Dagur - 17.04.1999, Page 9

8- LAUGARDAGVR 17. APRÍL 1999
LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999 - 9
FRÉTTASKÝRING
Allir vilja Mða Eyjabakka
Umliverfisverndar
sjónanmðuin var mjög
hampað á fundi full-
trúa stjómmálaflokk-
anna með samtökum
útvistarfólks í gær.
Gallinn var bara sá að
oft og tíðum töluðu
stj ómmálamennimir
þvert á stefnu flokka
sinna.
Samút samtök útivistarfélaga
blésu til fundar með fulltrúum
stjórnmálaflokkanna á fimmtu-
dagskvöldið til þess að fá fram af-
stöðu þeirra til ýmissa umhverfis-
og náttúruverndarmála. Það hef-
ur verið mjög rætt og deilt um
umhverfismál undanfarin miss-
eri, meira en áður hér á landi og
ýmsir talað um vakningu í þeim
efnum. Hins vegar hafa þessi mál
ekki borið jafn hátt í kosninga-
baráttunni og mátt hefði ætla í
ljósi mikilla deiina t.d. um virkj-
anir, Kyoto bókunina og skipulag
hálendisins.
Meira af kappi en forsjá
„Islensk náttúra er mikil auðlind.
Hún hefur verið nýtt á ýmsan
hátt í gegnum aldirnar en fá-
menni þjóðarinnar og takmörkuð
tækniþekking dugði lengi vel til
að hvorki var gengið of nærri
landsins gæðum með ofbeit eða
ágangi og fiskistofnar voru ekki í
hættu. En með iðnbyltingunni
breyttist þetta,“ sagði Gunnar
Hjálmarsson formaður Samút í
ávarpi sínu á fundinum. Hann
rifjaði upp hvernig framfarir í at-
vinnu- og samgöngumálum hefðu
á ýmsan hátt orðið á kostnað
náttúrunnar og valdið spjöllum
og mengun, en sem betur fer
hefðu viðhorfin breyst og um-
gengnin við landið batnað. „A
einu sviði erum við samt á svip-
uðu stigi nýtingarstefnunnar og
þegar Rauðhólunum var ekið
ofan í Vatnsmýrina, í stóriðju og
virkjanamálum. Nú á að ganga í
helstu náttúruperlur landsins og
sökkva þeim undir miðlunarlón,
meira af kappi en forsjá. Þjórsár-
ver hafa þegar verið stórskemmd
og til stendur að gera enn meir í
þeim efnum. Eyjabakkar eru
næstir á dagskrá. Samkvæmt
stefnu stjórnvalda á ekki einu
sinni að Iáta fara fram umhverfis-
mat samkvæmt lögum. Nei nú
skal flýta sér að sökkva þeim und-
ir miðlunarlón jafnvel þótt engin
þörf sé fyrir raforkuna frá Fljóts-
dalsvirkjun eins og er,“ sagði
Gunnar.
Skýr svor
Hann sagði að auðvitað yrði hald-
ið áfram að virkja en það yrði að
gera það af virðingu fyrir náttúr-
unni. „Auðlind okkar felst mikið
heldur í því að varðveita hana
sem minnst spillta fyrir aðra
starfsemi og afkomendur okkar.
Skynsamleg nýting verður að
ráða. Ferðaþjónustan sem byggir
á og mun f vaxandi mæli byggja á
sem minnst spilltri náttúru, er
mjög vaxandi atvinnugrein. Stór
óbyggð og tiltölulega Iítið snortin
víðerni eru orðin fá í Evrópu.
Gildi þeirra er þvf mikið og fer
vaxandi. ... Utivistarfólk, íslenskt
og frá öðrum löndum, mun sækja
í þessa auðlind og skila arði til
þjóðarbúsins." sagði formaður
Samtaka útvistarfélaga. Hann
óskaði eftir skýrum svörum um
stefnu flokkanna í þessum mál-
um og ekki verður annað sagt en
stjórnmálamennirnir hafi oftast
talað nokkuð skýrt, en sá var
hængur á að í sumum tilfellum
gengu skoðanir þeirra þvert á
stefnu þeirra flokka sem þeir voru
fulltrúar fyrir.
