Dagur - 17.02.1999, Qupperneq 5

MIÐVIKUDAGUR 17. FEBRÚAR 1999 - 5
FRÉTTIR
Um 6. hver keirn-
ari án réttinda
Hlutfall leiðbeinenda í kennaraliði skóla er mismunandi eftir landshlutum
en til daemis á 1/estfjörðum gera menn sér vonir um að aukning á fjarnámi
geti orðið til þess að fjölga réttindakennurum.
Rúmux helmingur
kennara í graimskðl-
um á Vestfjörðum eru
leiðbemendur.
Af rúmlega 4 þúsund grunn-
skólakennurum í landinu í haust
voru um 710 leiðbeinendur, þ.e.
án kennsluréttinda, eða 17,5%,
samkvæmt svari menntamála-
ráðherra við fyrirspurn á Alþingi,
um hlutfall kennara og leiðbein-
enda og jafnframt menntun leið-
beinendanna. I ljós kemur að
110 þeirra (nær sjötti hluti) hafa
aðeins að baki próf úr grunn-
skóla (áður gagnfræðaskóla).
Næstum helmingurinn (330)
hefur lokið framhaldsskólaprófi,
t.d. úr fósturskóla, þroskaþjálfa-
skóla, stúdentsprófi, sveinsprófi
eða 8. stigi úr tónlistarskóla auk
þess sem nokkrir eru iðnmeistar-
ar, vélstjórar, skipstjórar, lækna-
ritarar eða leiðsögumenn. Ríf-
lega þriðjungur leiðbeinenda
(260) hefur próf af háskólastigi.
Engin ný sannindi á
Vestfjörðum
Langhæsta hlutfall leiðbeinenda
er á VestQörðum, um helmingur
allra kennaranna. Hlutfallið er
næstum 40% á Norðurlandi
vestra, tæp 35% á Austurlandi,
30% á Norðurlandi eystra, 25% á
Vesturlandi og 20% á Suður-
landi. Á Reykjanesi er nær tíundi
hver leiðbeinandi og tæp 7% í
Reykjavík. Um helmingur allra
leiðbeinenda er í hlutastarfi, en
einungis fjórðungur réttinda-
kennaranna. Þannig að réttinda-
kennarar annast hærra hlutfall
kennslunnar en fjöldi þeirra gef-
ur til kynna.
„Þessar tölur eru engin ný
sannindi hér, staðan var mjög
svipuð í fyrra. Raunar hefur
þetta verið í þessu horfinu síð-
ustu 15 ár eða svo, þó með þeirri
undantekningu að fyrir 4-5 árum
lagaðist hlutfallið töluvert um
2ja til 3ja ára skeið. En síðan
sótti aftur í sama horf,“ sagði
Pétur Bjarnason, fræðslustjóri
Vestfjarða.
Leiðbeinandi ekld sama og
óhæfur kennari
„Staðreyndin er að Vestfirðir eru,
eins og þeir hafa verið, með
lægst hlutfall réttindakennara.
En tölurnar segja ekki nægilega
mikið til um það hver innir
kennsluna af hendi. Að telja
Qölda leiðbeinanda, án tillits til
kennsluhlutfalls, kemur líka verr
út þar sem mikið er um fámenna
skóla sem sækja sér fólk úr at-
vinnulífinu til kennslu mjög fáar
stundir, en allir heita þeir leið-
beinendur. Til dæmis presturinn
sem kennir biblíusögur. Leið-
beinandi í minna en hálfri stöðu
kennir oftast sérfög, t.d. tón-
mennt, handmennt eða annað.
Kannski smiðurinn í þorpinu
sem kennir smíðar í 4 stundir á
viku. Og sem betur fer er ekki
samasemmerki á milli leiðbein-
anda og óhæfs kennara," segir
Pétur.
Fjamámið að snúa
þrónninni við
Vestfírðir búa óneitanlega illa í
fjölda menntaðra kennara. „En á
móti kemur að þetta ástand er
búið að vera það Iengi hérna, að
við erum með allmikið af reyndu
fólki sem hefur aflað sér mennt-
unar gegn um námskeið og
fræðslufundi - auk þess sem við
höfum fengið að hafa fleira fólk í
Ijarnámi Kennaraháskólans en
aðrir landshlutar, sem er í raun-
inni að Iaga stöðuna mjög mikið.
