Dagur - 17.04.1999, Blaðsíða 7

LAVGARDAGUR 17. APRÍL 1999 - 7
RITS TJÓRNARSPJALL
Tölvur hætta að úreldast
og stöðguleiM tekur við
Ekki er nema áratugur síðan
einkatölvan fór að halsa sér völl
svo um munaði. Arið 1990 voru
samt tölvur á 15 af hundraði
bandarískra heimila en mun
minna í öðrum ríkjum. Nú eru
tölvur sjálfsögð heimilisgögn á
öðru hvoru bandarísku heimili
og í mörgum hinna efnaðri ríkja,
eins og hér á Iandi, er hlutfallið
svipað. Allir þekkja það vanda-
mál tölvukaupenda, að það er
sama hvenær þeir kaupa nýju
tækniundrin sín, þau eru orðin
úrelt og nýjar og fullkomnari út-
gáfur eru að koma á markaðinn.
En nú kann þetta að vera að
breytast. Teikn eru á lofti um að
einkatölvan sé um það bil að ná
þeirri tæknigerð, sem hún mun
búa yfir til framtíðar. Svipað
kann að vera uppi á teningnum
hvað varðar fyrirtækjatölvur.
Framþróun mun eiga sér stað og
tæknin verður endurbætt og
tölvan er komin til að vera, um
það efast enginn, en breyting-
arnar verða hægfara miðað við
það öra og stutta skeið sem
einkatölvan hefur orðið til á og
þróast með ótrúlegum hraða.
Vestur í Ameríku hefur maður
að nafni Hickey gefið út tímarit
um tölvur frá 1987. Hann hefur
fylgst flestum öðrum betur með
þróun og markaðssókn þessa ört
vaxandi iðnaðar. Nú segir hann
teikn á lofti um að stöðugleiki sé
að komast á þróunina. Kaupend-
ur einkatölva muni brátt hætta
að óttast að þær séu orðnar úr-
eltar um það leyti sem þeir koma
með þær heim úr búðinni og
stinga í samband inni í stofu.
Fyrirtæki muni heldur ekki
þurfa að endurnýja tölvukerfi sín
með stuttu millibili vegna þess
að alltaf er eitthvað nýtt og betra
og kannski hagkvæmara að koma
á markaðinn. Stöðugleikinn er
þegar farinn að segja til sín með
merkjanlegum samdrætti í sölu
stóru tölvuframleiðendanna.
Þeir hafa eytt miklu til að þróa
aðferðir sem koma eiga í veg fyr-
ir 2000 vandann, en þegar hann
er yfirstaðinn munu fyrirtækin
draga saman seglin og spara þró-
unarstarfsemi, þar sem þau sjá
ekki fram á að vaxtarbroddurinn
stækki eins ört og hann hefur
gert síðasta áratuginn.
Endimörk vaxtar
Það þarf engum að koma á óvart
þótt einhver stans verið á þróun-
arferli einkatölvunnar og tölvu-
væðingu yfirleitt. Allur vöxtur á
sér endimörk, ekki síst sá sem
vex úr sér þegar á bernskuskeiði.
Það er ekki allt sem verður
stærra og meira og hraðara með
tíð og tíma og vex endalaust.
Sé litið til þróunarferils flugs-
ins, sem er ein merkasta upp-
finning nútímans, reka menn sig
á að framþróunin á sér takmörk
og verður öðru vísi en viðteknir
spádómar hljóðuðu upp á. Árið
1947 flaug Howard Hughes
stærstu flugvél sem smíðuð hef-
ur verið. Hún átti að taka 750
farþega og var knúð átta hreyfl-
um. Hún var á lofti í 25 sekúnd-
ur og flaug eina mílu. Síðan hef-
ur flugvélarbáknið verið safn-
gripur. Fyrir 30 árum voru smíð-
aðar nokkrar Concordeþotur
sem fljúga með tvöföldum hljóð-
hraða. Notagildið er sáralítið og
tímasparnaður farþega takmark-
aður því þótt flogið sé hratt verð-
ur sífellt tímafrekara að komast
að og frá flugvöllum og gegnum
flugstöðvarbyggingar.
Þetta eru dæmi um að tæknin
og notagildi hennar eiga sér
endimörk. Til eru á teikniborð-
um flugvélar sem eru bæði
stærri og fljúga hraðar en þær
sem hér eru nefndar, en hag-
kvæmni þeirra er mjög dregin í
efa og vafasamt að þær verði
nokkru sinni smíðaðar. En það
þýðir samt ekki að þróun og end-
urbætur haldi ekki áfram í flug-
vélasmíði þótt ekki verði um
neinar stökkbreytingar að ræða.
Áhersla er lögð á að gera flugvél-
ar öruggari, sparneytnari og
hljóðlátari. Stóru stökkin í fram-
þróun flugsins eru liðin, að
minnsta kosti farþegaflugsins. Ef
Hickey ritstjóri hefur rétt fyrir
sér mun tölvuþróunin brátt kom-
ast á Iygnan sjó og að fremur
verði um endurbætur á núver-
andi kerfum og tæknibúnaði að
ræða, fremur en stórstökkar
breytingar.