Hjörleifur Guttormsson mætti
fyrir hönd Vinstri hreyfingar-
græns framboðs, Kristján Pálsson
fyrir Sjálfstæðisflokkinn, Olafur
Orn Haraldsson fyrir Framsókn-
arflokkinn og Ossur Skarphéðins-
son fyrir Samfylkinguna, en allir
sátu þessir þingmenn í umhverf-
isnefnd á kjörtímabilinu. Leitað
var sérstaklega eftir afstöðu
þeirra til stjórnar á hálendinu og
umgengi við það, virkjanamála og
Kyotobókunarinnar.
Siðferðilega óverjandi
„Það er alveg Ijóst að við í Sam-
fylkingunni viljum að Kyoto bók-
unin verði undirrituð. Við teljum
að það sé siðferðilega óverjandi
fyrir okkur að taka ekki þátt í
því,“ sagði Ossur. Hann minnti á
að ef verstu spár gengju eftir
myndu nokkur eyríki í Kyrrahafi
bókstaflega hverfa undir yfirborð
sjávar og Island yrði óbyggilegt
innan tiltölulega skamms tíma. I
besta falli gætu loftslagsbreyting-
ar valdið breytingum á fiskimið-
unum og helsta auðlind landsins
gæti þorrið. „Það er alveg ljóst að
við getum ekki staðið hjá og látið
aðra hreinsa upp eftir okkur.“
Stöðvar alla uppbyggingu
I sama streng tók Hjörleifur og
talaði um rökleysu og siðblindu
ríkisstjórnarinnar. Stjórnarliðarn-
ir í pallborðinu vörðu hins vegar
ákvörðun ríkisstjórnarinnar um
að undirrita ekki Kyoto sam-
komulagið. „Vaxandi mengun í
andrúmsloftinu er að sjálfsögðu
mjög alvarlegt mál og ber að
bregðast við því af fullri ábyrgð,"
sagði Kristján og fullyrti að Is-
lendingar hefðu gengið lengra í
notkun mengunarlausra eða
mengunarlítilla orkugjafa en
nokkur önnur þjóð í heiminum.
„Hér er ein minnsta mengun í
heiminum og því mjög erfitt fyrir
okkur að samþykkja það að við
megum ekki sleppa nema 10%
meira af gróðurhúsalofttegund-
um en við gerðum árið 1990. Það
myndi stoppa alla uppbyggingu í
landinu og um leið virkjun fall-
vatna nema þá til að selja raf-
magn um streng til annarra
Ianda. Bygging eins álvers fyllir
kvótann í Kyotobókuninni eins og
hún er gagnvart okkur,“ sagði
Kristján. Hjörleifur benti hins
vegar á að losun gróðurhúsaloft-
tegunda á Islandi væri jafnmikil
og að meðaltali í Evrópusam-
bandsríkjunum. „Þetta er ekki
betra en það og ætlum við svo að
sitja hjá í þessu?,“ spurði Hjör-
leifur.
Albræðsluhlussa á Reyðar-
fírði
Fram kom í máli fjórmenning-
anna að allir vilja þeir vernda
Eyjabakkana og að Fljótsdals-
virkjun fari í Iögformlegt um-
hverfismat.
Vinstri hreyfingin leggst gegn
frekari stóriðju og vill endurskoða
allar virkjanaáætlanir, sagði Hjör-
leifur. „Auðvitað verður að afla
orku í landinu til almennra nota
en við eigum að stöðva okkur af í
stóriðjunni. Við eigum að slá
striki yfir þessar fráleitu hug-
myndir um að fara að ráðstafa
allri þessari orku í eina ál-
bræðsluhlussu austur á Reyðar-
firði. Það er einhver mesta Ijar-
stæða sem ég hef heyrt." Hjörleif-
ur sagði vaxandi fylgi við það að
setja Fljótsdalsvirkjun í umhverf-
ismat og hann tryði því ekki að
fram hjá því yrði gengið.
„Það er alveg Ijóst að við viljum
að Fljótsdalsvirkjun verði sett í
lögformlegt umhverfismat. Við
viljum undir engum kringum-
stæðum að Eyjabakkar verði sett-
ir undir vatn. Við viljum heldur
ekki nota Dettifoss eða láta ganga
frekar á Þjórsárver. Það á miðað
við breyttar aðstæður sem eru
Kyoto bókunin og breytt viðhorf
til umhverfisvendar að slá virkj-
unum á frest og endurskoða allar
virkjanaáætlanirnar. Þessi stefna
liggur skýr fyrir,“ sagði Ossur en
Hjörleifur benti á að þetta væri
ekki stefna Samfylkingarinnar
allstaðar á landinu því frambjóð-
endur hennar á Austurlandi vilji
gjarnan fá „álvershlussuna" sem
áformað sé að reisa á Reyðarfirði.
