Dagur - 21.02.1998, Blaðsíða 6

6-LAUGARDAGUR 21.FEBRÚAR 1998
ÞJÓÐMÁL
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjórar: stefán jón hafstein
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Aðstoðarritstjóri: birgir gubmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: i.680 kr. á mánuh
Lausasöluverð: 150 KR. OG 200 KR. helgarbl®
Grænt númer: 800 7080
Simbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Simar auglýsingadeildar: (Reykjavík)563-161 5 Ámundi Ámundason
(AKUREYRI)460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
Netfang auglýsingadeildar: omar@dagur.is
Símbréf ritstjórnar: 460 6171CAKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Keiko velkomiim
í fyrsta lagi
Lifandi hvalur er langtum meira virði fyrir íslenskt þjóðarbú
en dauður. Það er staðreynd sem sumir Islendingar eiga erfitt
með að sætta sig við, en staðreynd engu að síður. Þessi merki-
legu dýr, sem sum hver búa í hafinu umhverfis okkur, snerta
viðkvæmar taugar hjá almenningi víða um heim. Framtaks-
samir menn á ýmsum stöðum á landinu hafa þegar sýnt í verki
að það er gróðavænlegur atvinnuvegur að virkja þennan mikla
áhuga með því að bjóða ferðamönnum upp á hvalaskoðunar-
ferðir. Tekjur af þeirri starfsemi eru þegar orðnar meiri en
nemur því sem tapast vegna hvalveiðibanns.
í öðru lagi
Umræðan um háhyrninginn Keiko, sem varð frægur víða um
heim fyrir stjörnuhlutverk sitt í Hollywood-kvikmynd, gefur
e'nn áhrifameiri mynd af þeim heitu tilfinningum sem hvalir
vekja í brjóstum fólks nú á dögum. Þeir aðilar sem tóku að sér
fyrir nokkrum árum að bjarga hvalnum frá ömurlegri vist í
Mexikó og reyna að láta hann snúa aftur til bernskuheim-
kynna sinna í Norður-Atlantshafi, hafa fengið mikinn fjár-
stuðning vestra til að reyna að þjálfa Keiko svo hann geti lifað
frjáls. Enn er alls óvíst að þeim takist að gera hann sjálfbjarga.
Hins vegar er ljóst að milljónir manna munu fylgjast með
framtíð háhyrningsins af mildum áhuga, einkum gegnum fjöl-
miðlana.
f þriðja lagi
Það veit enginn í dag hvort Keiko kemur nokkru sinni til ís-
lands. Bandaríkjamennirnir sem sjá um Keiko hafa leitað til
þriggja landa við Norður-Atlantshaf um hugsanlegt athvarf
fyrir háhyrninginn. íslensk stjórnvöld hafa tekið þeirri mála-
leitan vel. Það er rétt stefna. Með því að bjóða Keiko velkom-
inn hingað sýna Islendingar að þeir unna náttúrunni og vilja
gera sitt til að vernda hana. Um leið er viðurkennt í verki að
tími hvalveiða við íslandsstrendur sé endanlega liðinn.
Elias Snæland Jónsson.
Japanska knatt-
spyman?
Garri er útundir sig og duló
þegar hann er upp á sitt besta.
En Garri hefur v'erið slappur
upp á síðkastið, átt erfiða
drauma og bylt sér mikið.
Kötturinn sefur við höfðalagið
og er orðin þrælmyglaður og
grautfúll á morgnana. Garri
bölvar í svefni.
Það er eitthvað sem liggur í
loftinu á nóttinni. Arnsúgur
vængja. Mikil andagift.
Orðgnótt. Látið fjúka í
kviðlingum og kerskni í
bland við hrifningu. Farið
á kostum. „Hvíííííílík til-
þrif“ hljómar með
ískrandi ánægju í kvörn-
um Garra þegar hann
vaknar. Getur verið að...?
Garri ef nefnilega svo
næmur.
Samúel Örn:
Getur það
verið?
Slökkt
Garra dreymir drauma. Á með-
an starir þetta rauða auga í
næturmyrkrinu í stofu Garra.
