Alþýðublaðið - 28.12.1966, Qupperneq 6

Stöðlun nafna
á heimskortum
>é íslenérngur spurður, hvar ‘s
Gravenhage liggi, er eins líklegt
að honum verði svarafátt — holl
enzka höfu'öborgin heitir nefnilega
Hí|ag á ísltnzku. Á ensku heitir
hiii the Hague og á frönsku la
Have og hlýtur það að orka trufl-
antíi á landfræðinemendur í Róm
önlku Ameríku.
Ékki tekur betra við þegar röð
in kemur að Kaupmannahöfn, því
hún heitir m.a. á ýmsum tung
um: Köbanhavn, Köpenhamn,
Köpenhamina, Copenhagen og
Copenhague.
Einnig á sér stað, að landsvæði
eða borg hciti fleiri en einu nafni.
Getur maður verið öruggur um að
Akra’ Malta og Akratís Maltas séu
einn og sami staðurinn? Eða að
Rothenburf. sé sama og Rothení
burgog der Tauber?
Samt eru nöfnin hvergi jafnflók
in>og í vanþróuðu löndunum. Þar
er|ekki ótíti: að staður hafi tvö mis
m|nandi nöfn á vörum fólksins
og! það þriðia á iandabréfinu, og
veldur það margs konar vandkvæð
um í sambandi vi’ð þróunaráætlan
þjpðaratkvæði o.s.frv.
septen’ber á næsta ári efna
S aeinuðu þjóðirnar til ráðstefnu
í Genf um stöðlun á landafræði
heitum. Þátttakendur hennar eiga
að taka afstöðu til tillagna sem
lagðar hafa verið sérfræðinga
nefnd skipaðri af Sameinuðu þjóð
unum. Verði þær samþy.kktar, er
gert ráð fyrir að hvert land geri
yfirlit yfir landfræðiheiti sín og að
þessi heit verði notuð á öllum al-
þjóðlegum landabréfum. Á íslenzk
um kortum yrði þá Finnland tákn
að með finnska heitinu Suomi.
Meginerfiðleikinn verður fólg
inn í að búa til „alþjóðlegt staf-
róf“ til að umskrifa nöfn af öðr
um tungum. Sérfræðinganefndin
leggur til að hvert land taki sér
stakt tillit til þess vandamáls við
i stöðlun sinna eigin nafna.
! Til að hrinda þessum endurbót
, um í framkvæmd er nauðsynlegt
j að halda allmargar svæðisbundn
ar ráðstefnur og mynda sérnefndir
segja sérfræðingarnir, og þeir
leggja til að hvert land komi sér
upp sérstakri stofnun til að staðla
landafræðiheiti sín.
Fái sérfræðingarnir að ráða, á
fastanefnd Sameinuðu þjóðanna,
j skipuð sérfræðingum í landfræði
| heitum, að hafa yfirumsjón með og
i samræma liið flókna verkefni.
Ófullkomin athugun
á Hvalfjarðarferju
★ HVAR ER
ÞJÓDVÖRN?
Hvað er orðið af Þjóðvarnar
flokknum?
Þannig spyrja margir þeir, sem
fylgjast af áhuga með íslenzkurn
stjórnmálum. Þessi flokkur spratt
upp eft.ir að varnarlið kom aftur
til landsins, og hann vann mikla
sigra í kosaingunum 1953. Flokk
urinn mriist eigu trúaða fjtðls
mhnn sem háru í brjósti einlægan
ugg við langvarandi hersetu. Því til
vipbótar va.r stefna flokksins sögð
véra lýðræðislegur sósíalismi eða
jafnaðarstefna.
Nokkuð dró úr fylgi flokksins
í kosningunnm 1956, enda höfðu
Fr.amsóknarflokkurinn og Alþýðu-
flökkurinn há hallast mjðg í áttina
tií brotijarur varnarliðsins. Þau á-
fdpm fuku að vísu út í veður og
vihd með hættuástandi því, er
skapaðist við byltinguna í Ung-
verjalandi og innrásina í Suez
Samt tókst Þjóðvarnarflokknum
eÚki að r.á sér A _strik að nýju.
