Dagur - 21.05.1999, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 2 1. MAÍ 19 9 9 - 2S

LÍFIÐ í LANDINU
H.G. Wells var ekki einungis
afkastamikill á ritvellinum,
kvennamál hans voru ekki
síður umfangsmikil.
Rithöfundurinn H.G. Wells var alla tíð
annálaður kvennamaður. Fyrri eiginkonu
sinni, ísabellu, kynntist Wells þegar hann
vann fyrir sér sem kennari. Hún var fal-
Ieg, hlýðin og undirgefin stúlka sem hann
gifist þegar hann var 25 ára. Hjónin áttu
ekkert sameiginlegt. Welles var félags-
lyndur en Isabel kunni illa við sig í fjöl-
inenni. Hann hafði ákveðnar skoðanir á
öllu mögulegu sem hann var sífellt að
láta í ljós en hún flíkaði ekki skoðunum
sínum, reyndi bara að láta sér semja við
fólk. Það var ekki til að gera þau sam-
rýndari að Welles var fjölkvænismaður í
anda. Honum var alla tíð ómögulegt að
vera nokkurri konu trúr. Hann taldi
trygglyndi reyndar ekki til dygða.
Meðal nemenda Wells var Catharine
Robbins, sem var greind, námfús og
metnaðargjörn og með henni og Wells
tókust fljótlega miklar ástir. Eftir þriggja
ára hjónaband yfirgaf Wells Isabel eigin-
konu sína og stakk af með Catharine og
giftist henni eftir skilnað þeirra hjóna.
Þar sem hann var ekki hrifinn af Cathar-
ine nafninu tilkynnti hann konu sinni að
héðan í frá skyldi hún heita Jane.
Eigmkonui fara til himna
Fyrstu tvö ár samvistar þeirra var Wells
eiginkonu sinni trúr en síðan tóku við
auðmýkjandi, opinber framhjáhöld sem
allir vissu af, Iíka Jane. Wells tók ekkert
tilllit til eiginkonu sinnar, hvorki á heim-
ili þeirra né opinberlega. Hann sagði eitt
sinn í samkvæmi að henni áheyrandi að
karlmenn ættu að yfirgefa eiginkonur sín-
ar og börn og fara til útlanda til að skoða
heiminn og snúa síðan heim reynslunni
ríkari. „En hvað um eiginkonurnar?"
spurði einn gestanna. „Þær fara til himna
þegar þær deyja,“ svaraði Wells. Jane eig-
inkona Wells var sannur píslarvottur sem
opinberlega lét sér aldrei bregða við fjöl-
breytileg vúdspor eiginmanns síns á
hjónabandsbraut. Hún fæddi manni sín-
um tvo syni en þótt Wells væri að mörgu
Ieyti ágætur faðir þegar hann var heima
fannst honum Qölskyldulíf ræna tilveruna
spennu. Spennuna fann hann í samskipt-
um við aðrar konur þótt hann sneri að
Iokum ætíð heim til Jane. Eitt ástarævin-
týra hans var með Amber Reeves, ungri
og gáfaðri stúlku sem hann stakk af með
til Parísar. Hann sagði
vinum sínum
að hann ætl-
aði að giftast
henni en
komst svo að
þeirri niður-
stöðu að Am-
ber væri of
sjálfstæð til að
hann gæti búið
með henni.
Amber og
Rebekka
Wells stakk upp
á því að Amber,
sem var barns-
hafandi, giftist
ungum Iögfræð-
ingi sem var ást-
fanginn af henni
og vildi giftást
henni. Hún giftíst
honum án þess að
elska hann og fæddi dóttur Wells sem
eiginmaður hennar gekk í föðurstað. Um
samband þeirra Amber skrifaði Wells
skáldsöguna Ann Veronica og hún þótti
Amber Reeves ásamt dóttur þeirra Wells. Hún hætti aldrei að elska hann.
svo djörf að bókasöfn neituðu að hafa
hana til sýnis og földu hana undir borð-
um. Þrjátíu árum eftir að sambandi
þeirra Wells Iauk skrifaði Amber honum
og sagði: „Það sem þú gafst mér, ást sem
mér fannst fullkomin, áhrifin sem ég varð
fyrir af þér, og dóttir okkar, hafa fylgt
Wells ásamt Jane, seinni eiginkonu' ð hefði orðið um mig
HleiH aö smd, með ömöguiegeðvmHenm m.
aðargjörn, hæfileikarík og stór-
greind kona. Nítján ára gömul
skrifaði hún gagnrýni um eina
af bókum Wells. Gagnrýnin
vakti hrifningu eiginkonu
Wells sem bauð Rebeccu í
heimsókn til
þeirra hjóna.
