Dagur - 09.10.1998, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGUR 9.0KTÓBER 1998 -3
FRÉTTIR
L. A
Frumvarpið á að
bæta stððu öryrkja
Karl Steinar Guðnason: Ótal dæmi eru um 75% öryrkja
sem reynt hafa að vinna eitthvað og hafa þá við endurmat
lækkað í mati í 65% og þá misst bætur ogýmis hiunnindi
sem fylgja örorkuskírteininu. Þessu viljum við breyta.
Talsmenn Trygginga-
stofnimar og heil-
brigðisráðuneytis
fullyrða að frumvarp
um „félagslega ör-
orku“ sé réttarbót
sem öryrkjar knýja á
iiiii að nái fram. Meg-
inefnið er að 75% ör-
yrkjar missi ekki rétt-
indi þótt þeir geti
tímabundið unnið sér
inn tekjur.
„Þessi umræða um frumvarp
sem kennt er við félagslega ör-
orku er fráleit, því frumvarpið
felur í sér réttarbót fyrir öryrkja.
Þetta er lagfæring á lagaákvæð-
um sem orðin eru ævaforn mið-
að við þróun þjóðfélagsins og
tryggir rétt öryrkja frekar en nú
er,“ segir Karl Steinar Guðna-
son, forstjóri Tryggingastofnun-
ar, um frumvarp um málefni ör-
yrkja sem samið hefur verið í
Tryggingastofnun og sagt hefur
verið frá í Degi.
Karl Steinar viðurkennir þó
aðspurður að ef frumvarpið verð-
ur að lögum kunni einhverjir að
fá ekki örorku-
bætur sem
fengju bætur í
óbreyttu kerfi.
„Þá er það fé-
lagsmálastofn-
ana að leysa það,
en þarna er ekki
verið að tala um
stóran hóp,“ seg-
ir Karl Steinar.
Hann segir að
Oryrkjabanda-
lagið hafi ályktað
í þá veru sem
fjallað er um í
frumvarpinu.
„Kerfið sem við
búum við í dag er
mjög vinnufælið
og andstætt þeim
öryrkjum sem
eitthvað geta
unnið eða sem
reyna að bjarga
sér. Því bæturnar
eru vissulega lág-
ar og óbreytt
kerfi heldur fólkinu í fátækra-
gildru. Otal dæmi eru um 75%
öryrkja sem reynt hafa að vinna
eitthvað og hafa þá við endurmat
lækkað í mati í 65% og þá misst
bætur og ýmis hlunnindi sem
fylgja örorkuskírteininu. Þessu
viljum við breyta,“ segir Karl
Steinar.
Örorkumat breytist ekM
vegna tekna
Jón Sæmundur Sigurjónsson,
sérfræðingur í heilbrigðis- og
tryggingaráðuneytinu, tekur
undir þetta. „Þetta frumvarp er
samið í anda þess sem öryrkjar
hafa ályktað um og þeir hafa
þrýst á um að það komi fram.
Meginefni frumvarpsins er að
75% öryrkjar detta ekki niður í
mati og missa tekjutryggingu eða
rétt til t.d. ódýrari lyfja þó þeir
geti tímabundið unnið sér inn
einhverjar tekjur. Núna segir í
lögum að ef þetta fólk fer í tekj-
um yfir 25% af því sem venjuleg-
ur maður getur unnið sér inn þá
dettur það niður í mati.“
Jón Sæmundur undirstrikar að
engu örorkumati verði breytt
sem þegar er komið. „Réttar-
staða þeirra sem eiga sannanlega
heima á örorku, af því þeir eru
andlega eða líkamlega fatlaðir,
styrkist með þessu frumvarpi.
Þeir sem eru haldnir einhverjum
öðrum félagslegum kvillum
verða að reiða sig á önnur félags-
leg úrræði. Það er hugsanlegt að
einhver svipuð tilfelli og núna
eru á örorku og leituðu eftir
henni að svo breyttum Iögum, fái
ekki bætur af því að læknisfræði-
legar forsendur eru ekki fyrir
hendi. En það er fáránlegt að
ætla ráðamönnum að ganga út
frá því að öryrkjar séu vinnufælið
fólk. Frumvarpið gengur út á að
þegar maður er læknisfræðilega
metinn 75% öryrki þá heldur
hann sínum réttindum þó ein-
hverjar tekjur komi inn í dæm-
ið,“ segir Jón Sæmundur. - FÞG
Árni Steinar Jóhannsson: „Ég hefenn
ekki ákveðið hvort ég gefkost á mér
tilAlþingis eða fyrirhvaða afl.“
Mikil
imdiralda
„Þetta skýrist í þessum mánuði.
Menn þurfa að stilla saman
strengi sína, en það er mjög
mikil undiralda. Það er ekkert
Iaunungarmál að ég er ekki
hlynntur þessari sameiningu.
Mér finnst hún ekki á réttum
forsendum, en ég hef enn ekki
ákveðið hvort ég gef kost á mér
til Alþingis eða fyrir hvaða afl,“
segir Arni Steinar Jóhannsson á
Akureyri.
Arni Steinar er varaþingmað-
ur Alþýðubandalags og óháðra á
Norðurlandi eystra og hefur þótt
líklegast að hann fý'Igdi sérfram-
boði Steingríms J. Sigfússonar
að málum.
Arni segist mjög óhress með
hvernig staðið hefur verið að
endurskoðun kjördæmaskipun-
ar. „Það svífur yfir vötnunum að
þetta er unnið út frá hagsmun-
um flokkanna og útreikningi
þeirra á því hvernig þeir koma út
miklu frekar en út frá hagsmun-
um samfélaganna sjálfra. Þetta
er kolvitlaus nálgun." - BÞ
Virkj analeyiid
verði afturkallad
Guðrún Gísladóttir leikkona les Ijóð við athöfnina á Austurveiii i gær.
mynd: tbtur
Helstu náttúruverndarsamtök
landsins afhentu í gær áskorun
til Alþingis um að beita sér fyrir
heildarstefnu varðandi miðhá-
lendið sem feli í sér verndun
ósnortinnar náttúru.