Heilmargir leiðbeinendanna eru
í námi. Þessi nýju vinnubrögð
Kennaraháskólans eru, að mínu
mati, á góðri leið að snúa þróun-
inni við og gera okkur kleift að
halda uppi markvissu og góðu
skólastarfi," segir Pétur. - HEl
Hagnaður Búnaðarbankans hefur
aukist undanfarin ár.
Metgróði
Búnaðar-
bankans
Hagnaður Búnaðarbankans
1998 var 876 milljónir króna
fyrir skatta, en 649 milljónir
króna eftir að skattar höfðu ver-
ið greiddir. Hagnaður bankans
hefur farið stigvaxandi síðustu
árin, um leið og hlutfall kostn-
aðar af tekjum hefur lækkað og
eigið fé vaxið upp í 6,1 milljarð
króna. Raunarðsemi eiginfjár
var 19,6% á árinu.
Afkoman í fyrra samsvarar
hagnaði upp á 3,4 milljónir
króna hvern virkan dag ársins.
Munur á vaxtatekjum og vaxta-
gjöldum var jákvæður um 2,9
milljarða króna þrátt fyrir
minnkandi vaxtamun, en auk
þessa tekjupósts vekja athygH
þjónustutekjur upp á 1,3 millj-
arða króna eða 5 milljónir króna
hvern virkan dag. Þessar þjón-
ustutekjur standa að stórum
hluta undir 1,7 milljarða króna
gjöldum vegna launa og launa-
tengdra gjalda. Samkvæmt frétt
bankans má rekja góða afkomu
hans fyrst og fremst til aukinna
umsvifa og hagstæðra ytri skil-
yrða. Niðurstöðutala efnahags-
reiknings var 88,5 milljarðar
króna og hefur Búnaðarbankinn
samkvæmt því stækkað um 40,4
milljarða á síðustu þremur árum
eða 84%. - FÞG
Talar um afskræm-
ingu kjördæmaima
Frumvarp um breyt-
ingu á kjördæmaskip-
aninni komin í gegn-
um aðra umræðu.
Breytingar á kjördæmaskipan
landsins voru samþykktar með 42
atkvæðum gegn 5 eftir aðra um-
ræðu um frumvarpið á Alþingi í
gær. Það eru einkum þingmenn
landsbyggðarinnar sem eru ósátt-
ir við þær og telja að kjördæmin
verði alltaf stór. Egill Jónsson tal-
aði um afskræmingu kjör-
dæmanna og sagði að þingmenn
þéttbýlisins hefðu öllu ráðið við
undirbúning málsins. „Vinnsla
málsins byggist á pólitískri hags-
munagæslu milli stjórnmálaflokk-
anna. Þessa geldur fólkið í hinum
dreifðari byggðum,'1 sagði Egill.
Hjörleifur Guttormsson, Einar K.
Guðfinnsson, Guðjón Guð-
Egill Jónsson: Þetta byggist á
pólitískri hagsmunagæslu milli
stjórnmálaflokkanna og þess geld-
ur fólk úti á landi.
mundsson, Kristinn H. Gunnars-
son og Magnús Stefánsson lýstu
einnig andstöðu sinni við fækkun
og stækkun kjördæma þegar þeir
gerðu grein fyrir atkvæði sínu.
Sighvatur Björgvinsson fagnaði
því að verið væri að jafna atkvæð-
isrétt landsmanna og sagði breyt-
ingarnar stórt skref í að gera land-
ið allt að einu kjördæmi. I sama
streng tók Asta Ragnheiður Jó-
hannesdóttir en hún sagðist mjög
á móti því að skipta Reykjavík í
tvö kjördæmi. Það sagði Og-
mundur Jónasson einnig fráleitt.
Hann og Steingrímur J. Sigfússon
eru einnig mjög mótfalllnir því að
framboð þurfi að fá 5% atkvæða á
landsvísu til að fá uppbótarþing-
mann. „Það getur þýtt að atkvæði
9500 kjósenda nýtist ekki og
pólitískur vilji þeirra virtur að
vettugi,“ sagði Ögmundur.
