Dagur - 30.03.1999, Blaðsíða 3

ÞRinjUDAGllR 30. MARS 1999 - 19

LÍFIÐ í LANDINU
Lífið vegur þyngra
Krístbjörg Þórhallsdóttir er ein af mörgum konum hjá Krabbameinsfélaginu sem styður konur sem þurfa að fara í aðgerð vegna krabbameins í brjósti. Sjálffékk
hún krabbamein í brjóst fyrir 19 árum og telur að konur verði að treysta því að læknarnir geri hið rétta í stöðunni. Það sé betra að halda lífinu en brjóstunum.
- mynd: pjetur sigurðsson
Fyrirnokknim árum
máttu konur, sem
fengu kmbbamein í
brjóst, búast við því að
læknarþyrftu að fjar-
lægja brjóstið. Svo er
ekki endilega lengur.
Konurmeðkrabba-
mein í brjósti eiga nú
ágæta von um lækn-
ingu - án þess að
brjóstið séfjarlægt.
Eins og Dagur greindi frá í síð-
ustu viku telja sænskir vísinda-
menn að skimun hafi ekki orðið
til þess að dánartíðni kvenna úr
brjóstakrabbameini hafi lækkað
að neinu ráði eða aðeins um 0,8
prósent. I tímaritinu British
Medical Journal birtust upplýs-
ingar frá sænska lækninum dr.
Göran Sjönell, sem telur að um
4.000 sænskar konur hafi farið í
brjóstaaðgerð í kjölfar skimunar.
I þeim hópi eru einnig konur
hverra brjóst hafa verið fjarlægð
að óþörfu. I sumum tilfellum
hefur skimunin haft neikvæð
áhrif. Islenskir læknar eru al-
gjörlega ósammála niðurstöðum
sænsku rannsóknarinnar. Baldur
Sigfússon, yfirlæknir á röntgen-
deild Krabbameinsfélagsins, tal-
ar um hreint rugl.
Breytir engu
„Þessi sænska rannsókn er
marklaus með öllu. Þetta eru
menn sem hafa aldrei komið ná-
lægt hópskoðunum og geta
greinilega ekki sett sig inn í
þann hugsanagang sem þarf.
Þeir reyna að koma niðurstöð-
um vel unninna rannsókna yfir
á dánartölu. Þeim tekst það ekki
vegna þess að þeir hafa snarvit-
lausar forsendur og vita greini-
lega ekki hvað þeir eru að gera.
Það er búið að mótmæla þessu,
Það var gert strax af sænskum
heilbrigðisyfirvöldum í sænska
læknablaðinu. Þau Iýstu því yfir
að þetta myndi í engu breyta
þeirra stefnu í hópskoðunum.
Það vekur furðu að svona rann-
sókn hafi verið birf,“ segir hann.
Olafur Olafsson, íyrrverandi
Iandlæknir, segir að niðurstöður
af svipuðu tagi og þessarar
sænsku hafi komið upp
nokkrum sinnum, telur þær
þvert á niðurstöður Islendinga
og bendir á að Islendingar hafi
sérstöðu hvað krabbameins-
skimun varðar. „Við erum fyrsta
þjóðin sem byrjaði á landsskim-
un og þetta passar ekki heim við
það sem við höfum fengið að
vita. Við sjáum árangur af
skimuninni, kannski vegna þess
að við náum fólkinu betur. Ar-
angur svona rannsókna fer mjög
eftir því hve margir taka þátt og
hve margir taka ekki þátt,“ segir
Ólafur. Onnur sænsk rannsókn
hefur gefið svipaða niðurstöðu
en Olafur segir að þar hafi
gleymst að taka tillit til þess að
þær konur sem ekki tóku þátt
hafi sinnt skimuninni lítið síður
en þær sem tóku þátt. Niður-
staðan hafi því verið villandi.
Ólafur viðurkennir að skimun
geti valdið viðkvæmum konum
„Fólk ætti ekki að
kippa sér lengur upp
við það að sjá konu
með eitt brjóst í sund-
lauginni “.. .persónu-
leikinn okkarerekki
allurfólginn íbrjóst-
unum.
óróleika en bendir á að aðalat-
riðið sé að draga úr tíðni
krabbameins og þá sé nú
kannski hægt að lifa með smá
kvíða. I dag er fátíðara að allt
brjóstið sé íjarlægt hjá konum,
yfirleitt er aðeins smá fleygur
Ijarlægður úr brjósti kvenna og
síðan fyllt upp í þann fleyg. I
gamla daga er hins vegar hugs-
anlegt að brjóst hafi verið fjar-
lægð frekar en að taka áhættu
með krabbamein.
