Dagur - 02.04.1998, Blaðsíða 7

Xk^Mr
FIMMTUDAGUR 2. APRlL 1998 - 7
ÞJÓÐMÁL
Núerkomiðað
sjómöimimi!
„í leiðinni ætia ég að benda fólki á að Kristján Ragnarsson er trúlega dýrasti maður íslandssögunar því það er enginn sem hef-
ur jafn mörg verkföll á samviskunni (ef hann hefur einhverja) fyrir jafn ómerkilega hluti og hefur verið tekist á um í kjaradeilum
sjómanna og útvegsmanna undanfarin ár.“ - mynd: bús
Nú er nóg komið af því hve
frjálslega menn geta farið með
sannleikann, nú er það nýjasta
að ekki er hægt að endurnýja
fiskiskipaflotann vegna þess hve
launakostnaður sjómanna er hár,
allavega var það að skilja á Guð-
brandi Sigurðssyni, fram-
kvæmdastjóra UA, á aðalfundi
félagsins. Eg spyr þá hvernig var
hægt að kaupa þessi skip sem
þeir eiga í dag því hlutaskipta-
kerfið er búið að vera til frá örófi
alda og UA tókst á síðasta ári að
eyða fjárhæð sem svarar til eins
frystitogara í kvótakaup, það
skyldi þó ekki vera að þar lægi
meinsemdin, en annars hafa út-
gerðarmenn verið eins og Ragn-
ar nokkur Reykás þegar þeir hafa
þurft að koma með afsakanir
vegan lélegs árangurs í rekstri.
Ekki er langt síðan að fáránlegar
úreldingarreglur ríkisins stóðu
endurnýjun fyrir þrifum að sögn
útgerðarmanna.
Guðbrandur sagði að launa-
kosnaður í Rússlandi væri ekki
nema 20% af aflaverðmæti en
41% hjá ÚA. Skyldi þessi maður
vera blindur þegar hann keyrir í
vinnuna því á leið sinni keyrir
hann niður gilið á Akureyri þar
blasir við honum rússneskur tog-
ari sem er búinn að liggja þar í
nokkra mánuði, vegna þess að
það eru ekki til peningar til þess
að sinna eðlilegu viðhaldi á hon-
um. Ef hann keyrir aðeins lengra
sér hann þessi gömlu og úreltu
íslensku fiskiskip t.d. Húsvíking
(ex Pétur Jónsson) sem er með
nýlegri skipum í flotanum ekki
nema 4 ára. Nýr Pétur Jónsson
kom í fyrra, ekki kvartar sá út-
gerðarmaður yfir of háum Iauna-
kostnaði. Ef hann heldur sem
leið liggur sér hann Svalbak sem
er nýjasta skip ÚA ekki orðinn
10 ára. Líti hann út um glugg-
ann á skrifstofum ÚA, sem snúa
í austur, sér hann Baldvin Þor-
steinsson, allt gömul og úrelt
skip.
Yfirgengileg hækkun launa
Einnig kom Guðbrandur inn á
það að laun á Sléttbaki hefðu
hækkað um 30,9% og á ísfisktog-
urunum um 11-17% á síðasta
ári. Hann hefur sagt upp hér um
bil 50 sjómönnum á síðustu
tveimur árum, þ.e.a.s. rúmlega
30% af öllum sjómönnum fyrir-
tækisins og það væri nú munur
ef allir atvinnurekendur gætu
sagt þriðjungi starfsmanna sinna
upp og aukið afköstin hjá hinum
sem því nemur, en hvað skyldi
mikið hafa orðið eftir hjá útgerð-
inni við þessa fækkun. Það segir
ekki alla söguna hvað launa-
kostnaður er mörg prósent þegar
ekki er vitað um aflaverðmæti og
afköst. Bera þarf saman hækkun
á launum og aflaverðmæti pr.
úthaldsdag.
Eg ætla að leitast við að út-
skýra hvað ég á við, með því að
bera þetta saman við þýsk skip
þar sem ég var í 7 mánuði. Þor-
steinn M. Baldvinsson sagði að
launakostnaður á þýsku skipun-
um væri 27% en á íslenskum
37%. Ef ég ber saman bestu af-
köst á báðum stöðum pr. út-
haldsdag þá fær Þorsteinn Már
u.þ.b. 32% meira í vasann af is-
lenska skipinu en því þýska. Þó
eru Þjóðverjarnir 50% fleiri en
íslendingarnir á sínu skipi og að-
staðan eins og munurinn á
Skoda og Benz þ.e.a.s. Þjóð-
verjarnir á Benzinum. I hverju
skyldi munurinn liggja? Launin
á íslensku skipunum eru afkasta-
hvetjandi, þ.e.a.s. laun miðast
við afköst og það Ieiðir oft til
þess að þegar vel fiskast eru
staðnar frívaktir. Menn eyða frí-
tíma sínum í vinnuna, þó það sé
bannað með lögum og yfirleitt
ekkert borgað fyrir það, á meðan
laun Þjóðverjanna eru að stærst-
um hluta fastakaup sá ég þá
aldrei á frívakt.
