Dagur - 17.04.1999, Page 10

10 - LAUGARDAGUR 17. APRÍL 1999
ro^tr
ÞJÓÐMÁL
Hugleiðingar á andvöku
stimdum iim samhjálp
„Ellilífeyri, sem er jöfn greiðsla til allra lífeyrisþega, er sjálfsagt að hækka
umtalsvert, grípa tækifærið og gera það núna á ári aldraðra, “ segir Þor-
steinn m.a. í grein sinni.
ÞORSTEINN
ÓLAFSSON
SKRIFAR
Allir vilja gott velferðarkerfi, en
skiptar skoðanir eru um hvemig
grunnur þess og fyrirkomulag
eiga að vera.
Eg held að meirihluti þjóðar-
innar vilji að hið opinbera, ríki og
sveitarfélög, annist að mestu leyti
þá þjónustu. Þ.e.a.s. umönnun og
hjálp við alla sem þurfa á því að
halda vegna sjúkdóma, fötlunar,
ellihrumleika eða af einhveijum
öðrum ástæðum geta ekki séð sér
og sfnum farborða.
Öflugt velferðarkerfi er dýrt og
kostnaðurinn við það mun fara
vaxandi af ástæðum sem liggja í
augum uppi. Því miður sjá margir
ofsjónum yfir því mikla Ijármagni
sem fer til samhjálparmála. Mér
stendur mikil ógn af hinum mikla
áróðri og almennri andstöðu við
alla skattlagningu - öflun tekna í
sameiginlega sjóði okkar.
Eg vil að fjárþörf hins opinbera
sé í ríkari mæli en nú er mætt
með beinum sköttum. Þ.e.a.s.
sköttum sem lagðir eru á eftir
efnum og ástæðum. Beinir skatt-
ar eru lægri hér en í þeim löndum
sem við berum okkur helst saman
við. I þessu sambandi kemur mér
tvennt í hug. Skatt sem lagður er
á tekjur vegna eigna, svonefndur
fjármagnsskattur, er sjálfsagt að
hækka. Það væri e.t.v. rétt að gera
það í áföngum. Það er óeðlilega
mikill munur á þeim skatti sem er
aðeins 10% og skatti sem lagður
er á lífeyrissjóðs- og vinnutekjur.
Nú annað skattþrepið, sem
kallað er hátekjuskattur, mætti
einnig hækka. Sumir tala um að
íjölga skattþrepum. Eg set spum-
ingu við það.
Eg skil vel að þeir sem vilja sem
minnst ríkisafskipti og telja rétt
að hver einstaklingur borgi miklu
meira fyrir þá samfélagslegu
þjónustu sem hann þarf á að
halda, og að einkaaðilar, trygg-
ingafélög, góðgerðarstarfsemi af
ýmsum toga, sjái í meira mæli um
velferðarmál, þeir vilja skiljanlega
hafa beina skatta sem lægsta. En
við sem viljum að ríki og sveitar-
félög sjái svo til alfarið um vel-
ferðarmál og að allir standi sem
jafnast að vígi í sambandi við heil-
brigðismál og almenna velferð,
ættum að Iíta til allra átta, áður
en við förum fram á að beinir
skattar Iækki.
Eg vil að óbeinir skattar hækki
sem allra minnst. Þar á ég við
ýmis þjónustugjöld hins opinbera,
ríkis og sveitarfélaga. Alveg sér-
staklega þarf að sporna af alefli
gegn því að þátttaka sjúklings í
lækniskostnaði verði aukin.
Launamunur í þjóðfélaginu er
mikill og fer vaxandi. Það er erfitt
að vinna gegn þeirri þróun, þvl
stór hluti heimsbyggðarinnar er
orðinn eitt vinnusvæði. Til að-
koma í veg fyrir atgervisflótta
verðum við að borga ýmsum sér-
fræðingum okkar og vísinda-
mönnum svipuð Iaun og þeir eiga
kost á að fá annars staðar. Þetta á
ekki hvað síst við sérfræðinga á
sviði heilbrigðismála. En það er
ekki þar með sagt að ég og mínir
líkar þurfi að fylgja í kjölfarið
hvað launakjör varðar.
