Alþýðublaðið - 17.09.1966, Blaðsíða 9

íy ->>v .
ÍJÓSV/RK/HZ
Bolholti 6, Reykjovik,
Simor Í14S9 09 14320, Pósthólf 1288
spenna fyrir orkudreifingu um
sveitirnar, ryksugur og flúrskins
lampa.
Raftækjaverksmiðjan í Hafnar-
firði er þannig lang-atkvæðamesti
fulitrúinn á sviði íslenzks raf-
magnsiðnaðar.
Rafgeym ar.
Rafgeymaverksmiðjan var sett á
stofn í Reykjavík árið 1951 og önn
ur í Hafnarfirði um svipað leyti,
og eru báðar starfandi enn þá
(Pólar h.f. og Rafgeymir h.f.).
Og á Hellu á Rangárvöllum er
þriðja fyrirtækið í þessari grein
(Tækniver).
Rafhreyflar.
Árið 1953 var sett á stofn í
Reykjavík verksmiðja eða verk-
stæði til þess að smíða raf-
hreyfla. Sama ár var sams konar
fyrirtæki stofnað í Hafnarfirði.
Það fyrirtæki mun nú lagt niður,
en rafhreyflaverkstæðið í Reykja-
vík er í fullum gangi. Eru þar
framleiddir viðstraums hreyflar,
allt að 30 hö. að stærð (Jötunn,
eign Sambands ísl; samvinnufé-
laga).
Kolburstar.
Árið 1961 var stofnað verk-
stæði í Reykjavík, þar sem ein-
göngu eru smíðaðir lcolburstar
fyrir rafala og rafhreyfla. Kol-
burstar fengust að vísu smíðaðir
áður á rafmagnsverkstæðum, en
um kerfisbundna framleiðslu var
ekki að ræða, og skorti oft á
fulinægjandi þjónustu, í þessum
efnum. Er verkstæði þetta, þótt
lítið sé, hið þarfasta fyrirtæki.
Dósir og hólkar.
Af raflagnaefni eru dósir og
hólkar til samskeyta á pípum
næstum hið eina, sem framleitt
hefur verið hérlendis, en fram-
leiðsla á þessum hlutum hófst
hér íyrir um þáð'bil hálfum öðr-
um áratug (Blikksmiðja J. B.
Pétursson, og seinna smiðja Jón-
asar Guðlaugssonar).
Rafmagnstöflur.
Fyrir nokkrum árum var, að
tilhlutan Rafmagnseftirlits ríkis-
ins, gerð gagnger breyting á raf-
magnstöflum, og varð það til þess
að þessi hluti raflagna varð iðn-
aðarframleiðsia og innlendur
iðnaður (Blikksmiðja J. B. Pét-
ursson).
Virkjaskápar.
Þá má geta þess, að fyrir 12
árum var farið að smíða hérlend-
is jvirkjaskápa fyrir háspennu-
og lágspennuvirki í orkuverum
og spennistöðvum og stórum iðju-
verum. Eru skápar þessir smíð-
aðir úr plötujárni, og búnir mæli
og stýritækjum, ásamt öllum
nauðsynlegum tengingum. Var
Ólafur Tryggvason verkfræðing-
ur sá er fvrstur hóf smíði slíkra
skápa hér, en síðar hafa fleiri
farið inn á þessa braut, (Rafha,
I-jósvirki).
Lampar. '
Fyrsta fyrirtækið hér á landi,
sem eingöngu bjó til rafmagns-
lampa mun vera Raflampagerð-
in í Reykjavík, stofnuð 1934, en
eftir að flúrskinslampar komu
tii sögunnar, er lampasmíði orð-
in ailvertdeg iðngrein. Flúrskins-
bmijnr eru smíðaðir í Hafnarfirði
(Rafha), í Reykiavík (Stálum-
búðir h.f. o. fl.l og á Akureyri
(Gefjun, rafdeild).
Nennljós.
Smíði Neon-Ijósaskilta er einn-
ig orðin allveruleg iðngrein, þótt
aðeins eitt fvrirtæki stundi liana,
en það fyrirtæki (Neon rafljósa-
gerð) var stofnað árið 1961.
Talstöðvar, stofnvarkassar o.fl.
Fleira mætti telja upp, svo sem
smíði talstöðva á radíóverkstæði
Landssímans, smíði á kössum fyr-
ir stofnvör og rafmagnstöflur
(málmsteypa), vindingaverk-
stæði, þar sem eingöngu eða nær
eingöngu eru undnar vefjur og
settar í rafhreyfla og skipt um
straumvénda (,,kommútatora“),
og sitthvað fleira, sem hér verður
látið staðar numið við.
í mörgum tilvikum er fram-
leiðslan að meira eða minna leyti
fólgin í því að setja saman og
fullvinna hluta, sem fluttir eru
inn erlendis frá.
Lokaorð.
Af þessu stutta yfirliti sést, að
rafmagnið, sem á undanförnum
áratugum hefur orðið æ ríkari
þáttur í lífi og starfi þessarar
þjóðar, hefur haft í för með sér
ýmsan nýjan iðnað, þótt allt verði
það eðlilega að teljast í fremur
smáum stíl.
Eins og að framan segir, er
Rafha stærsta iðnfyrirtækið á
þessu sviði. í riti, sem gefið var
út í tilefni af 25 ára afmæli Rafha
1961, er þess getið, að starfs-
mannafjöldi hafi að meðaltali
verið 54 manns, en síðustu 5 ár-
in 80 manns.
Hjá öðrum þeim fyrirtækjum,
sem hér hafa verið talin upp,
hefur starfsmannafjöldinn verið
um 10—20 manns, og hjá sumum
þeirra ennþá færri.
Sum þessara fyrirtækja hafa
einatt átt við ýmsa örðugleika að
etja, svo sem gjaldeyrisskort,
þröngan markað og, einkum síð-
ustu árin, Iiarða samkeppni við
erlenda innflutta framleiðslu.
Guðmundur Marteinsson.
í stúku 323
■
Framleiðum töfluskópa 1 stærri og smæru
»erk. Leitið upplýsinga hjó okkur.
Töfluskópar
í sildarverksmiðjuna
Mjölnir h.f.
Þorlókshöfn
♦
17. september 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ 9