Rebecca heill-
aðist samstund-
is af hinum 45
ára gamla
Wells. Hann
henni í
ekki
sama áhuga og
hún sýndi
honum en
kvöldstund
eina blossuðu
ástríður þeirra
og Rebecca
varð barshaf-
andi í fyrsta
»• -.mAinUitrn sinn sem þau
; Hún stóð staðfastlega með mér og ger / me ^ syáfu saman
'•nMA nm mip an hennar, sagom* Wells varð
um stundum dvaldi hann þó á heimili
sínu og eiginkonu sinnar. Wells óttaðist
mjög að fréttir um fæðingu barns þeirra
yrðu almenn vitneskja og óttaðist
hneykslisöldu. Það má segja að hann hafi
verið heppinn því sonur þeirra Rebeccu
fæddist 4. ágúst 1914 sama dag og Bret-
land lýsti yfir stríði á hendur Þjóðverjum.
Næstu daga, \ákur og mánuði var enginn
að velta því fyrir sér sérstaklega hver
hefði barnað hvern og hvenær. Á næstu
árum flutti Rebeccá nokkrum sinnum
með ungan son sinni og sagðj öllum sem
forvitnuðust að sonur hennar'rværi ungur
frændi sem hún hefði í umsjá sinni.
Wells var Rebeccu ekki trúr fremur en
öðrum konum. Hann átti meðal annars í
ástarsambandi við Mouru Budberg sem
var einkaritari Maxim Gorkys. I sjálfsævi-
sögu sinni sagði Wells: „Eg held að ég
hafi raunverulega einungis elskað þijár
konur á ævinni, fyrstu eiginkonu mína,
seinni eiginkonu mína og Mouru
Budberg. Eg veit ekki hvort ég elskaði
Rebeccu West.“
Rebecca West elskaði Wells og fórnaði
nokkrum árum af ævi sinni til að þóknast
honum. Seinna, Iöngu eftir að sambandi
þeirra var lokið, sagði hún full biturleika:
„Hann kom fram við mig af meiri grimmd
en hægt er að ímynda sér í öll þessi ár,
hann niðurlægði mig, hann einangraði
mig og hrakti \ini mína frá mér.“
i
Tryggðartröll deyr
Árið 1927 greindist eiginkona Wells með
krabbamein. Wells var á ferðlagi þegar
hann frétti af veikindum hennar og skrif-
aði henni: „Mín kæra, ég elska þig heitar
en ég hef elskað nokkra mannveru og ég
er á leiðinni til þín til að hugsa um þig og
gera allt til að gera þig hamingjusama."
Það var náttúrlega nokkuð seint séð að
ætla að gera hamingjusama konu sem
hann var búinn að traðka á í þrjátíu ár.
En einhvers staðar stendur vfst að betra
sé seint en aldrei. Þegar Jane lést tók
Wells dauða hennar mjög þunglega. I
ævisögu sinni skrifaði hann einkar fallega
mer æ
síðan. Mér hefur ætíð fundist að það
gjald sem ég varð að gjalda hefði verið vel
þess virði.“
Onnur kona sem átti barn með Wells
var rithöfundurinn Rebecca West, metn-
Wells
miður sín —
við fréttirn-
ar, sagði að ástarfund-
ur þeirra hefði verið mistök en sér einum
væri um að kenna. Hann vildi að
Rebecca færi í fóstureyðingu en því neit-
aði hún. Wells faldi þá Rebeccu uppi í
sveit fjarri heimili sínu og reyndi að eyða
einhverjum tíma með henni þar en flest-
Isabella fyrri eiginkona Wells. Hann yfirgaf hana vegna ann-
arrar konu.
um hana og sagði: „Hún stóð staðfastlega
með mér og gerði mér að lokum kleift að
standa með sjálfum mér. Eg veit ekki
hvað hefði orðið um mig án hennar.“
Wells lifði tvo áratugi enn og á þeim
tíma sendi hann frá sér fjörutíu bækur.
Hann lést árið 1946, 79 ára gamall.