Dagur - 17.02.1999, Blaðsíða 3

MIDVIKVDAGVR 17. FEBRÚAR 1999 - 19
Dnpir.
LÍFIÐ í LANDINU
Baráttuglaði útgerðar-
maðurinn áPatró,
SvavarR. Guðnason,
ersjóari í húð og hár.
Hann segirkvótakerf-
inu stríð á hendurog
því sem hann kallar
ólögum þess. Kvótinn
gengurað Vestfjörðum
dauðum.
heimildir væru til staðar. Segir
Svavar verð á leigukvóta svo hátt
að það geti alls ekki staðið undir
kostnaði við útgerðina. Aflaverð-
ið standi í mesta lagi undir
kaupum á olíu og kosti. - Fiski-
stofa ætlar í hart við Svavar
vegna þessa gjörnings hans - og
slíkt hið sama á móti hefur
Svavar jafnframt boðað. Hann
segist fara út í þessar aðgerðir til
þess að mótmæla meingölluðu
kvótakerfi sem leikið hafi marg-
an manninn grátt. Sig meira að
segja svo hart að í dag hafi hann
engu að tapa með aðgerðum
þessum.
„Eg hef fengið alveg feiknar-
lega sterk viðbrögð síðustu daga
við þessari aðgerð minni; að
því ekki að þetta er skemmtileg-
ur starfsvettvangur. Það er líf í
kringum þetta, jafnvel þó stjórn-
valdsaðgerðir sem hafa komið
hafi kostað mig mikla peninga.
Með kvótadómi Hæstaréttar í
haust féllu til dæmis úr gildi úr-
eldingarreglur báta sem ég gæti
trúað að hafi minnkað verðgildi
tveggja skipa minna um 80
milljónir. En annars eru pening-
ar bara peningar," segir Svavar,
sem segir að kvótakerfið hafi
margt slæmt haft í för með sér í
sjávarútvegi og hafi nánast rú-
stað landsbyggðinni.
„Ef hún kæmi þarna, borgar-
stjórinn í Reykjavík, og biði fólki
hér fyrir vestan að koma í bæinn
í frítt húsnæði þá myndi svona
að vera í öllum þeim hlutverk-
um sem til eru í þessari grein.
Nú er hann útgerðarmaður en
hefur líka verið háseti, netamað-
ur, bátsmaður, vélstjóri, stýri-
maður, skipstjóri og meira að
segja kokkur. Það var hann fyrir
þremur - Ijórum árum á línu-
bátnum Guðrúnu Hlín, sem
gerður var út frá Patreksfírði.
„Það dó að minnsta kosti enginn
af mínum mat og fæðið var ekki
dýrt. Strákarnir fengu meira að
segja hluta af fæðispeningunum
sínum greidda til baka,“ segir
Svavar og hlær við.
Upphaflega er Svavar úr
Reykjavík. Það voru hinsvegar
landsbyggðin og sjávarsíðan sem
toguðu í hann og árið 1976
„Heffengið sterk viðbrögð síðustu daga við þessari aðgerð minni að senda Vatneyrina út til veiða án kvóta. Til mín hefur hringt fjöldi fólks aföllu landinu,
segir Svavar R. Guðnason, útgerðarmaður á Patreksfirði. Fiskistofa ætlar í hart við Svavar - og hann ætlar að svara i sömu mynt. mynd: þök.

; —
„Ég tel mig ekki vera meiri upp-
reisnarmann en hvern annan.
En einsog kvótakerfið er í dag er
það fyrst og fremst útgáfa af nú-
tíma þrælahaldi og slíkt hefur
aldrei hugnast Islendingum. Við
flúðum hingað til Islands árið
874 vegna ofríkis Noregs-
konungs og æ síðan hefur búið í
blóði okkar þjóðar að berjast
gegn ólögum," segir hinn bárátt-
uglaði útgerðamaður á Patreks-
firði, Svavar R. Guðnason.
Viðbrögðtn feiknarlega sterk
Nafn Svavars hefur verið mikið í
fréttum allra síðustu daga, en
skip hans Vatneyri BA 238 var
sent til veiða án þess að veiði-
senda Vatneyrina út til veiða án
kvóta. Það hefur fjöldi fólks
hringt í mig, bændur, sjómenn,
flugmenn, tölvukarlar og hús-
mæður. Fólk af öllu landinu. En
það eru engin önnur ráð til,
leiguverð á kvóta er svo hátt.
