Dagur - 07.11.1998, Page 7

LAUGARDAGUR 7. NÓVEMBER 1998 - 7
1
1
Xk^ir.
RITS TJORNARSPJALL
Sighvatur Björgvinsson héit grillveilsu fyrir Göran Person, forsætisráðherra Svíðþjóðar og formann sænskra sósíaldemókrata í sumar.
ÓlympíuMkar
j afiiaðariiianiia
Um helgi snemma sumars 1984
fór ég ásamt Stóra-Jóni kunn-
ingja mínum á mikla þjóðlagahá-
tíð í Manitóba skammt fyrir utan
Winnipeg. Eg var þá í námi í
Winnipeg og lét freistast þrátt
fyrir blankheit af þessari miklu
og fjölmennu tónlistarveislu,
sem sögð var stærsta þjóðlagahá-
tíða í Norður Ameríku á þeim
árum. Mig minnir að á hátíðar-
svæðinu hafi verið á milli 15-25
þúsund manns sem fylgdust með
þekktum og óþekktum hljómlist-
armönnum á tugum ef ekki
hundruðum sviða vítt og breitt.
A laugardagskvöldinu fór þó
fram „miðlæg" dagskrá á aðal-
sviðinu þar sem nokkrir þeir
frægustu tróðu upp og þúsundir
og aftur þúsundir ýmist stóðu
eða sátu á grasinu í góða veðrinu
fyrir framan sviðið. Lyktin af
maríjúana lá f Ioftinu en við
Stóri Jón, (eða Big Slow John),
sem var nýútskrifðaður hagfræð-
ingur, létum okkur nægja nokkr-
ar bjórdósir. Stemmningin var í
„Woodsstook stiT' og tónlistar-
mennirnir fengu óskoraða at-
hygli Ijöldans. Ekki man ég þó
eftir því hvað þeir hétu utan
einn, sem náði öðrum fremur að
fanga fólkið með kaldhæðni
sinni og þjóðfélagsádeilu. Hann
hét Tom Paxton.
Ólympíulelkanitr
Einn af söngvum Paxton, sem þó
var síst með þeim ábúðarmeiri
eða þjóðfélagslega meðvitaðri, er
minnisstæður. Hann fjallaði um
ólympíuleikana sem áttu að fara
fram síðar um sumarið í Los
Angeles. Sá galli var á leikunum
að Sovétríkin, sem þá voru og
hétu, ásamt fjölmörgum smærri
ríkjum höfðu ákveðið að taka
ekki þátt í leikunum í mótmæla-
skyni. Það Ieit því út fyrir að
þetta yrðu ekki alvöru ólympíu-
leikar vegna þess að Sovétmenn
og Austantjaldsþjóðirnar voru
auðvitað aðal númerin í íþrótta-
lífinu og áttu marga bestu af-
reksmenninna. Nema hvað
Paxton rifjaði upp þessa sorgar-
sögu alla og hvernig hver þjóðin
á fætur annari heltist úr lestinni
svo sífellt fækkaði þátttakendum
með tilheyrandi gengisfalli fyrir
leikana sjálfa. Eftir að hafa rekið
þessi afföll vandlega land fyrir
land, komst hann að þeirri nið-
urstöðu að þar sem það væru
hvort sem er ekki eftir nema
nokkrar vinaþjóðir sem ætluðu
að taka þátt væri best að slá
þessu upp í kæruleysi og breyta
bara ólympíuleikunum í grill-
veislu fyrir vinahópinn.
Söngurmn
Síðan söng hann lagið sitt, sem
var létt leikandi melódía og hét:
„We can have the Olympics over
at my piace!“, eða „Við getum
bara haft ólympíuleikana heima
hjá mér!“ Söngurinn gekk síðan
út á að lýsa því hvað þetta gæti
nú verið huggulegt samkvæmi
þar sem allt fór fram að hætti
hinnar amerísku grillveislu, sem
miðstéttarfjölskyldur í gjörvallri
Norður-Ameríku eru sérfræðing-
ar í. Þetta þótti gífurlega smellið
hjá Paxton og þúsundir lágu í
krampakasti og auðvitað var
þetta mjög fyndið - allavega eins
og hann sagði það.
Fimmtán árum síðar leitar
þessi söngur á mig þegar ég fylg-
ist með aðdragandanum að
ólympíuleikum íslenskra jafnað-
armanna. Sameiningin í stóra
jafnaðarmannaflokkinn virðist
ætla að verða að tragískri hetju.