Rauða augað á sjónvarpstæk-
inu. Og þarstýringin á sófa-
borðinu fær titring þegar Iýs-
ingarorð leita hana uppi gegn-
um ómælisvíddir rafeinda-
heimanna: „Stóóórórkostlegt"
er eitthvað sem rauða augað
grunar og svartur skerm-
urinn horfir mæðulegur
á húsbóndastól Garra
sem þegir þumbaralega á
móti. Getur það verið?
Garri umlar í svefni og
reynir að bægja frá
spennunni sem ásækir
hverja taug. Getur það
verið?
Nei, það getur ekki verið, en
samt...
Múrariim frá
Austuxríki
Þegar hljóðnar í húsasundum,
gluggar þagna og götuljósin
blikka engum til gangs fer
þessi rafstraumur um ljósv'ak-
ann sem umlykur okkur öll.
Sálir fara á flakk, gamlir vísu-
botnar fá vængi og Garri byltir
sér með murrandi frið-
Ieysiskurrið í kettinum: hún
liggur í loftinu þessi brakandi
snilld. „Hvííííííílk tilþrif!!!!!" og
ískrandi gleði yfir þvi' þegar
múrarinn frá Austurríki renn-
ur gegnum snjómugguna og
birtist undan auglýsingaskilti á
mörkum þessa heims og ann-
ars meðan Garri reynir að
sofa. Garri er svo næmur. Það
smýgur gegnum merg og bein
og draum og veruleika þetta
sem Iiggur í næturloftinu.
Samt er slökkt á tækinu í
stofuhorninu.
V ______________________
Nei. Garri veit betur. Það er
ekkert sem kemur að handan
þegar nóttin ríkir ein og sálir
þrá frið í skjóli sinna drauma.
En samt. Það ásækir og geng-
ur hart að, þetta ískrandi tal,
þessi skerandi óp, þessi taum-
lausa hrifning - þetta sem ríð-
ur röftum heima hjá Garra
svefnlausa hverja einustu nótt.
Og Garri gefst upp. Það veit
Garri. Einhvern tímann, ein-
hverja nótt þegar kötturinn
kurrar og hvæsir og húsbónda-
stóllinn hefst á loft undan
kyngikrafti þess sem liggur í
loftinu mun Garri staulast
fram. Setjast í brakandi stól-
inn. Teygja sig í fjarstýringuna
og horfa blákaldur í rauða aug-
að. Kveikja. Því Garri þarf að
vita. Getur það verið? Að Sam-
úel Örn sé vakandi á nóttunni?
GARRI
Franlín Steiner gengur laus. Sit-
ur raunar á Litla Ilrauni en vofa
hans leikur ljósum logum í þjóð-
félaginu. Síðast á Þingi í vik-
unni. Eitt er öruggt: Ef Franklín
Steiner (dæmdur dópsali) hefði
orðið kristniboði í Kongó eftir að
yfirvöld létu hann Iausan „til
reynslu" íyrr en hann átti rétt á,
hefði aldrei orðið neitt havarí.
Málið snýst sem sé EKKI um
reynslulausn Steiners. Málið
snýst ekki um „óhefðbundnar
aðferðir" lögreglunnar. Nema að.
þær hafa ekki enn verið skil-
greindar.
Málið snýst ekki heldur
um...
...það hvort Halldór Ásgrímsson
sé á móti eiturlyfjabarónum, eins
og hann kýs þó að stilla málinu
upp. Og ekki heldur um það
hvort þingmenn Jafnaðarmanna
vilji trufla fíkniefnalögregluna að
störfum, eins og Þorsteinn Páls-
Steiner gengur laus
son kýs að snúa sig út úr málinu.
Við skulum tala hreint út: það er
reginhneyksli og ábyrgðarleysi að
reyna að koma málinu í þann
farveg hver „sé mest á
móti eiturlyfjum".
Reynslulausn
Það getur vel verið
góð aðferð í baráttu
yfirvalda gegn fíkni-
efnasölum að kaupa
upplýsingar um starf-
semi þeirra með því
að fara mildari hönd-
um en ella um þá sem
ganga til samstarfs.
