Dagur - 26.09.1998, Blaðsíða 1

I
I
\
i
f
Verð í lausasolu 150 kr.
Laugardagur 26. september 1998
81. og 82. árgangur- 181. tölublað
Eru komin með
þúsimdir lífsýna
Þúsimdir íslendinga
hafa þegar gefið þjón-
ustuaðila íslenskrar
erfðagreiningar hlóð-
sýni og þúsundir eru á
leiðinni.
Þúsundir landsmanna hafa á
undanförnum vikum streymt til
Þjónustumiðstöðvar rannsóknar-
verkefna, sem Islensk erfða-
greining kom upp við Nóatún, og
gefið blóðsýni úr sér. Fastlega
má reikna með því að áður en
mörg ár líða muni þjónustumið-
stöðin hafa safnað lífsýnum úr
tugþúsundum landsmanna, en
sýnin fara sfðan dulkóðuð til ís-
lenskrar erfðagreiningar við
Lyngháls. Með öðrum orðum er
grundvöllurinn að gagnagrunni á
heilbrigðissviði þegar vel á veg
kominn.
Þjónustumiðstöðin er í nánum
tengslum við Islenska erfða-
greiningu, en Tölvunefnd hefur
mælt fyrir um eignarhaldslega og
stjórnunarlega aðgreiningu
þarna á milli til að tryggja sem
best persónuverndina.
Ýmsar raiinsóknir
Ingibjörg Þórhallsdóttir, fram-
kvæmdastjóri þjónustumiðstöðv-
arinnar, stað-
festir í samtali
við Dag að
þúsundir
landsmanna
hafi komið til
þjónustumið-
stöðvarinnar,
en getur að
svo stöddu
ekki tilgreint
töluna nánar.
„Fólk sem
kemur hingað
í hinar ýmsu
rannsóknir er
mjög jákvætt
og hefur
brugðist mjög
vel við þegar við höfum leitað til
þess. Eg hef það ekki nákvæm-
lega hvað við erum búin að taka
úr mörgum einstaklingum, en
það eru þúsundir íslendinga sem
hafa komið til okkar og við eig-
um sjálfsagt eftir að sjá talsvert
stóra hópa af fólki til viðbótar,
því nýjar rannsóknir bætast við,“
segir Ingibjörg.
Má segja að
það fólk sem
þegar hefur
gefið blóð-
sýni og líkleg
viðbót á
næstu árum
telji í tugum
þúsunda?
„Við vitum
ekki hvað
verður, en
það bendir
allt til þess
að við eigum
eftir að taka
sýni úr fjölda
fólks til við-
bótar, því
nóg er af sjúkdómunum til að
rannsaka. Það er ekki ólíklegt að
eftir nokkur ár megi tala um tug-
þúsundir, því eftir því sem rann-
sóknum fjölgar koma fleiri ein-
staklingar til okkar. Fólk er mjög
jákvætt, það er að hugsa um ætt-
ingja sína og afkomendur, um
aðra einstaklinga sem það vill
hjálpa til betri heilsu og um
mannkynið allt. Fólk er að mínu
áliti að sýna með þessu mikinn
samfélagslegan þroska,“ segir
Ingibjörg.
Dulkóðað
Hún segir aðspurð að strangar
reglur gildi hjá þjónustumiðstöð-
inni hvað trúnað og persónu-
vernd varðar. „Sýnin eru merkt
með svonefndum barkóða eða
strikamerkingu og kennitalan er
dulkóðuð með lykli sem aðeins
umsjónarmenn Tölvunefndar
hafa aðgang að. Þannig er geng-
ið frá málum að þegar sýnin fara
frá okkur er ekki hægt að sjá
hver á sýnið. Þannig að þeir sem
eru að vinna með sýnin geta með
engu móti fundið út úr hverjum
sýnin eru. Til samanburðar má
nefna að þegar unnið er með
sýni á sjúkrahúsum eða heilsu-
gæslustöðvum fylgja með nafn
og kennitala," segir Ingibjörg.
- FÞG
Samfélagsþroski
Þúsundir hafa þegar gefið í E lífsýni.
Landsvirkj-
un borgar
Þorsteinn Hilmarsson, upplýs-
ingafulltrúi Landsvirkjunar, seg-
ir að Landsvirkjun hafi ákveðið
að verða við beiðni félagsmála-
ráðherra og borga rússnesku
starfsmönnunum sem starfað
hafa við Búrfellslínu Iaun.
Landsvirkjun fundaði með
Technopromexport í gær og voru
þar gerð drög að samningi um
þetta en fyrst þarf að fá staðfest-
ingu frá fulltrúum Rússanna í
Moskvu.
Staðfestingar er ekki að vænta
fyrr en eftir helgina en samning-
urinn kveður á um ráðstafanir
sem uppfylla þessar óskir félags-
málaráðherra og verkalýðsfélag-
anna um greiðslu launa. Við
höfum verið í stöðugum viðræð-
um við Technopromexport og
það verður að tryggja að lausn
náist. Rússarnir missa starfsleyf-
in ef ekki verður orðið við
þessu,“ sagði Þorsteinn. — bþ
Sumri er nú verulega tekið að halla og haustlitirnir eru að verða ráðandi í náttúru íslands. í Lystigarðinum á Akur-
eyri tók stúlka sér sumarið til fyrirmyndar i gær og hallaði sér í haustblíðu. mynd brink
Mókollur, fígúran sem Landsbank-
inn notar í auglýsingaskyni, er orð-
inn bitbein í höfundarréttarmáli.
Mókolliir
fyrir dóm
Umferðarálfurinn, sparibaukur-
inn og HM-sportfígúran Mókoll-
ur er orðinn að deilumáli í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur, en Hlín
Gunnarsdóttir leikmyndateikn-
ari hefur stefnt Landsbanka ís-
Iands og Möguleikhúsinu til
greiðslu 3,5 milljóna króna. Hlín
telur sig vera aðalhöfund að Mó-
kolli, en Möguleikhúsið seldi
Landsbankanum hugmyndina og
fígúruna árið 1994.
Fígúra í leikriti
Mókoliur varð upphaflega til
sem fígúra í leikriti eða hugverki
þar sem hann var umferðarálfur
- hann var nýttur sem áróð-
urstæki gagnvart börnum við
umferðarfræðslu. Síðar hófust
viðræður milli Landsbankans og
Möguleikhússins á þeim tíma
þegar Landsbankinn var að
vánna að nýjum sparibauk.
Samningar tókust og kom Hlín
að þeirri vinnu, sem og var hún
ráðin til að útfæra sparibauks-
fígúruna. Sfðar var Mókollur
notaður sem „lukkudýr“ á heims-
meistaramótinu í handknattleik
sem var haldið hér á landi 1995.
Hlín telur sig hafa verið hlunn-
farna sem aðalhöfund Mókolls.
Við aðalmeðferð málsins taldi
eitt vitnanna að fyrirmynd að út-
liti Mókolls væri Doddi, fígúra
úr bókum Enid Blyton.
Prófmál
Aðalmeðferð málsins var fyTÍr
héraðsdómi í gær og kom meðal
annars fram að málið væri í raun
prófmál um hverjir megi fram-
selja höfundarrétt og hversu
framsalshafinn eignast rfkan
höfundarrétt við framsal. - FÞG
WDRLOWtDe EXPRESS
EITT NÚMER AÐ MUNA
5351100
Gabriold
(höggdeyfar)
G*
varahlutir
Hamarshöfða 1-112 Reykjavík
Sími 567 6744-Fax 567 3703
t