Nauðsynlegt að staldra við
„Eg tel nauðsynlegt að við
stöldruðum við í stóriðjumálum
og endurmetum algjörlega hvert
stefna skuli," sagði Ólafur Örn.
Hann sagðist hafa barist fyrir því
að lögformlegt umhverfismat færi
fram vegna Fljótsdalsvirkjunnar
og sömuleiðis fyrir því að Eyja-
bökkum verði algjörlega hlíft. Það
er hins vegar ekki stefna Fram-
sóknarflokksins eins og félagar
Ólafs í pallborðinu voru fljótir að
benda fundarmönnum á. „Ég vildi
sannarlega að það væri meiri inni-
stæða í þeirra flokkum fyrir mörg
þau sjónarmið sem þeir standa
fyrir persónulega, en því miður er
það ekki sem skyldi," sagði Hjör-
Ieifur.
Ólafur Örn fullyrti hins vegar
að Framsókn væri orðinn um-
hverfisvænni flokkur en áður var
og jafnvel grænni en flestir. I
ályktunum sem samþykktar hafi
verið á síðasta flokksþingi Fram-
sóknar sé skýr áhersla á mun rík-
ari náttúru- og umhverfisvernd en
rekin hafi verið til þessa í landinu.
„Enda þótt Framsóknarflokkurinn
hafi gengið fram með miklum
krafti í stóriðju- og atvinnumál-
um, jafnvel sterkar en margur hér
inni hefur viljað, þá eru nýjar
áherslur komnar fram,” sagði
Ólafur.
Skiptar skoðanir í Sjálfstæð-
isfíokknum
„Innan Sjálfstæðisflokksins eru
skiptar skoðanir um þetta mál,“
sagði Kristján um Fljótdsdals-
virkjun og Eyjabakka. „Ég hef lýst
því yfir sjálfur að ég telji að það
eigi að friða Eyjabakkasvæðið al-
veg óháð því hvort farið verði í
umhverfismat eða ekki. Ég mun
sem slíkur vinna því fylgi innan
Sjálfstæðisflokksins en Sjálfstæð-
isflokkurinn hefur ekki samþykkt
að fella þau lög úr gildi sem sam-
þykkt voru 1983 sem heimiluðu
Landsvirkjun að fara í þessa
vinnu (virkjun á Fljótsdal),“ sagði
Kristján.
Kristján og Ólafur Örn ræddu
báðir um að margt hefði áunnist á
kjörtímabilinu í umhverfismálum
og nefndu m.a. lögin um þjóð-
lendur og nýju náttúruverndarlög-
in sem tryggt hafi almenningi
mun ríkari rétt til umgengni um
landið en áður var. Undir það
tóku stjórnarandstæðingar.
Átök um samviiimim'finliiia
Skipulag miðhálendisins var eitt
mesta hitamálið á Alþingi í fyrra-
vor en þá voru sem kunnugt er
samþykkt umdeild lög sem skiptu
öllu Iandinu milli sveitarfélaga,
líka miðhálendinu. Eftir mikinn
slag innan þings og utan varð að
samkomulagi að skipa sérstaka
samvinnunefnd um svæðiskipulag
miðhálendisins og þar eiga Reyk-
víkingar, Reyknesingar og Vest-
firðingar fulltrúa eins og kjör-
dæmin sem liggja að miðhálend-
inu og einnig samtök útvistarfé-
laga.
Stjórnarandstæðingar eru jafn
ósáttir og áður við að miðhálend-
inu skyldi vera skipt upp milli
sveitarfélaganna sem að því liggja,
en stjórnarsinnar á fundinum
sögðu það nauðsynlegt. „Nú er í
fyrsta komið skipulagslegt vald
yfir það land sem fram að þessu
hefur verið einskismannsland og
bændur jafnt sem einstaklingar
og ýmis samtök nánast getað gert
það sem þeim hefur sýnst,“ sagði
Kristján. „Það er ljóst að það verð-
ur ekki hægt áfram og það land
sem enginn getur sannað eignar-
rétt sinn yfir verður sjálfkrafa
land í eigu ríkisins eða fólksins.
Það er ekki ljóst hversu mikið
land mun falla undir ríkið með
þessum hætti en í umræðum í
allsherjarnefnd taldi formaður
óbyggðanefndar að þetta land
gæti orðið allt að 50% af öllu
landi sem yrði þá í eigu ríkisins.