Skorað er á Alþingi:
- Að beita sér fyrir fjölbreyttri
og vistvænni stefnu í atvinnulífi
þjóðarinnar, að orkuauðlindir
landsins verði fyrst og fremst
nýttar í almannaþágu og til vist-
væns hátækni- og smáiðnaðar.
- Að snúast gegn áformum um
stórfellda virkjun vatnsafls til raf-
orkusölu um sæstreng til Evrópu
enda myndu slíkar framkvæmdir
valda óbætanlegum spjöllum á
náttúruauðlegð landsins.
- Að koma í veg fyrir áform um
að hluta Island sundur með há-
spennulínum og möstrum eftir
endilöngum Sprengisandi, að
tryggja með lagasetningu að frið-
land Þjórsárvera verði ekki skert
frekar en orðið er af völdum
virkjunarframkvæmda.
- Að afturkalla leyfi Landsvirkj-
unar fyrir Fljótsdalsvirkjun og
fýrirskipa lögformlegt mat á um-
hverfisáhrifum enda verður ekki
við það unað að Eyjabökkum sé
sökkt og háspennulína lögð þvert
yfir Odáðahraun.
Hlutafjánitgáfa stopp
„Á árinu 1998 hafa orðið mikil
umskipti á hlutabréfamarkaðn-
um. Á fyrstu 8 mánuðum þessa
árs hefur ekkert nýtt hlutafé ver-
ið gefið út, en á sama tíma á ár-
inu 1997 var nýtt hlutafé selt fyr-
ir 11 milljarða,“ segir í nýrri
Þjóðhagsáætlun, sem skýrir
kannski að nokkru spenninginn
fyrir bréfum Landsbankans.
Velta á eftirmarkaði minnkaði
líka úr 12 milljörðum í 7,5 millj-
arða á sama tíma. Alls hefur
hlutabréfasala því minnkað um
15,5 milljarða fyrstu 8 mánuði
ársins.
Þjóðhagsstofnun segir mark-
aðsHrði hlutabréfa þess 51 fyrir-
tækis sem skráð er á aðallista
VÞI um 176 milljarða í ágústlok.
Á síðasta ári öllu hafi þessi fyrir-
tæki og sjóðir aflað 17 milljarða
með sölu nýs hlutafjár og aðrir
17 milljarðar ultu á eftirmarkaði.
Um 18.500 manns fengu
skattaafslátt vegna hlutabréfa-
kaupa á síðasta ári, af þeim
44.500 manns sem töldu fram
hlutabréfaeign á síðasta framtali.
Eigendum hlutabréfa hafði þá
fjölgað um 10% frá árinu áður og
50% á sl. fimm árum.
- HEI
Samið um norsk-íslensku
síldina
Undirritað hefur verið samkomulag milli Is-
lands, Færeyja, Noregs, Rússlands og Evrópu-
sambandsins um veiðar úr norsk-íslenska síldar-
stofninum á árinu 1999. Engar breytingar eru
frá samkomulagi frá því í október 1997 um veið-
ar á þessu ári. Heildarafli verður samkvæmt
samkomulaginu tæpar þrettán hundruð þúsund
lestir og koma 202.000 lestir í hlut Islendinga.
Langstærsti hluti aflans kemur í hlut Norð-
manna, 741.000 lestir. Færeyingar fá að veiða
71.000 lestir, Rússar 166.000 og í hlut Evrópusambandsins koma
109.000 lestir.
Aukið hættuástand í Júgóslavíu
Utanríkisráðuneytið ræður fólki frá því að ferðast til Sambandslýð-
veldisins Júgóslavíu (Serbíu og Svartfjallalands) vegna aukins hættu-
ástands í landinu. Islenskum ríkisborgurum búsettum í landinu er
ráðlagt að huga að brottflutningi eða að minnsta kosti að búa sig
undir að geta yfirgefið landið með mjög stuttum fyrirvara. Þetta kem-
ur fram í fréttatilkynningu frá ráðuneytinu.
Bætur vegna rútuslyss í Hrútafirði
Hæstiréttur hefur dæmt að Trygging hf. og Norðurleið-Landleið ehf.
skuli greiða Rannveigu Rós Bjarnadóttur 395 þúsund króna bætur
vegna slyss er rúta fór út af Norðurlandsvegi í Hrútafirði í október
1995. Aðalkrafan var upp á 780 þúsund krónur. Undirréttur sýknaði
fyrirtækin.
Rannveig var 16 ára þegar slysið varð en hún viðbeinsbrotnaði,
tognaði í axlarlið og hálsi og varð fyrir andlegu áfalli. Var varanleg ör-
orka hennar metin 8% og voru aðilar málsins sammála um að Trygg-
ing hefði bætt henni annað tjón en vegna hennar. Þetta mál var rek-
ið í ljósi breytinga á skaðabótalögum og með hliðsjón af þvf að ekki
megi mismuna tjónþolum eftir þva' hvort þeir hafi aflað sér vinnu-
tekna svo nokkru nemi fyrir slys. Hæstaréttur taldi nægar Iíkur til
þess að Rannveig verði síðar fyrir atUnnutjóni vegna varanlegu ör-
orkunnar og fékk hún dæmdar 8% bætur af útreiknuðum heild-
armiska. - FÞG
Þorsteinn Pálsson,
sjávarútvegsráðherra.