Dagur - 14.01.1999, Blaðsíða 9

FIMMTVDAGVR 14. JANÚAR 1 9 9 9 - 9
Tkgur
FRÉTTIR
ismanna. - mynd: brink
inn eru vaxtabætur, þó aldrei hærri
en 144.400 kr. til einstaklings,
185.700 kr. til einstæðs foreldris og
238.000 kr. til hjóna. Vaxtabætur
geta líka skerst og jafnvel fallið nið-
ur vegna eigna yfir ákveðin mörk.
Vernleg uppstokkun
Að mati Gunnars S. Björnssonar
stjórnarformanns Ibúðalánasjóðs
þýða breytingarnar verulega upp-
stokkun á íbúðalánakerfinu.
„Greiðslumatið og öll umíjöllun um
Iánssamninga viðkomandi aðila og
kaupsamninga fer allt fram í bönk-
unum og síðan í gegn um beinlínu-
tengsl hingað inn til Ibúðalána-
sjóðs, um símalínur.“ Upplýsingar á
vefsíðu sjóðsins eigi að auðvelda
fólki að gera sitt eigið bráðabirgða-
greiðslumat og afla sér nauðsyn-
legra upplýsinga þannig að það viti
nokkurn veginn hvar það stendur.
Reyna að forða frá strandi
„Við ætlum að reyna að vanda til,
enda skiptir geysilegu máli, við öfl-
un húsnæðis, að fólk fái góðar leið-
beiningar og sé sér meðvitað um
hvað það er að gera. Það er að binda
sig um stóra Ijármuni til 25 eða 40
ára og því ekkert Iítið atriði að það
sé í góðu lagi, en fólk reki ekki upp
á sker einhvers staðar á leiðinni."
Gunnar telur að nýja greiðslumat
skapi einstaldingum mun meira
svigrúm en það gamla og opni fleir-
um Ieið til íbúðarkaupa, til dæmis
námsmönnum.
Sama frjálsræöi og hver annar
„Félagslega kerfið gjörbreytist líka.
Eftir að einstaklingur hefur keypt
sér íbúð hefur hann nákvæmlega
sama frjálsræði og hver annar á
markaðnum: Hann getur gert við
hana það sem hann vill, til dæmis
lagfært hana og gert hana verðmeiri
og nýtur þess síðan að fullu þegar
hann selur. Hann getur líka selt
íbúðina sína á almenna markaðnum
hvenær sem hann vill og hvetjum
sem hann vill. Þetta teljum við
kannski stærsta þáttinn í þessum
breytingum. Að vísu erum við fyrstu
tvö árin (1999 og 2000) bundin af
því að þeir sem koma inn í félags-
lega kerfið verða hugsanlega að lúta
skilmálum húsnæðisnefndanna um
að kaupa innlausnaríbúðir innan
kerfisins. En eftir tvö ár getur ein-
staklingurinn farið beint út á mark-
aðinn og keypt hvar sem er, án
nokkurra annarra skilyrða, en að
viðkomandi sveitarfélag sé tilbúið
að leggja fram þann skerf sem það
þarf að leggja fram í ábyrgðarsjóð-
inn vegna viðbótarlánanna," segir
Gunnar.
Bankanna að gefa góð ráð
Hlutverk bankanna segir Gunnar
ekki síst verða það, að ráðleggja
fólki. Komi einstaklingur til dæmis
út úr greiðslumati nánast á núllinu,
sé það stór spurning hvað hann á að
gera? A hann að fara út í íbúðar-
kaup og festa sig með ákveðna
greiðslubyrði á mánuði um langa
framtíð, út á það að eiga ekkert eft-
ir af laununum umfram allra brýn-
ustu nauðsynjar? Þarna reyni á
aukið hlutverk bankanna, þannig að
fólk sjái kannski sínum fótum for-
ráð og hafi eitthvað smávegis til ráð-
stöfunar umfram nauðþurftir.
Öll lán sem veitt eru í nýja félags-
lega kerfinu, þ.e. bæði húsbréfalán-
in og viðbótarlánin, verða til 40 ára.
Húsbréfalán hafa verið til 25 ára
eða 40 ára að vali lántaka, en 15 ára
húsbréf detta út, vegna þess að nán-
ast engin eftirspurn var eftir slíkum
bréfum.
Rússneski togar-
inn til vandræða
Eim stefnt að því að
gera rássneska togar-
ann Oiiinyu haffæran.