En „reynslulausn" fel-
ur í sér samning: fang-
inn verður að hætta
glæpaiðju sinni. Það gerði
Franklín Steiner ekki. Hvað
gerðu yfirvöld þá? Um það snýst
þetta mál. Málið snýst um
frammistöðu yfirvalda eftir að
Frankín Steiner var látinn laus í
verðlaunaskyni fyrir að koma að
gagni í baráttu við starfsbræður.
(Sem áhöld eru um að hann hafi
gert.) Hvað gerðist?
Hvað gerðist svo?
1) Frunklín Steiner
hélt áfram að selja
dóp.
2) Lögreglan vissi um
framferði Steiners
sem virðist kerfis-
bundið um árabil.
3) Þegar upp komst
um Steiner týndust
skjöl um málið, engin
skýring, engin ákæra,
engin fangelsun.
4) Flelsti „andstæðingur" Steiners
fyrir hönd almennings (yfirmaður
í fíkniefnadeild) gekk í ábyrgð
fyrir beiðni um byssuleyfi til þessa
manns.
Þorsteinn Pálsson: Hver
ber ábyrgð?
5) Þegar hann var loks tekinn var
að verki götulögreglan, en ekki
þeir sem höfðu haft hann undir
smásjá og vissu greinilega um at-
hæfi hans.
6) Skýrsla Atla Gislasonar um
starfshætti lögreglunnar á þessum
tíma sýnir að störf hennar voru í
molum.
7) Reglur um nauðsynlegar en
„óhefðbundnar“ starfsaðferðir
ftktiiefnalögreglu hafa ekki enn
verið settar.
Fyrirgefið dómsmálaráðherra:
Hvað er það nákvæmlega sem þú
ert svona ánægður með?
Pólitísk áhyrgð
Hver ber ábyrgð? Sá sem ber
pólitíska ábyrgð á lögreglunni og
störfum hennar.
svarad
Er rétt að banna dóntur-
um að vera í leynifélög-
um9 einsog til dæmis
Frímúrarareglunni ?
Valtýr Sigurðsson
héraðsdótmri í Reykjtmk
Þetta hefur
verið mikið
rætt meðal
dómara á al-
þjóðavett-
vangi um
hvort setja
beri takmörk
að aðild
þeirra að fé-
lögum og stjórnmálastarfi. Engar
takmarkanir eru á þessu í dag en
mikið hefur verið rætt um hvort
setja beri þessar reglur, einkum
vegna dómaranna sjálfra. Það er
afstöðumunur hjá mönnum til
opinna félaga, þar sem markmið
eru ljós, og til Iokaðra félaga, þar
sem starfað er undir leynd. Það
er æskilegt að skýrar reglur verði
settar þannig að menn geti starf-
að öruggir um rétt sinn og skyld-
ur.
«
Guðmundnr Ámi Stefánsson
alþingismaður.
„Eg hef verið
þeirrar skoð-
unar að slíkt
sé óæskilegt.
Ennfremur
hef ég talið
eðlilegt að
t.d. stjórn-
málamenn
og jafnvel
prestar hafi
það „on record" kjósi þeir aðild
að slíkum leynireglum.“
Ulfar Þormóðsson
ritlwfundur.
„Með því að
sitja í
ákveðnum
emhættum
missa menn
ákveðin
mannrétt-
indi og þá er
ég til dæmis
að tala um
forseta Is-
lands, biskup, presta og dómara.
Helst ættu þessir menn ekki að
vera í neinum leynifélagsskap
vilji þeir halda triiverðugleika
sínum. Bara það að einhver
maður er í leynifélagi gerir það
að verkum að vafasamt er að
treysta niðurstöðum verka hans,
sérstaklega ef um tilhliðranir og
ofurmannlegar \dllur í dómsnið-
urstöðum er að ræða.“
Haraldur Ilaraldsson
framkvæmdastjóri Andra hf.
„Ekki spurn-
ing. Menn
geta ekki
verið í
bræðralags-
hreyfingum
á sama tíma
og þeir sitja í
dómara-
sæti.“