Segja má að kommúnistar eða
A\þýðubandalan hafi aðallega
káppt við Þjóðvarnarflokkinn um
fiflgi þeirra, sem lögðu meiri á-
hárzlu á brottför varnarliðsins en
nqkkiið anvnð pólitískt mál. Til
mya Þjáðvurnar sem flokks byggð
is| á barát.tn við kommúnista, að
stfyipa andstöðu gegn hersetu án
þéss að það þýddi samleið með
héimskommúvmmann eða fulltrú-
urh hans hér á landi. Af þessum
söþum var það pólitskt sjálfsmorð
□ □□□□□
fyrir Þjóðvarnarflokkinn að ganga
í samstarf við kommúnista með
því að gerast aðilar að Alþýðu
bandalaginu. Þar varð löngunin í|
þingsæti án efa yfirsterkari skyn j
samlegri stefnu fyrir flokkinn.
Það hefur og farið svo, að Þjóð
varnarflokkurinn virðist varla
vera lengur til. Hann hefur misst
j þingmann sinn inn í hringiðu á-!
j tdkanna í Alþýðubandalaginu, og j
I á Alhingi sést enginn munur á hon
i i’m og öðrum Alþýðubandalags-
j mönnum. Síðan hefur málgagn
\ flokksins, Frjáls þjóð, farið sömu
I Rið. Var sú þróun staðfest í blað
| inu um miðjan desember,' þegar |
j hað birti forsíðuramma, þar sem
'!1kvnnt var, að blaðið væri óhiíð
öllum starfandi stjórnmálasamtök I
nm og styðji engin þeirra sérstalc|
| lena. Hafði samþykkt um þetta efni
Iveriö gerð 10. dasember á aðal
þ”nrH. hlutafélagsins Hugin, sem á
bíaðið.
Ekki er ástæða til að hamxa það,
hóít.t Þjóðvarnarflokkurinn hverfi
; of sjónarsviðinu. Að vísu er rétt
"ð bera virðingu fyrir heiðarleg
; nm hugsjónum og ættjarðarást
marara þeirra, sem skipuðu flokk
1 ivn. F.n það er mikilvægara að slík
.<•jónarmið komi á lýðræðislegan
bótt fram innan gömlu flokkanna
og hafi þar áhrif. Hitt er hættu
lonrn að einangra þjóðvarnarhug
mvndirnar í áhrifalausum flokki,
m láta þeim eftir að ráða stefnu
val'ta.flokkanna, sem minnst finna
'Þ slíkra tilfinninga.
Langt er síðan hugmyndir komu fram um bílferju yfir Hvalfjörð
til að spara ökumönnum hina löngu leið fyrir fjörðinn, halda uppi
samgöngum að vetrarlagi, er f jörðurinn er ófær og draga úr þörf fyr-
ir dýra vegagcrð í Hvalfirði. Eftir ófriðarlok voru keyptir innrásar-
prammar og lagður vegur að ferjustað að norðanverðu og átti þá að
framkvæma þessa hugmynd. Kom þar til framtak Akurnesinga og
áhugi samgöngumálaráðherra á þeim tíma, Emils Jónssonar. Því mið-
ur varð þeim framkvæmdum ekki Iokið og féll málið niður í nokk-
ur ár. Síðustu 3-4 árin hefur Benedikt Gröndal tekið ferjumálið upp
aftur á Alþingi. Vpplýsti samgöngumálaráðherra, Ingólfur Jónsson,
í svari við fyrirspurn Benedikts í fyrravor, að ferja yfir Hvalfjörð
mundi verða fjárhagslega gott fyrirtæki eftir 5 ár eða svo — nú
4 ár eða svo. Virðist fyllsta ástæða til að gefa þessu máli betri gaum,
en það er tvímælalaust viðráðanlegra og hentugra skref en brú yfir
fjörðinn, bílferja Reykjavík,—Akranes eða malbikaður vegur fyrir
allan Hvalf jörð.
Um þessi mál birti Skaginn á Akranesi ritstjórnargrein fyrr i þess
um mánuði. Greinin er rituð af Guðmundi Vésteinssyni ritstjóra og
fer hún hér á eftir:
0 28. desember 1966 ~ ALÞÝÐUBLAÐIÐ
SI. vor flutti samgöngumálaráð-
herra skýrslu á Alþingi um at-
hugun á fei-juakstri á Hvalfirði
er gerð var samkvæmt þingsálýkt
unartillögu frá Benedikt Gi’öndal.