Hin opinbera umsýsla þessa Iands
verður í höndum forsætisráðherra
í umboði þjóðarinnar. Skipulagið
verður í höndum sérstakrar
nefndar sem í sitja fulltrúar frá
útivistarfélögum, frá Reykjavík,
Reykjanesi og Vestfjörðum auk
þeirra kjördæma sem liggja að
miðhálendinu."
Allir voru fjórmenningarnir
nokkuð ánægðir með samvinnu-
nefndina og vildu reyndar eigna
sér heiðurinn af henni. Fram kom
í máli stjórnarþingmannanna að
það hefði kostað veruleg átök að
tryggja útivistarfélögunum full-
trúa, einkum og sér í lagi við
sveitarfélögin.
Össur hélt fram að sá væri galli
á gjöf Njarðar varðandi samvinnu-
nefndina að kæmi til árekstra
væri aðalskipulag sveitarfélaga
æðra svæðisskipulagi samvinnu-
nefndarinnar. Það hafði umhverf-
isráðherra sagt. „Það er mín nið-
urstaða að málið sé í uppnámi,"
sagði Össur en þessu mótmæltu
hinir þingmennirnir. Þeir sögðu
það hafið yfir allan vafa að svæð-
isskipulag samvinnunefndarinnar
væri æðra. „Þarna er skipulags-
valdið hjá nefndinni en ekki hjá
einstökum sveitarfélögum og ég
er alveg undrandi á jafn grandvör-
um manni og Össuri Skarphéð-
inssyni að reyna að halda öðru
fram,“ sagði Hjörleifur.
Lifeyrissjóður Norðuriands
Ársfundur
Lífeyrissjóðs NorÖurlands
verður haldinn að Skipagötu 14, Akureyri, 4. hæð
mánudaginn 26. apríl 1999 kl. 1600
Fundurinn er opinn öllum sjóðfélögum

Dagskrá:
1 Venjuleg ársfundarstörf
2 Breytingar á samþykktum
3 Önnur mál
Lífeyrissjóður Norðurlands • Skipagötu 14 • 600Akureyri
Sími: 460 4500 • Fax: 460 4501 • Netfang: mottaka@lnord.rl.is
Auglýsing frá yfirkjörstjórn
Austurlandskjördæmis um
móttöku framboðslista
Framboðsfrestur til alþingiskosninga, sem fram eiga að
fara hinn 8. maí 1999 rennur út kl. 12.00 á hádegi
föstudaginn 23. apríl nk.
Framboðslista skal afhenda yfirkjörstjórn Austurlandskjör-
dæmis þann dag kl. 11.00-12.00 í útibúi sýslumannsins á
Seyðisfirði, að Lynqási 15, Egilsstöðum.
Á framboðslista skulu vera að lágmarki nöfn 5 frambjóð-
enda og eigi fleiri en 10. Framboðslista skal fylgja yfirlýsing
þeirra, sem á listanum eru, um að þeir hafi leyft að setja
nöfn sín á listann. Flverjum lista skal og fylgja skrifleq yfir-
lýsinq um stuðning við listann frá kjósendum í Austurfands-
kjördæmi. Skulu meðmælendur vera 100 hið fæsta og eigi
fleiri en 150. Enginn kjósandi getur mælt með fleiri en ein-
um framboðslista. Þá skal fylgja framboðslista skrifleg til-
kynninq frá frambióðendum listans um hverjir tveir menn
séu umooðsmenn listans.
Tilgreina skal skýrleqa fullt nafn frambjóðanda, kennitölu,
stöðu oq heimili. Við nöfn meðmælenda skal greina kenni-
tölu og neimili.
Fundur yfirkjörstjórnar með umboðsmönnum framboðslista,
skv. 38. gr. laga nr. 80/1987 um kosningar til Alþingis, verður
haldinn að Lyngási 15, Egilsstöðum, laugardaginn 24. apríl
kl. 10.00.
Meðan kosning fer fram lauqardaginn 8. maí 1999, verður
aðsetur yfirkjörstjórnar í skrifstofu sýslumannsins á Seyðis-
firði, en talning atkvæða mun fara fram í félagsheimilinu
Herðubreið á Seyðisfirði.
Seyðisfirði, 14. apríl 1999.
F.h. yfirkjörstjórnar
Austurlandskjöraæmis,
skv. umboði yfirkjörstjórnar,
Lárus Bjarnason, formaður.
Undur nq stnrmerki

www visir is
FYRSTUR MEÐ FRÉTTIRNAR