Afköst á heimsmælikvarða
Það er allþekkt að afköst ís-
lenskra sjómanna eru með þeim
mestu í heimi og framleiðni í ís-
lenskum sjávarútvegi er svipuð
og í bandarískum landbúnaði
sem er sú hæsta í heiminum í
dag og þau eru 100% betri en
hjá Norðmönnum. Þegar
Kanadamenn fiskuðu svipað og
Islendingar þá voru þeirra sjó-
menn tíu sinnum fleiri. Hver
skyldi vera leyndardómurinn á
bak við þessi afköst? Hann er
meðal annars sá að mönnum er
sparkað um leið ef þeir standa
sig ekki, vegna þess hve fáir við
erum um borð og menn verða
ekki mjög gamlir í þessu starfi.
Eg hef aðeins verið með tveimur
mönnum eldri en 50 ára á þeim
15 árum sem ég hef verið til sjós
og er ég búinn að vera á
nokkrum skipum á þeim tíma.
Eigi að reka sjómann af skipi í
Þýskalandi þá þarf að borga hon-
um 4-6 milljónir í bætur og get-
ur í reynd verið mjög erfitt að
grípa til slíkra aðgerða vegna
sterkrar stöðu stéttarfélaga, þar
af leiðandi verða menn heldur
eldri í starfi og búa við mun
meira starfsöryggi en hér á landi
í þessu starfi. Þannig hlýtur það
að vera mjög gott fyrir íslenska
útgerðarmenn að geta notað
menn bestu árin úr starfsævi
þeirra og rekið þá síðan.
Mér þótti það forvitnilegt að
sumir hásetarnir á þýsku skipun-
um áttu 3 hæða einbýlishús með
sundlaug í sínu heimalandi og
sumarhús í öðru landi. Eg veit
ekki til að einn einasti skipstjóri
á Islandi búi við sambærilegar
aðstæður hvað þá háseti. Þess
vegna hefur það stungið mig
þegar menn sem hafa aldrei á sjó
komið eru að skrifa greinar um
að útvegsmenn hafi ekki notið
góðs af því þegar skipin hafa ver-
ið betur útbúin eða verið meira
tæknivædd, en það hefur flýtt
fyrir því að frívöktum hefur
fækkað og aukið afköst til muna.
Eg tel að það eigi að koma á
undan því að fækka í áhöfn. A
sambærilegum skipum erlendis
eru 40 til 60 menn en ekki 26
eins og er á flestum stærstu skip-
unum hér.
Mér þætti forvitnilegt ef Þor-
steinn Már eða Guðbrandur
myndu vilja útskýra fyrir mér
hvernig þeir fá út þennan launa-
kostnað á Islandi. Eftir því sem
ég best veit þá fá sjómenn 31,5%
af 76%, þ.e.a.s. 23,6% af 100%,
þvf útgerðarmenn fá nefnilega
24% framhjá skiptum til að
borga ýmsan útgerðarkostnað
eins og til dæmis olíu. Eg get
engan veginn komið 23,6% upp í
41% þó aukahlutum sé bætt
ofan á.
Lygar Kristjáns Ragnars-
sonar
Hver skyldi vera hvatinn að því
að þessir menn eru með þessar
yfiríýsingar? Er það vegna þess
að sjómenn fóru í verkfall, eða
eru þeir að reyna að öðlast sam-
úð þjóðarinnar, svari nú hver fyr-
ir sig.