Þegar umrædd skýrsla er yfirfarin
sést að athugunin á ferjurekstr-
inum er alls ófullnægjandi, þar
eð ekkert tillit er tekið til at-
riða, sem skipta höfuðmáli í þessu
sambandi. Vafalaust er stofnkostn
aður hafnarmannvirkja og vega
rétt áætlaður, svo og kaupverð
ferja og reksturskostnaður þeirra.
Hins vegar eru tekjur af rekstri
ferjanna áætlaður harla einkenni
lega. Aðeins er miðað við núver-
andi umferðarmagn um Hvalfjörð
og áætlaða aukningu hennar, að ó
breyttum aðstæðum. Að líta á
málið frá svo þröngu sjónarmiði
nær ekki nokkurri átt. Hér verð-
ur að taka í dæmið fleiri atriði,
sem myndu gjörbreyta meginnið
urstöðum skýrslunnar. En þær
voru á þá leið, að rekstrargrund-
völlur verði fyrir tvær ferjur á
Hvalfirði eftir fimm ár. Ef tekið
tF
er tillit til neðangreindra atriða,
má nánast fullyi’ða, að rekstrar-
grundvöllurinn er fyrir hendi þeg
ar í dag.
1.
Þegar gerð er áætlun um, hvort
rekstur ferja á Hvalfirði borgi
sig verður að reikna með að þær
vfirtaki alla flutninga Akraþorg-
ar, en hún flytur um 50 þús. far
þeg^ á ári milli Akraness og
Reykjavíkur. Ríkið greiðir árlega
hátt á aðra miiljón kr. með útgerð
skipsins. En skimð er mjög dýrt í
rekstri og óhagkvæmt, enda hafa
þegar verið kannaðir sölumöguleik
ar á því.
2.
í skýrslunni er gengið út frá
ferjutolli, sem er svipaður og
benzínið, sem snarast við að taka
ferju. En samkvæmt reynslu frá
Noregi, eru menn ófúsir að taka
feriu, ef toli"rinn er nokkuð
bærri en benTínið sem sparast.
Ekki er einhlítt að miða við
revnslu Norðmanna í þessu efni.
Vegir þeirra eru yfirleitt úr var-
anlegu efni, þar af leiðandi er ben
zíneyðslan þar nokkru minni og
slitið á bílum ekki sambærilegt,
svo óhætt er að gera ráð fyrir
nokkuð liærri ferjutolli en í Nor
egi.
i skvrslunni er gert ráð fyrir
ferí"höfnum við Hjarðarnes að
sunranverðu og Galtarvík að norð
Mjög þýöingarmikið er vegna
Akraness að ferjuleiðin sé sem
utast á firðinum. Með það í huga
<"• "æsta einkennilegt, að velja
Gaitarvík, sem ferjustað að norð
anv»rðu, sem er um 4 km. innar
í firðinum en Hjarðarnes. í
inrni er ekkert getið um for
sendnrnar fyrir þcssu, en aftur
á móti er sagt: „Ef til vill má
færa ferjustað að norðanverðu
"okkru utar og stvtta siglingu og
mætti þá fara frá hvoru landi á
on "’ín. fresti með tveimur ferj
um í gangi“. Með þessu er ótví-
prrfjg j skvn, að amiar stað-
ur komi til greina, eða með öðr-
"m orðum, að ensrin raunveruleg
athiigún hafi verið gerð á því,
hvar hagkvæmast sé að hafa
ferjustaðinn að norðanverðu.
Af þessu má vera ljóst, að þær
"th"ganir, sem gerðar hafa verið í
ferjumálinu eru liarla ófullkomn
ar — svo ófullkomnar að ekkert
HHit er tekið til afar þvðingar-
mikilla þátta, sem hljóta að koll-
vorr,a þeim niðurstöðum, sem nú
hgsia fyrir. Taka verður ferju-
máiííi til rannsóknar á breiðari
grundvelli, en hingað til hefur
verið gert ef réttar upplýsingar
eiga að fást um gildi ferja, sem
samgöngubótar um Hvalfjörð.
GVÉ.