Frumvarpið fer væntanlega aft-
ur til umtjöllunar í stjórnsldpun-
arnefnd áður en það verður end-
anlega afgreitt. Breytingarnar
taka hins vegar ekki gildi fyrr en
þær hafa verið samþykktar öðru
sinni á Alþingi eins og ber að gera
við breytingar á stjórnarskránni.
Tugir yfirheyrðir í Hagaskólamáli
Tugir sakborninga og vitna hafa
verið yfirheyrðir á síðustu vikum
vegna 6 kærumála foreldra
grunnskólanema í Hagaskóla til
lögreglunnar, sem lagðar voru
fram um síðustu mánaðamót.
Kærurnar eru m.a. um líkams-
meiðingar, einelti og jafnvel
morðhótanir sem nemendur
segjast hafa fengið frá öðrum
nemendum.
Samkvæmt upplýsingum lög-
reglunnar er rannsókn málsins
komin á seinni stig, en þó eru fá-
einar vikur í að niðurstaða náist
og of snemmt að segja til um
hvort af ákærum verður.
Kærurnar voru lagðar fram að
áeggjan Einars Magnússonar,
skólastjóra Hagaskóla, en kæru-
efnin munu vera misjafnlega al-
varlegs eðlis. Að minnsta kosti í
tveimur tilfellum má tala um al-
varleg sakarefni, líkamsárás og
alvarlegt einelti, og munu tveir
drengir koma oftar við sögu en
aðrir sakborningar. — FÞG
Mál að gjaldfæra Flekkuvík
Að mati Ríkisendurskoðunar er mál til komið að gjaldfæra hjá A-
hluta ríkissjóðs 200 milljónirnar sem ríkissjóður ábyrgðist og lagði út
vegna kaupanna á Flekkuvík undir stóriðju - og hefur verið að borga
af síðan 1991 - samkvæmt skýrslu um endurskoðun ríkisreiknings.
Vegna stóriðjuáforma við Flekkuvík í upphafi áratugarins keypti
Vatnsleysustrandarhreppur þar land með ábyrgð og lánveitingu ríkis-
sjóðs er nam um 1 50 milljónum. Til viðbótar greiddi ríkissjóður síð-
an 50 milljóna rannsóknakostnað. Greiðslurnar voru færðar sem
viðskiptakröfur enda ráð fyrir gert að þær yrðu endurgreiddar að af-
Ioknum stóriðjusamningi. „Þar sem ekki er séð að í náinni framtíð
komi til byggingar stóriðju á þessu svæði ber að mati Ríkisendurskoð-
unar að færa framangreindar íjárhæðir til gjalda hjá A-hluta ríkis-
sjóðs,“ segir Ríkisendurskoðun. - HEI
Um 2.000 fengu mataraðstoð um jól
1.992 einstaklingar nulu góðs af matarbúri Fljálparstarfs kirkjunnar
um sl. jól, en þangað sóttu bágstaddir á Islandi um aðstoð. 888 sóttu
um þessa aðstoð og því ljóst að nokkuð var um Ijölsky'ldufólk á með-
al þeirra bágstöddu sem sóttu um mataraðstoðina.
17,5 milljónir króna söfnuðust í jólasöfnun Hjálparstarfs kirkjunn-
ar 1998 undir kjörorðinu „Ert þú aflögufær". Söfnunarfénu verður
varið til þróunarverkefna erlendis, sem felst meðal annars í mennt-
un barna, uppbyggingu heilsugæslu, vatnsöflun og fleiru og einnig í
neyðaraðstoð, s.s. í Mið-Ameríku. — FÞG
HÚJiaþmg vestra mótmælir
Sveitarstjórn Húnaþings vestra hefur mótmælt harðlega fram komnu
stjórnarfrumvarpi til laga um breytingar á skipulags- og byggingalög-
um. Samkvæmt frumvarpinu eru sveitarfélög sem liggja að miðhá-
lendinu alveg tekin út fyrir og fá ekki rétt til að tilnefna fulltrúa í
samvinnunefnd um skipulagningu hálendisins.
Sveitarstjórn álítur að með því sé gengið á svig við megininntak
skipulagslaga þar sem sveitarfélögin hafa skipulagsmál á sinni hendi.
Þess í stað er skilgreindum og óskilgreindum félagasamtökum falið
meira vald og réttur til afskipta af skipulagsmálum en umræddum
sveitarfélögum. — GG