Rússneski togarinn Omnya, sem
legið hefur víðs vegar um höfn-
ina á Akureyri síðastliðið eitt og
hálft ár, er nú farinn að verða til
verulegra vandræða. Ástæðan er
sú að fyrir dyrum stendur að ráð-
ast í umfangsmiklar dýpkunar-
framkvæmdir við höfnina og
hefur skipið nú verið fært úr
fiskihöfninni og yfir á svokallað-
an slippkant. Að sögn Harðar
Blöndal hafnarstjóra er það
ákveðin hefndargjöf fyrir höfn-
ina að fá svona sendingu, því
skipið sé einir 60 metrar og liggi
við hafnargarð sem kosti um
milljón krónur hver lengdar-
metri. Legugjöldin sem inn
koma eru tiltölulega lág enda
miðast gjaldskrá Hafnarinnar við
losun og lestun skipa en ekki
Ianglegur. Hörður segir þó að
umboðsaðili skipsins sé í fullum
skilum með legugjöldin. Hafnar-
stjóri segir höfnina ekki hafa
neina heimild til að neita því um
pláss og bendir á að raunar sé
þetta víða erlendis orðið mjög
mikið vandamál.
Sverrir Gunnlaugsson hjá
Marel Trading í Reykjavík, sem
er umboðsali rússneska togar-
ans, segir að eigendur vonist enn
til að geta önglað saman fyrir
viðgerð á skipinu, það sé allt of
verðmætt til að fara í brotajárn
en hafi hins vegar ekki haffærn-
isskírteini. Sverrir segir viðgerð
þó ekki í augsýn og því bíði skip-
ið væntanlega í Akureyrarhöfn í
einhverja mánuði eða ár. Ahöfn-
in er farin heim fyrir nokkru síð-
an.
Kvennalistiim úr
leik á Nl.-eystra
Líkur á að fiinm muni
berjast íun 1. sætið í
prófkjöri A-flokka á
Norðurlaudi eystra.
Ljóst er eftir fund A-flokkanna í
gærkvöld að ekkert verður af því
að Kvennalistinn verði með á
Norðurlandi eystra í sameigin-
legu framboði. Jafnframt er ljóst
að Kvennalistinn býður ekki
fram sérstaklega á Norðurlandi
eystra, enda telja oddvitar stjórn-
málaaflsins ekki grundvöll fyrir
því.
Finnur Birgisson upplýsti á
fundinum að hann hygðist bjóða
sig fram í 1. sætið fyrir sameinað
framboð A-flokkanna. Þá eru
alls fjórir fulltrúar búnir að lýsa
því yfir, auk Finns þeir Sigbjörn
Gunnarsson, Svanfríður Jónas-
dóttir, alþingismaður, og Örlygur
Hnefill Jónsson á Húsavík.
Frestur er gefinn til 20. janúar
að gefa kost á sér en kosningin
mun fara fram 6. febrúar. Grun-
ur leikur á að Pétur Bjarnason
muni einnig blanda sér í slaginn
en það er óstaðfest.
Sigrún Stefánsdóttir varabæjarfull-
trúi á Akureyri mun ekki taka þátt
í prófkjöri samfylkingar á Norður-
landi eystra.
Finnur segir að markmið
framboðs A-flokkanna sé að ná
tveimur þingmönnum. Hann
segist sjálfur einkum ætla að
berjast fyrir skattamálum sem
honum hafi verið hugleikin. „Þar
er mikið verk óunnið og ég tel að
það verði best unnið með því að
komast inn á sjálfan aðalleik-
vanginn." Samfara ákvörðun
hans um að bjóða sig fram hefur
hann jafnframt lagt niður störf
sín sem formaður kjördæmaráðs
fram yfir prófkjör.
Sigrún úr leik
Engar líkur eru á að Sigrún Stef-
ánsdóttir, varabæjarfulltrúi Ak-
ureyrarlistans á Akureyri og
kvennlistakona, muni bjóða sig
fram fyrir næstu alþingiskosn-
ingar, eins og hún hafði hug á ef
samfylkingin næði saman. Þau
tilboð sem Kvennalistinn gerði
A-flokkunum voru annars vegar
að öllum þremur stjórnmálaöfl-
um samfylkingarinnar yrði tryggt
eitt af þremur efstu sætunum.
Hin tillagan gekk út á að allt yrði
opið og engar girðingar fyrir
prófkjör, en A-flokkamenn hafa
sem fyrr segir hafnað þessu al-
farið. Komið hefur fram í Qöl-
miðlum að þreifingar hafi átt sér
stað um samstarf Kvennalista og
Vinstri hreyfingar Græns fram-
boðs á Norðurlandi. Þessu neit-
ar Sigrún og eru því allar líkur á
að nafn hennar verði ekki að
finna á framboðslistum komandi
kosninga. - BÞ