Dregur úr framfönun
Undanfarið hefur einkatölvusal-
an tvöfaldast á hverju ári. Sá
ótrúlegi vöxtur á meginþátt í
uppsveiflu efnahagslífs í Banda-
ríkjunum, en um milljón störf
hafa orið til við að framleiða
tölvur. Kerfisfræðingar og hug-
búnaðarsnillingar bætast þar við.
En sitthvað bendir til að draga
fari úr ffamförum, framleiðslu
og sölu á einkatölvum og búnaði
sem sérstaklega er gerður til
notkunar í fyrirtækjum. 1990
voru 20% fjárfestinga fyrirtækja í
tölvum og tölvustýrðum tækni-
búnaði. A síðasta ári var hlutfall-
ið 40%. Sem geta má nærri hef-
ur þetta haft gífurleg áhrif á
hlutabréfamarkað og efnahagslíf
yfirleitt.
En nú bendir margt til að stöð-
ugleiki sé að komast á þennan
markað. Tölvuvæðingin heldur
ekki endalaust áfram. Framleið-
endur eiga í síharðnandi sam-
keppni og hafa keppst við að
framleiða betri og ódýrari tölvur.
Þetta kemur niður á fjárhags-
stöðu fyrirtækjanna, sem þá hafa
úr minna að moða til rannsókna
og þróunar. En sé þróunin að
komast á einhvers konar stöðug-
Ieikastig, skiptir ekki miklu máli
hvort eytt er meira eða minna í
rannsóknarstörf.
Óþarfi að endumýja
Dregið hefur úr söluaukningu á
einkatölvum og talar Hickey um,
að það bendi til að stöðugleiki í
framleiðslu sé á næsta leiti. Þeir
sem nú eiga nýjar eða nýlega
tölvur munu ekki endurnýja þær
í lyrirsjáanlegri framtíð, þar sem
fátt eitt mun bætast við tækni-
búnað og starfsgetu þeirra tölva
sem þeir eiga núna. Rafeinda-
iðnaðurinn mun í auknum mæli
snúa sér að öðrum greinum, þar
sem framþróunar er von.
Almannatenglar tölvufram-
leiðenda hafa auðvitað mótmælt
þeim kenningum, að það sjái fyr-
ir endann á vexti og viðgangi
tölvuiðnaðarins með tilheyrandi
verðhruni hlutabréfa, sem
mundi hafa mikil og óheillavæn-
leg áhrif á efnahagslífið. En kvis-
ast hefur í Wall Street, að nýlega
létu forstjórar þriggja fyrirtækja
sem framleiða tölvur, selja einka-
hlutabréf sín í fyrirtækjunum
fyrir 60 milljónir dollara.
Sl. þriðjudag birtist grein á
viðskiptasíðu Morgunblaðisins
sem staðfestir að grunur Hickey
ritstjóra sé á rökum reistur.
Compaq, sem er með stærstu
tölvuframleiðendum og er þekkt
fyrir vanda vöru, sendi frá sér af-
komuviðvörun, eins og skylt er
þegar gefur á bátinn hjá hlutafé-
lögum sem skráð eru á almenn-
um markaði. Samkeppnin neyðir
fyrirtækið til að selja á of lágu
verði, samtfmis því að eftirspurn-
in minnkar. En forstjórar
Compaq eru meðal þeirra sem
hafa verið að selja einkahluta-
bréf sín í fyrirtækinu. En það
gerðu þeir áður en afkomuvið-
vörunin var gefin út.
Ofmat og vanmat
Trúin á almáttugar tölvur og
bjartsýnin um að þær muni vaxa
og dafna með sama ógnarhraða
og á síðasta áratug eða svo er að
dala. Það sést greinilega á hæg-
ari vexti og minnkandi hraða á
umsvifum tölvuframleiðenda.
En notagildi tækninnar minnkar
ekki, en verður ef til vill aðeins
hófsamara og beitt af meiri skyn-
semi en á því tímabili sem nýj-
ungagirnin hefur tröllriðið fram-
leiðslu og notkun tölvunnar, sem
yfirleitt er gott atvinnutæki,
miðlari upplýsinga og síðast en
ekki síst skemmtitæki.
Töhotna ber hvorki að ofmeta
né vanmeta og það er engin goð-
gá að benda á að þróun hennar
og geta sé takmarkalaus. Aróður
þeirra sem framleiða og selja
tölvur og búnað er ákaflega ein-
hliða og staðhæfingar um fram-
tíðina reynast oft staðlausir staf-
ir. Og tölvueigendur ættu að taka
því fagnandi ef einhver stöðug-
leiki er að komast á þróunina,
svo að þeir geti dundað við skjá-
ina sína, lyklaborð og mýs án
þess að vera sífellt truflaðir af
því, að allt sé þetta dót orðið úr-
elt og einskis virði.
Og nú þegar punktur er settur
aftan við þessar hugrenningar í
lok starfsdags mun höfundur
tæma huga sinn og láta tölvuna
galdra fram spilakapal til að
kljást við. Svona er nú tölvan
gott og notalegt tæki.