Sumir þeirra, eins og Kristján
Ragnarsson, hafa ekki hikað við
að ljúga framan í þjóðina og
nefni ég sem dæmi að í Þjóð-
arsálinni í desember sagði hann
að sjómenn borguðu ekíd olíuna
á skipin en síðan kemur fréttatil-
kyning frá L.I.Ú. um að laun sjó-
manna hefðu hækkað um 8% á
síðasta ári vegna þess að verð á
olíu á heimsmarkaði hefði lækk-
að. Ekki var nefnt að árið þar á
undan lækkuðu launin um 8%
vegna hækkunar á olíu. Hvað er
maðurinn að meina með þessu
og hver skyldi vera ástæðan fyrir
því að hann kemst upp með
þetta? Trúlega er það vegna þess
að þekking fréttamanna er nán-
ast engin á þessum hlutum. Eins
segir þessi sami maður í blaða-
grein að umbjóðendur hans
þurfi ekki að fara eftir þeim
kjarasamningum sem hann hafi
undirritað fyrir þeirra hönd því
L.I.Ú. sé ekki mamma útgerðar-
manna og það sé ekki þeirra verk
að sjá til þess að gildandi kjara-
samningar séu haldnir. Síðan
vogar þessi maður að skíta út
sjómannaforystuna og segja að
þeir séu svona tregir í samninga-
viðræðunum vegna þess að þeir
séu fallkandídatar í útgerð. Og
að reyna að koma því inn hjá
þjóðinni að einhverjir fáeinir út-
valdir kunningjar forystumann-
anna sem eru sjómenn hafi
fengið kjörseðla er hreinasta
firra því mikill meirihluti sjó-
manna samþykkti verkfallsboð-
unina. Það væri þá aldeilis
stærðin á kunningjahópnum,
enda lýsa þessi ummæli foráttu
heimsku útgerðarmanna og það
ætti hreinlega að lögsækja menn
fyrir slíkan atvinnuróg. Þarna
má segja að loksins hafi útgerð-
armenn sýnt sitt rétta andlit og
innræti í fjölmiðlum. Hvernig
haldið þið að sé að semja við
svona menn? Forystumenn sjó-
manna voru löglega kosnir í
þessi störf og það var löglega
staðið að boðun þessa verkfalls
og var það samþykkt af nánast
öllum aðildarfélögum. Forystu-
menn sjómanna eru eingöngu að
gera það sem þeir voru kosnir til
að gera. Það voru ekki sjómenn
sem felldu miðlunartillöguna
heldur útgerðarmenn. Ef Krist-
ján Ragnarsson gagnrýnir laga-
setninguna þá langar mig að
benda honum á að í öll þau
skipti sem lög hafa verið sett á
sjómenn hefur aldrei neitt verið í
þeim Iögum sem tekið hefur á
baráttumálum sjómanna og hafa
staðið út af borðinu eins og var
gert fyrir útgerðarmenn núna.
Traust og saungimi
I Ieiðinni ætla ég að benda fólki
á að Kristján Ragnarsson er trú-
lega dýrasti maður Islandssög-
unar því það er enginn sem hef-
ur jafn mörg verkföll á samvisk-
unni (ef hann hefur einhveija)
fyrir jafn ómerkilega hluti og
hefur verið tekist á urn í kjara-
deilum sjómanna og útvegs-
manna undanfarin ár. Því það er
ekki verið að fara fram á neitt
nema það sem útgerðarmenn
hafa samþykkt í tveimur síðustu
kjaradeilum og skrifað undir, en
eru síðan jafnvel búnir að brjóta
áður en blekið er þornað á samn-
ingnum.
Kristjáni fannst það jafnvel al-
gjörlega ónauðsynlegt að hækka
líftryggingu sjómanna en hún
var ekki nema þriðjungur af því
sem er hjá öðrum stéttum í þjóð-
félaginu. Mig langar líka til að
benda á það að í kjarasamning-
unum 1995 var ákvæði um að
endurskoða lög um sök þegar
sjómenn verða fyrir líkamstjóni
úti á sjó og verða algjörlega
óvinnufærir, því sjómenn eru í
þeirri aðstöðu að ef þeir slasast
alvarlega úti á sjó og geta ekki
kennt einhverjum félaga sínum
um fá þeir litlar sem engar bæt-
ur. Þetta mál var sett í nefnd
sem í sátu einn aðili frá sjó-
mönnum einn frá L.I.Ú. og einn
frá ríkinu. Hvar skyldi þetta mál
vera núna? Það er stopp vegna
þess að maðurinn frá L.Í.Ú. er á
móti því að breyta þessum lögum
og sá sem situr fjTÍr hönd ríkis-
ins getur engan veginn myndað
sér skoðun á þessu sangirnismáli
fyrir sjómenn 3 árum eftir að
nefndin var sett á laggirnar.
Hvernig er hægt að ætlast til
að forystumenn sjómanna geti
borið traust til viðsemjenda
sinna núna eða í náinni framtíð?