Góð von lun lækningu
Um 1.200 konur eru lifandi í
dag á Islandi eftir að hafa fengið
krabbamein í brjóst, þar af eru
hátt í 600 virkar í óformlegum
stuðningshóp „brjóstakvenna",
Samhjálp kvenna, sem aðstoðar
konur eftir föngum og heimsæk-
ir þær á sjúkrahúsið eftir skurð-
aðgerð í brjósti ef þær óska þess.
Um 115-130 konur greinast
með krabbamein í brjósti á
hverju ári hér á landi og eiga
þessar konur góða von um að
hljóta lækningu.
Kristbjörg Þórhallsdóttir
heldur utan um starfsemi stuðn-
ingshópsins. Hún segir erfitt
fyrir sig að samþykkja sænsku
niðurstöðuna eftir að hafa lifað
góðu og heilbrigðu lífi í 19 ár
með aðeins eitt bijóst og trúað
því að það hafi bjargað lífi henn-
ar. Hún telur ólíklegt að læknar
séu full fljótir á sér að Ijarlægja
bijóst kvenna miðað við þær
rannsóknir og þá rannsóknar-
möguleika, sem til eru í dag.
Ólafur Ólafsson fyrrverandi land-
læknir um skimunina hér á landi:
„Við sjáum árangur."
„Ég held að niðurstaða
sænsku rannsóknarinnar sé ekki
rétt samkvæmt íslenskum niður-
stöðum því að það hefur fjölgað
mjög mikið greiningum á ári en
dánartíðni hefur ekki aukist í
sama hlutfalli. Þetta þýðir að
það hljóta að lifa hlutfallslega
fleiri konur frá ári til árs,“ segir
Kristbjörg Þórhallsdóttir. „Eg
held að við sem höfum farið í
gegnum svona aðgerð og höfum
lifað með því verðum og hljótum
að trúa því að það sem er gert
fyrir okkur til heilsubótar sé gert
í hvert skipti í samræmi við
bestu þekkingu. Ég held að það
sé yfirleitt staðreyndin," segir
hún.
Til falleg hjálpartæki
- E/ rétt er að brjóst séu jjarlægð
að óþörfu, breytir það þá ein-
hverju fyrir konur?
„Auðvitað er áfall að missa
brjóst eins og annan líkams-
Baldur Sigfússon yfirlæknir telur að
sænska rannsóknin sé rugl þar sem
ekki sé hægt að tengja þessar nið-
urstöðu við dánartölu.
hluta. Það er mjög erfitt en þeg-
ar maður missir brjóst vegna
krabbameins þá hugsar maður
ekki um það sem missi. Maður
hugsar fyrst og fremst um það
að lifa. Það er lítið gagn að því
að vera með brjóst ef maður er
dauður. Þegar maður stendur
frammi fyrir því að hafa greinst
með krabbamein, sem lengi hef-
ur þótt harður dómur og mörg-
um þótt sárt, þá hlýtur konan að
setja á vogarskál lífið og brjóstið
og þá hlýtur Iífið að vega
þyngra.“
Kristbjörg segir að smám
„ Við erumfyrsta þjóð-
in sem byrjaði á lands-
skimun og þetta pass-
arekki heim við það
sem við höfumfengið
að vita. Við sjáum ár-
angur afskimun-
inni“...
saman fari konur, sem misst
hafa annað brjóstið, að finna
fyrir því að það sé líkamslýti en
tæknin nú til dags gefi mikla
möguleika, til dæmis á því að
láta byggja upp brjóst með
skurðaðgerðum. „Það eru líka til
mjög góð og falleg hjálpartæki
þannig að það er hægt að ganga
með brjóst í sérhönnuðum
brjóstahaldara. Það skal ekki
nokkurri manneskju detta í hug
annað en að maður sé eins og
fólk er flest. Auðvitað er erfitt að
missa brjóst. Það getur verið
erfitt að fara í sund og leikfimi,
ekki vegna manns sjálfs heldur
vegna fordóma þeirra sem eru í
kringum mann,“ segir hún.
„Fólk ætti ekki að kippa sér
lengur upp við það að sjá konu
með eitt brjóst í sundlauginni.
Við teljum líka brjóstakonurnar,
eins og við köllum okkur með
röngu, að persónuleikinn okkar
sé ekki allur fólginn í brjóstun-
um.“ - c.HS