Hvert á fætur öðru boða pólitísk
stórveldi úr aðildarflokkunum
fjarveru sfna á þessu mikla
stefnumóti en óbreyttum áhorf-
endum gengur þó misvel að átta
sig á hvers vegna menn eða kon-
ur eru að segja sig frá þessu ferli.
Gráa lambið
Það var almenn skoðun á sínum
tíma að aðal ástæðan fyrir því að
Sovétmenn hunsuðu ólympíu-
leikana í Los Angeles hafi verið
sú að Bandaríkjamenn hunsuðu
ólympíuleikana í Moskvu fjórum
árum fyrr vegna Afganistan
stríðsins. Þeir hafi semsé verið
að launa Könunum lambið gráa,
svona til að sýna að það borgaði
sig nú ekki að vera með of mik-
inn derring við sjálft Sovétið.
Gráa lambið virðist Iíka stund-
um ansi nálægt í ágreiningsmál-
um íslenskra jafnaðar- og kven-
frelsismanna. Jarmurinn bendir
eindregið til þess að skýra megi
hluta af Ijarveru málsmetandi
aðila frá sameiningunni með því
að menn eiga erfitt með að slíðra
gamla branda. Trúnaður og
traust er enn ekki orðið nægjan-
legt milli manna. En auðvitað er
málefnalegur ágreiningur líka
mikilvægur.
Fjarvistir tilkyimiar
Það sem veldur undrun er
hversu lengi það hefur dregist og
þvælst í umræðunni að hugsan-
Iegir þátttakendur tilkynntu fjar-
vist sína. Steingrímur, Ögmund-
ur, Hjörleifur og fleiri tóku til-
tölulega fljótt af skarið enda
ágreiningurinn augljósastur í Al-
þýðubandalaginu. Einhverjir
kratar hafa Iíka boðað að þeir
muni ekki koma. Líklegt er að
enn fleiri úr þeirra hópi muni
einfaldlega ekki mæta, án þess
að vera að gera neitt sérstaklega
grein fyrir því. Hún hefur alla tíð
verið traust taugin frá óánægð-
um krötum yfir í Sjálfstæðis-
flokkinn, og gildir það bæði í
Reykajavík og víða úti á landi
eins og t.d. á Akureyri.
Kvennalistiim
Frá Kvennalistanum eru enn að
berast tilkynningar um að menn
ætli að hunsa ólympíuleikana.
Leiðtogi Kvennalistans á Norð-
urlandi eystra meldaði sig mjög
ákveðið á móti samfylkingunni
og Kvennalistanum í Degi í gær.
Og enn er fullkomklega óvfst
hvað verður um kvennalistakon-
ur almennt. Samþykkt þeirra um
síðustu helgi og framsetning á
henni ber einhvern veginn ekki
vott um að þar fari stjórnmálaafl
sem á sér enga ósk heitari en að
vera með á ólympíuleikum jafn-
aðarmanna. Það er erfitt að verj-
ast þeirri hugsun að þær hafi
bara sett fram sín skilyrði og
hugsi sem svo að ef þau fáist
ekki fram þá nái þetta bara ekki
lengra - það sé hvort sem er ekki
mikið lagt upp úr kvennaíþrótt-
um á þessu móti. A hinn bóginn
má auðvitað ekki gleyma að í
Kvennalistanum eins og í A-
flokkunum eru aðilar sem vita að
verðlaunapeningar fást ekki
nema menn taki þátt í einmitt
þessum leikum - og þingsætin
heilla.
Grillveisla
Forustumenn samfylkingarinnar
hljóta að hafa áhyggjur af því
hversu fáir virðast ætla að mæta
til leiks. Þeir gætu sem hægast
tekið sig til og sungið íslenska
útgáfu af lagi Paxtons, „We can
have the olympics over at my
place!“ Laugardalsvöllurinn er
alla vega ekki lengur inni í
myndinni. Spurningin er
kannski hvort grillveislan yrði
heldur haldin heima hjá Mar-
gréti Frímannsdóttur eða Sig-
hvati Björgvinssyni. Bæði eiga
þau góðan garð. Margrét er nátt-
úrulega úti í Iandsbyggðarsæl-
unni, sem er jú alltaf vinsæl í
grillveislur. A móti kemur að Sig-
hvatur sem slunginn á grillið og
vanur að halda kratagrillveislur,
eins og hann sýndi þegar hann
bauð Göran Person heim til sín í
grill í sumar. í öllu falli er ljóst,
hvar sem leikarnir verða nú
haldnir, að miðað við það sem
lagt var upp með verða þetta
smáþjóðaleikar.