Sumir hafa þó verið heppnari en
aðrir og hafa náð til sín kvóta,
en eru samt sem áður skuldugir
upp fyrir haus.“
Sjúmaimsblúð í æðum
Það rennur sjómannsblóð í
æðum Svavars. Hann var ekki
nema fjórtán ára þegar hann fór
fyrst til sjós og við sjávarsíðuna
hefur verið hans starfsvettvang-
ur æ síðan, í 34 ár. ,Já, ég neita
95% af fólkinu taka boðinu. Hér
situr fólk í raun og veru í fang-
elsum í verðlausum húsum sín-
um. Og þó talað sé um að með-
altekjur Vestfírðinga séu svo
háar verður að skoða málið í
botn, þær eru svo háar sem raun
ber vitni vegna þess að þeir sem
áfram búa hér verða að leggja
enn harðar að sér við vinnu í
fiskinum. Vinna fram í rauðan
dauðann og hafa kannski ofur-
Iítið meira upp úr krafsinu fyrir
vikið,“ segir Svavar.
Ef eitthvað mætti þá veiða
Svavar var ekki nema rétt um
fermingu þegar hann fór fyrst til
sjós. Og síðan þá er hann búinn
flutti hann með Ijölskyldu sinni
til Patreksfjarðar. Þar bjuggu
þau í fjögur ár, en fóru þá í
Grundarijörð. Komu svo aftur á
Patró fyrir fjórum árum. „Þetta
er ágætur staður og gott að
stunda héðan útgerð. Stutt á
miðin. Og alveg fullt af fiski, ef
eitthvað mætti þá veiða. En í
raun er staðan í dag hér orðin
þannig að ekkert er hér eftir
nema fáeinir karlar með trillur
og síðan menn einsog ég sem
eru að reyna að stunda ein-
hverja útgerð, þó það sé alls
ekki nóg til þess að halda uppi
nægri vinnu í landi fyrir það fólk
sem enn býr hér - og ætti að
búa, því mikið hefur fækkað á
staðnum allra siðustu ár.“ -SBS.
■ BÆKUR
Klassískar
yiskubækur
Út eru komnar
hjá Forlaginu
fjórar bækur,
sem allar íjalla
um viskuna.
Veraldarviska
er eftir Spán-
verjann Balt-
hasar Gracián
og var rituð
1637 og er hagnýt handbók
um hvernig á að ná árangri í
lífinu. Einn þýðenda hefur
gefið lesendum heilræði: „Er
þú Iest þessa Iitlu bók í íyrsta
sinn, lestu þá aðeins fimmtíu
heilræði, og láttu það nægja
þann daginn."
Bók verðandarinnar varð til
fyrir þrjú þúsund árum í Kína
og var sett saman af konungi
nokkrum undir tilsjón taóísks
spekings. Bókin er leiðarvísir
til farsældar og er mikill
viskubrunnur.
List friðarins er eftir Japan-
ann Morehei Ueshiba, sem
hafði óbein á hvers konar of-
beldi. Hann var ósigrandi.
Aðferð hans var Aikido, sem
er bardagalist friðarins.
Hæfnina til að berjast á að
nota til að halda frið.
Leið pílagrímsins er
sjálfsævisöguleg frásaga píla-
grfms sem setti svip á rúss-
neskt sveitalíf frá miðöldum
fram á okkar daga. I gegnum
frásögnina kynnist lesandinn
að nokkru af andstreymi og
gleði sem lífsmáti pílagríms-
ins hefur upp á að bjóða.
Isak Harðarson rithöfundur
þýddi allar bækurnar.
Bolla, bolla...
Fáir gera sér grein fyrir
hvernig bolludagur, öskudag-
ur og sprengidagur eru
komnir til en í Islensku al-
fræðiorðabókinni kemur fram
allt um það.
Bolludagur er mánudagur í
föstuinngangi. Bolluát hefur
þekkst hér frá síðari hluta 19.
aldar og barst líklega til
landsins með dönskum eða
norskum bökurum. A bollu-
dag eru menn flengdir með
vendi áður en þeir fara á fæt-
ur. Sá sem flengir fær rjóma-
bollu í staðinn. Bolludagur
var frídagur í skólum frá um
1850 til 1917 að öskudagur
tók við.
Sprengidagux
Sprengidagur er þriðjudagur í
föstuinngangi, síðasti dagur
fyrir lönguföstu og hin eigin-
lega kjötkveðjuhátíð. Heitið
er líklegast dregið úr þýsku,
af orðinu „Sprengetag", það
er helgidagur þegar vígðu
vatni er stökkt á söfnuð. Sú
alþýðuskýring hefur orðið til
hér á landi að menn skuli eta
sig í spreng á sprengidag.
Fram yfír síðustu aldamót
tíðkaðist að halda grímudans-
leiki á sprengidag.
Öskudagur
Er fyrsti dagur í lönguföstu.
Heitið er dregið af kaþólskum
helgisið þar sem ösku er
strokið á enni manna sem
iðrunarmerki. Eftir siðaskipti
varð þessi dagur að ærsladegi
í löndum mótmælenda og
menn jusu hver annan ösku í
gamni. Hér hafa börn og full-
orðnir laumað öskupoka hver
á annan.
V________________________/