er sagt var
ákvæðið um lifrina það eina, sem
gat orðið deiluatriði í kröfunum
um laun togaraháseta. Útgerðar-
menn vildu ekki viðurkenna rétt
þeirra til lifrarinnar, en með því
að láta undan í þessu atriði .
hefðu hásetarnir svipt sjálfa sig
allri dýrtíðaruppbót, þar eð þeir
kröfðust ekki hækkunar á hinu
fasta kaupi. Á félagsfundi 14.
janúar koinu fram tillögur um til-
slakanir, en þær voru felldar og
gerð samþykkt, sem bannaði öll-
um félagsmönnum að ráða sig á
togara frá 1. marz, nema þeir
væru skrásettir samkvæmt auka-
lögum félagsins.
Með þessari samþykkt taldi fé-
lagsstjói’nin að teningúnum væri
kastað og hóf þegar undirbúning
undir verkfall, en útgerðarmönn-
um var þegar til kom illa við að
vérkfall yrði og leituðu sam-
komulags við Hásetafélagið um
vei-ð á lifur, og 16. febrxiar gerði
stjórn þessa félags samning við
stjórn Félags ísl. botnvörpuskipa-
eigenda. Samkvæint þessum samn-
ingi skyldi hásetum á botnvörpu-
skipum og öðrum þeim, sem lifr-
arhlutur bar, greitt fyrir hvert
fat lifrar 35 kr. um næstkomandi
tvo mánuði, marz og apríl, en
eftir þann tíma skyldi lifi-arverðið
vera hið almenna, sem borgað
væri í Reykjavík, nema stjórnir
beggja félaga kæmu sér saman
Framhald á 10. síðu.
Verkamannafélagið
HLÍF Hafnarfirði
Mætið öll á útifurtdinum
GLEÐILEGA HATÍÐ!
,|||MIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIM|I ~
tilefni 1. maí jf3|
: /
sendum við íslenzkum verkalýð
okkar beztu heillaóskir.
SkipaafgreiðsSa ies Zimsen.
U lllllllllllltllllllHHHIIIIIIIIIIIIHIHHHHI
illlllMIMIIMMMIIIIMIIIMIIMIIIMMHMIIII • I -• -• • HMIIIIHIIIIMMIIir '111111111111
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 1. maí 1966 5
11,1111..iiulmfiiuiiiiiiiiiiiiiiiiililiiliiiiiuiiimum»<iiiu»uu“"»u”«11".. i i'iiii.iiiuuuuuuiniiiUimuum'