Þó að mörgum blöskri launa-
munur hjá vinnandi fólki, þá tek-
ur ekki betra við þegar mínir
menn eru hættir að vinna og fá
eingöngu tekjur frá lífeyrissjóðum
og Tryggingastonfnun. Eins og
staðan er í dag þá eru því miður
margir sem fá sáralitlar lífeyris-
sjóðsgreiðslur. En þetta stendur
vonandi til bóta í framtíðinni. Ég
skil ekki það réttlæti, sem ýmsir
halda fram, að skattleggja beri 2/3
hluta lífeyrissjóðstekna sem Ijár-
magnstekjur, þar sem skatturinn
er aðeins 10%. Þetta kæmi þeim
best sem hafa háar lífeyrissjóðs-
tekjur. Hinum verst settu, sem fá
litlar sem engar tekjur frá lífeyris-
sjóðum, kemur þetta að litlu
gagni. Þetta myndi því auka bilið
milli ríkra og snauðra ellilífeyris-
þega, sem er þó ærið fyrir.
Það er ekki langt síðan verð-
bólgan var lögð að velli. A verð-
bólguárunum varð lítið úr þeim
fjármunum sem geymdir voru í
peningastofnunum. Það er því
ekki sanngjarnt að leggja að jöfnu
vaxtatekjur í bönkum og lífeyris-
sjóðstekjur þeirra sem höfðu
verðtryggðan lífeyrissjóð á hinu
langa tímabili verðbólgunnar.
Fyrir nærri 30 árum var komið
á tekjutryggingu fyrir þá tekju-
lægstu. Hún var ekki ætluð þeim
ellilífeyrisþegum sem höfðu
sæmileg eftirlaun. Notagildi pen-
inga er jafnt hvaðan sem það
kemur. Það skiptir ekki máli hvað
afkomu varðar, hvort um er að
ræða tekjur frá Iífeyrissjóðum, arð
af eignum (ijármagnstekjur) eða
vinnulaun.
Eg tel ekki rétt að gera engan
greinarmun á ellilífeyri og tekju-
tryggingu, eins og mér virðist
margir gera. Ellilífeyri, sem er
jöfn greiðsla til allra lífeyrisþega,
er sjálfsagt að hækka umtalsvert,
grípa tækifærið og gera það núna
á ári aldraðra. En tekjutryggingin
á að vera öryggisventill fyrir þá
tekjulágu eins og tilgangurinn var
í upphafi.
Margir tala íjálglega um nauð-
syn þess að jafna lífskjörin, en
þegar gera á eitthvað raunhæft í
því efni kemur heldur betur hljóð
úr horni. Það er hægt, og það á að
nota skattkerfið og bætur al-
mannatrygginga til að ná því
marki. Þetta gerist með því að
hafa beina skatta háa en óbeina
skatta lága og að tekjutengja bæt-
ur almannatrygginga, almennur
ellilífeyrir þó undanskilinn.
En ég vil undirstrika að lokum
að takist að halda uppi blómlegu
atvinnulífi og draga verulega úr
skattsvikum, sem eru öllum til
skammar, þá er þörfin fyrir mikla
skattheimtu ekki eins mikil.
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Akureyringar,
nærsveitamenn
Halldór Ásgrímsson, formaður Framsóknarflokksins, flytur ávarp á
samkomu sem haldin verður í dag laugardaginn 17. apríl, kl. 16.00 á
Fiðlaranum 4. hæð, Skipagötu 14, Akureyri.
Þar flytja frambjóðendur flokksins í kjördæminu einnig ávörp.
Kaffiveitingar
Skemmtiatriði
B-listinn
Halldór Asgrimsson
á Norðurlandi eystra
Ný f ramsókn
til nýrrar aldar
FRAMS0KNARFL0KKURINN
www.framsokn.is
TILBOÐ
Nautagúllas.890 kr/kg
Nautahakk...690 kr/kg
KNORR
DAGAR
P
HRISALUNDUR
j/
/
- fyrir þig!